Openbudget pul ishlash

Openbudget – bu hozirgi kunda O‘zbekistonda ham, dunyoda ham keng tarqalgan muddatlardan biridir. Misol uchun, AQShning eng katta shaharlarida, shuningdek, Yevropada, Yaponiyada, Koreyada ham Openbudget sistemalari muvaffaqiyatli ravishda faoliyat yuritishgan.

Openbudgetning asosiysi – budjet( sarflar dasturi) tizimini ochish imkonini yaratish va budjet to’shuvchanligi mavjudligini ta’minlashdir. Ushbu tizim yillardan beri ko‘p mamlakatlarda amalga oshirilgan va o‘z mahsulotidan kelib chiqadigan samarali pullar ishlashi imkoniyatini ta’minlashga yordam beradi.

Openbudget tizimida qulaylik hamda maslahat yoritish xo‘jaligi mahsulot ishlab chiqarish jarayonida o‘zaro bog‘liqlik, samarali yoki noma’lum xalqaro shaxslarga o‘xshash ko‘rsatkichlarni taqdim etishga imkon beradi. Bu erda, budjet to’shuvchanligi, to‘lov shakli hamda ishlatish tarixi kabi xususiyatlar jihatdan muhim ko‘rsatkichlar hisoblanadi.

Openbudgetning joriy holati

O‘zbekiston Openbudget

O‘zbekiston Respublikasi Davlat xarajatlarining milliy monitorini yaratish bo‘yicha qo‘shimcha tadbirlar to‘g‘risidagi PQ-3625-son-qarori bilan 2017-yildan boshlab O‘zbekiston Openbudget tashkil etilgan. Joriyda Openbudget sayti yuqori sifatli axborot xizmati sifatida davlat hadgarlik xizmati tomonidan jalb etiladi. Openbudget sayti orqali hukumatning moliyaviy faoliyati, to‘lovlar, hisob-kitoblarni OECD ko‘rsatmalariga muvofiqlashtirish imkoniyatlari mavjud.

Openbudget monitoring tizimi

Openbudget paneli O‘zbekiston Milliy monitoring va evaluatsiya markazi (OMME) tomonidan amalga oshiriladi. Panel ishlab chiqaruvchi taraflar tomonidan buxgalteriya hisob-kitoblari to‘g‘risidagi ma’lumotga o‘tishga ruxsat etilishi bilan, ularni tahlil qilish va tizimni o‘zgarishga yo‘naltirishga imkon beradi. Bu tizim orqali, obyektiv monitorligi ichida, davlatimiz moliyaviy xizmatlarining transparensiyasini amalga oshirishga yo‘l ochiladi.

Transparensiya

Openbudget sayti, O‘zbekistondagi qabul qilingan daromadlarni ko‘rsatadi va ularni bo‘satishlar. Transparensiya va O‘zbekiston hukumati tomonidan undagi ishlaydigan foydalar bilan tanishish uchun ham maslahat beradi. Shuningdek, qabul qilingan daromad va xarajatlarni hisobga olishda, hukumat tomonidan axborot berilganligi, keyinchalik baholashjarlar va ko‘rsatkichlar tomonidan yoki uzluksiz ravishda nazorat qilinadigan axborotlarni olishiga yordam beradi.

Xisobot	2020	2021
Toliq daromad (milliard so‘m)	656,8	720,2
Xarajatlar (milliard so‘m)	779,5	822,9
“; Ko‘rsatkich	2020	2021
Ko‘rsatkich (“+” yoki “-“)	+	+
Ko‘rsatkich ni tartibga solish	10/60	20/47

Nima Openbudget?

Openbudget – bu nima?

Openbudget – bu moliyaviy hisob-kitob ma’lumotlarini ommaga rasmiy va huquqiy holatda nashr etish imkoniyatlarini o‘z ichiga olgan maxsus axborot platformasi. Boshqa so‘z bilan aytganda, bu xususiy dastur, shuningdek elektron resurs, kopliklarda va boshqa moliyaviy institutlarda amalga oshirilgan ishlar haqida ochiq dan foydalanishning imkoniyatini beruvchi texnologiyalardan foydalanishning yangi usuli.

Openbudget quydagi yordam beradi:

• Qaror qilish organlari va moliyaviy viloyatlar orqali ommaviy tomonidan egallangan mablag‘larga oid ma’lumotlehrni rasmiylashtirish;
• Mablag‘lardan foydalanish yoki olatni ishlatish yuzaga kelgan tavsiya va talablarni keng hisobdan o‘z ichiga olgan birliklar;
• Qurilish korxonalarining musbat-aniqlashdan oson konvertatsiyali litsenziyalardan foydalanish yoki uni ishlatishga yurishish uchun qo‘llanma tayyorlashni o‘z zimmaga oladi;
• Shaffofliq va ochiqlikni ta’minlash orqali, tizimga istalgan obyektni ilovalar bo‘yicha qidirishingiz mumkin;
• Xojatxona dasturi, shaxsiy ifoda va flash mobil tizimlariga integrlashgan;
• Veb-saytlar va dasturlar bo‘yicha qiziqarli va qulaylikli yordam aks ettiradi.

Openbudget orqali, hokazo, aholi ma’lumotlaridan foydalanish tarixi va maslahatini o’rganish imkoniyati ochiladi. Buning uchun moliyaviy hisob-kitoblarni nazorat qilish, barcha transport muassasalarida tashkilotlarning moliyaviy nazorati, xayriya yardbmoti va boshqalar majburiyatiga mo‘ljallangan. Bu ko‘rsatma buyicha ma’lumotlarni o‘rganish juda qulay.

Openbudgetning kechasi

Openbudgetning o’rni va ma’nosi

Openbudget – bu haqiqiy o’tgan va keng tarqalgan avlodning yangi falsafasi. Bu interaktiv ma’lumotlar tizimi hisoblanadi, jumladan, davlat budjet xarajatlari va tulovlari bo’yicha umumiy qaydnomalar, statistik ma’lumotlar, grafiklar va tahlillar mavjud. Bularning barchasi, o’z-o’zidan, yani, zo’raviy intellekt bilan ekstrakt qilinishi mumkin emas. Bu ancha bo’lgan, ko’pgina ma’lumotlar banki sifatida xizmat qiladi.

Openbudgetning kelib chiqishi va hayoti

Openbudgetning tarixi, hukmiy muvaffaqiyatlari va dunyodagi rivojlanish/mashhurining o’qibati ko’pchilik uchun aniqlanmagan. Biroq o’rni kengayib borayotgan va uning jahl yuzi sekin paydo bo’lib, kengaytirilishini to’xtatdi. Hozir esa Openbudget ma’lumotlari iste’mol qilish tariqasini foydalanuvchilar uchun ko’proq koplab ehtimollar bilan rivojlantirilmoqda.

Tashkilotlardagi dasturlarni qollab quvatlash

Openbudgetning o’rni hukumatlar, tashkilotlar, jamiyat tashkilotlari, ilg’or tashkilotlar va milliy olamlar tomonidan ommalashtirilgan. U insonlarga ta’lim, aria garov, tibbiyot va boshqa tashkilotlar tomonidan qollanib turadi. Shunday qilib, insonlarni zamonaviy, ko’proq amalga oshiriladigan yutuqlarga tayyorlashda, Openbudgetning muhim roli mavjud. Jamiyat tashkilotlari o’zlashtirilgan baza, korrupsiya va ekologik muammolar ham dalolatdirish yoki o’ndirish qilib ko’radigan Openbudget yuzasidan foydalana oladi.

Openbudget pulini kimlar ishlatishi mumkin

1. Davlat organlari

Davlat xizmatchilari va tashkilotlari Openbudget tizimidan foydalanib, milliy byudjetdagi mablag’lar bilan ishlovchi bo’lishlari mumkin. Buning asosiy sababi, xususan, budjetni nazorat qilish va qarzdorlik bildirishdir.

2. Xususiy tadbirkor tashkilotlar

Openbudget tizimi orqali xususiy tadbirkor tashkilotlar, masalan, aktsiyadorlik jamiyatlar, boshqaruvchilik jihatidan o’z faoliyatlariga moliyaviy munosabatda shaffof imkoniyat yaratadi. Bu esa ularning kelajakdagi strategiyalarini aniqlashga yordam beradi.

3. Milliy va xalqaro jamoat tashkilotlari

Openbudget sistemi, milliy va xalqaro jamoat tashkilotlariga ham xizmat qiladi. Ularga byudjetda belgilangan mablag’larni tahlil qilish va moliyaviy qarzdorliklarni bildirish imkoniyati yaratadi. Bunda ba’zi tashkilotlar davlat organlari bilan birga ishlab chiqishlarini rivojlantirish uchun ishlatishadi.

4. Fuqarolar va ombudsman tashkilotlari

Openbudget tizimi orqali fuqarolar va ombudsman tashkilotlari milliy byudjetda harajatlarga o’z imkoniyatlari doirasida qarashliq yasay oladilar. Shu bilan birga, ular tashkilotlarga moliyaviy nazorat munosabatda hodimlarning xato ishlarini aniqlashga imkon beradi.

• Asosiy xususiylik: Openbudget tizimi ham “maxsus yulduzlar”ning xizmatlaridan foydalanish imkoniyatini taqdim etadi;
• Bu munosabatda, kichik tadbirkorlar va organlar jihatdan, Openbudget tizimi xizmatlaridan foydalanish uchun o’zgartirilgan va yiriklashgan ko’rinishni oladi.

Shuningdek, Openbudgetda xisob-kitob voqealari haqida statistik ma’lumotlar mavjud bo’lishi mumkin. Bu hamda noyoblik – ma’lumotlar ko’plab tashkil etilgan va shuningdek, ular tizim orqali oson birikmadi, balki hammasi axborotlar tizimidagi shakllarga ajralib chiqiladi.

Ommaviy tashkilotlar

Oila va tadbirkorlik vazirligi

Oila va tadbirkorlik vazirligi O’zbekiston Respublikasi kabineti mazhlisi a’zosi sifatida, oilaviy munosabatlarning barqarorligi ustida bajarishuvni ta’minlash va kelajakdagi oilachi yoshlarimizning, fuqarolarimizning oilaviy tanlovlarini qat’iy ahamiyat bilan qabul qiluvchi faoliyat yuritadi.

• Oila qurilishini hamda uning barqarorligini ta’minlash boshqarmasi;
• II sinf maishiy texnika va elektr ta’minotni oshirish boshqarmasi;
• Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish markazi hamda
• Oila va tadbirkorlik sohasida xalqaro hamkorlik aloqalari boshqarmasi.

Davlat hizmatlari qo’mitasi

Davlat hizmatlari qo’mitasi O’zbekiston Respublikasi konstitutsiyasida tasdiqlangan davlat hizmatlarini ko’p martaba sertifikatlashni o’ta olgan tashkilotdir. Dasturiy hujjatlarni taqdim etish, barkertarafli qabul qilish, vazirlik va departamentlar bilan xalqaro aloqalar o’rniga Toshkent shaharida tashkil etilgan.

1. Amaldagi xalqaro mukofotlarni ko’rsatish;
2. Davlat hizmatlari qo’mitasidan davlat hizmatlarining muntazam sertifikatlashi bo’yicha ma’lumot olish;
3. Davlat hizmatlarini o’rgatish.

Xususiy tadbirkorlar

Kimdirlar?

Xususiy tadbirkorlar – bu sizning biznesingiz to’g’risida muvofiqlik ga tashkil qilgan shaxslar yoki jismoniy kompaniyalar, shunchaki foydali mulkni topshirgan natijada sotib olgan yoki restoran, butik yoki oddiy mini market ochgan kishilar.

Xususiy tadbirkorlarning shaxsiy mohiyati

Xususiy tadbirkorlarning shaxsiy mohiyati tushuncha va o’z-o’zini ijobiy tarzda yaratishga valyuta qo’yishdir. U xususiy tadbirkorlar faoliyati yechimlarini, tarixini emas, balki ularga ro’yxatga olish hizmatini ko’rsatadi.

Xususiy tadbirkorlar va Openbudget

Openbudget tizimi xususiy tadbirkorlarga ham amal qiladi. Sizning biznesingiz xisobining barcha jihatlarini ko’rsatib beruvchi tizim sifatida Openbudget, sizga yuridik va boshqa kreditlik imtiyozlarni ochib beradi. Bunday imtiyozlarni qo’llab, biznesingizni simgasiz oshirib, yangi mahsulotlar yaratishingiz kerakligini belgilash va xalqaro tijorat bilan ishlash vaqtingizni ta’minlash yordam beradi.

• Openbudget kiritilgan axborot angliyadagi banklar orkali ishlovchi barcha tadbirkorlar uchun yarashaq formatda.
• Sizning xisobingizda navbatdagi kreditlar va unga qarshi bo’lgan komissiyalar to’liq tarzda aks ettiriladi.
• Tizim ushbu xususiy tadbirkorlarga ajratilgan khas vaqtfurush xizmatini ham ko’rsatadi.

Openbudget pulini samarali ishlatish tarixi

Openbudgetning maqsadi

Openbudget – bu dastur hukumatning ishlatish qobiliyatini oshirish uchun ishlab chiqarilgan ma’lumofat tizimi hisoblanadi. Openbudget orqali insonlar qarzi, budjet qo’llanmalarini ko’rish va qarzlandirish usulini yangi ko’rinishda tahlil qilishi mumkin. Bu ishtirokchilarni yolg’iz Budget hisobkitoblari tuzishiga majburlaydi..

Openbudget pulini samarali ishlatish tarixi

Openbudget tizimi, hukumat tomonidan aniqlangan va kelishilgan budjetni o’z ichiga olgan holda jami infinishlarni ko’rsatadi. Openbudget pulini samarali ishlatish tarixini matbuotdagi manbalarda va veb-saytlarda ham ko’rsatish mumkin. Bu tarix, hukumatning eski budjet to’plamlari hamda yangi to’plamlarini muharriri, tasdiqlash, oshirish va bajarish namunalari bo’lib xizmat qiladi.

• Openbudgetning shaxsiy intizomliligi: Openbudget tizimi orqali xodimlar foydalanuvchilar budjetni qarzlandirish, kirim-chiqimlarini yanada chuqur tahlil qilishadi.
• Budjet moliyaviy xodimlarini ijobiy to’xtatish: Openbudget pulini samarali ishlatish tarixi muhokama qilishda yorliqlash uchun qulay bo’ladi va xavfsiz budjet intekarlari namunalari xizmatdan uchiriladi.
• Agar hukumatning fuqarolarga qarshi Islom qasamida savdo qilish duosi bo’lsa, Openbudget pulini samarali ishlatish tarixi, uchun yagona turar joy edi; bu fuqarolarga adolatsiz hisob-kitoblar, hisobotlar va boshqa xizmatlarni ishlatishlari kerak emas.

Ayrim xodimlar Openbudget tizimining odatiy yo’nalishlariga karanganda, ushbu tizim hukumat tarkibiga qarshi yo’nalishni sifatli hal qila olmaydi va ishlab chiqarishda ham o’zgartirilmaydi. Bu esa, ma’lum bir qiymatnoma bo’lgan tizmilar yo’qolishini hisobga olib, yangitalikka doir qilishni ta’minlaydi. Openbudget pulini samarali ishlatish tarixi, ya’ni tizim yuqori darajali ishlar haqida sharhlar ko’rinishida o’zgina imkoniyatlar yaratadi va eng muhimmahamiyatli savollarga kombinatsiyasiz javoblar topishga yordam beradi.

Openbudgetning yaratilishi va tarixi

2010 – O’zbekiston Respublikasi Ombudsmanligi tomonidan tavsiya etilgan ideya

Openbudget ideyasi 2010-yilda O’zbekiston Respublikasi Ombudsmanligi tomonidan tavsiya etilgan. Bu sayt yaratilishiga oid ideya, halli-da-qolgan siyosiy va ijtimoiy ishlar haqida xalqaro anketlar, ko’rsatkichlar va fikr-mulohazalar almashinuvini olib borish va bu ma’lumotlarni axborot tizimlari orqali furqatli ma’lumot bilan ta’minlashni mazkur qo’llanma soha ahamiyatli saylanadi.

2012 – Sayt yaratilishini barpo etish

2012-yilda Openbudget O’zbekiston sayti yaratildi va xalqaro amalga oshirildi. Saytga o’z ixtisosligini, huquqiy bo’yicha qo’llanmalar yo’llashishini va siyosiy bo’yicha yangiliklarni joylashish imkoniyatlarini taqdim etish maqsadida ilgari aniqlanganligi e’lon qilindi. Buna ko’ra, saytni yangi xilma-xil usullar, wiloyatlar va tumanlar to’g’risida tafsilotli ma’lumotlardan iborat bo’lgan saytlar bilan bog’lab turish imkoniyati mo’ljallangan.

Yangiliklar, e’lonlar va ma’lumotlarga qisqa yoldan erishish imkonini ta’minlash uchun Openbudgetning ham sayti mobil versiyasi ilova qilindi. Bu versiya saytgacha kirib murojaat qilish imkoniyatini ta’minlash, rahbarlar va jamoat a’zolari o’rtasida kommuikatsiya o’rnatish va xalqaro tajriba almashish uchun ko’rsatkichlari to’liq bilan kuzatish imkoniyatlarini taqdim etish maqsadida ishlab chiqilgan.

Openbudgetning o’ziga xosliklari va muammolari

O’zgarishlarni kuzatish:

Openbudget tizimida ma’lumotlar ko’rsatuvchanligi va foydalanishni osonlashtirish uchun turlilarga ob’ektlar shaklida o’zgarishlar kiritiladi. Bular statistik ma’lumotlar, grafiklar, yagona ma’lumotlar yoki ma’lumotlar jadvali bo’lishi mumkin.

Bu shaklda ko’rsatilgan ma’lumotlar endi o’qilishi oson va tushunilishi ham osonligini yaratadi.

Shaharlar qismida ko’rsatuvchanligi:

Openbudget tizimida har bir viloyat uchun sep etilgan qismlar, tashkilotlar, institutlar kiritilgan, ya’ni bu kasb-xalq xo’jaligi, transport, qurilish, ta’lim va boshqa sohalardagi muammolar haqida ma’lumotlar bulib ko’rsatiladi.

Bundan tashqari, Openbudget tizimida istalgan kelishuvda xodimlar, boshqaruvchilar va har bir toifadagi fuqaro rahbarlik qilish huquqiga ega.

Endilikda, Openbudget tizimida qabul qilingan turli ma’lumotlar yagona axborotlar bazasi hosil qilib, shuni ko’rsatadi, bu xavfsizlikni oshiradi va ma’lumotlar ko’rsatuvchanligini oshiradi.

Openbudget pulini samarali ishlatish maslahati

Pul ishlatishda katta rol o‘ynash

Openbudget pulini samarali ishlatish yillar davomida muhim amalga oshirish kerak bo‘lgan masalalardan biri. Bu esa nafaqat yetarli mablag‘ni aniqlab olishdan iborat emas, balki o‘z mahsulotlaringizni, xodimlaringizni, loyihalaringizni va boshqa bir qancha sohalarni yaxshiroq boshqarishga ta’sir ko‘rsatadi.

Pulni samarali ishlatishda asosiy qo‘shimcha maslahat shundaki, siz oqimni to‘liq tushuntirish, to‘liq rejalashtirish va toliq sifatida ish bajarish uchun kerakli qo‘llanmalarni tuzishdan iboratdir. Shuning uchun sizga bo‘limlarning boshliqiga, o‘z xodimlaringizga va hisobchi xodimlarga bizning maslahatimiz shundaki, ular mahsulotlar, xizmatlar va ish faolligini o‘zaro ta’sirlikli shakllarda taqsimlashni o‘rgatishadi.

Analizni bajarish shart

Openbudget pulini samarali ishlatish maslahati bajarilgan hisob-kitobga asoslanadi. Buning sababi, uning asosiy maqsadi foydalanuvchilarga foydali, haqiqiy va yolg‘on ma’lumotlar orasida ayrim aprelig‘i o‘p etish yoki qo‘llab-quvvatlashga yordam berishdir. Buning uchun, o‘z moliyaviy holatini tahlil qilish va moliyaviy qarorlarga qaratishni o‘rgatishning o‘n muhimligi qayd etilmaydi.

Analiz va taqqoslash jarayoni Openbudget pulini samarali ishlatishning muhim qismi hisoblanadi. Analizning ko’rsatgichlari va targetlari kerakli holatda qollanmalarni yaratish uchun o‘zgartirilishi kerak bo‘lgan yo‘nalishni aniqlovchi. Eng muhim narsa, hisob-kitob haqida ma’lumotlar haqiqiy va to‘liq bo‘lishi va ularning o’zaro ta’sir fasadastralik falak o’rniga yoki’liq bo’lishi kerakdir.

Bugungi kunda qanday foydalanish mumkin?

Ko’rsatgichi ma’lumotlari bilan ishlash

Openbudget orqali siz ko’rsatgichlarni yaxshiroq tahlil qilish va qo’llab-quvvatlash, hisoblab-kitoblarni o’tkazish va tushuntirish, soliqqa qarshi ta’sirli qarorlarni qabul qilish va ko’rish, budjetdan foydalanish ko’plab yo’nalishlarini aniqlash imkoniyatiga ega bo’lasiz.

Budjetdan foydalanishni monitor qilish

Budjet ma’lumotlariga qulay va oson to’g’ridan-to’g’ri kirishingiz mumkin. Siz ko’rsatgichlarni yaxshiroq tahlil qilishingiz va barcha ko’rsatgichlar mos kelishga qaror qabul qilish uchun yig’iladi. Bunday ko’rsatgichlar hisob kitobga javob beradilar, shuningdek, hukumatni yolg’iz rusum – soliqqa qarshi ta’sirli qarorlar qabul qilish uchun boshqa ko’rsatgichlar yordamida fikrlash va hujjatlar ishlab chiqish imkoniyatiga ega bo’lasiz.

Hisobot va monitoringga qo’llanish

Budjetning qulya, hisobot va monitoring asoslari bo’yicha Openbudget orqali hisobot, tushuntirish va monitoring qilishning yaxshi usullarini o’rganishingiz mumkin. Ushbu ko’rsatgichlarga qulayroq foydalanish uchun odatiy formatda ma’lumotlar, animatsiyalar, infografikalar va tabellyar ko’rsatilgan.

• Hisob kitobi shaklida budjetning haqiqiy holati haqida ma’lumot olish
• Ma’lumotlar va ko’rsatgichlarni o’zgartirish uchun interaktiv dasturlar
• Infografikalar orqali barcha xujjatlarni o’zgartirish tartibi.

Yana nimalar qo’shish mumkin?

1. Yangi ma’lumotlar olib kirish

Agar hozircha saytda yo’q bo’lgan ma’lumotlar yoriqlik bo’lmagan bo’lsa, siz bu ma’lumotlarni olib kiring va saytda qo’shib turishingiz mumkin. Masalan, xavfli kasalliklar statistikasi yoki yangi ijrochilar ro’yhati.

2. “Transparency International” tomonidan baholashlar

O’zbekiston “Transparency International” tomonidan tahrirda qilingan “qozonganlik indeksi”ning 2020 yilgi nashri bo’lib, bu indeks otgan yilga nisbatan yuqoriga chiqib olinganini namoyish etdi. Openbudget.uz sayti hamchi hukmdorlik tashkilotlariga o’zlarining moliyalashtirish xizmatlariga ko’proq moliya ajratish ta’tili, hisob-kitob xisob-kitoblarini manbalariga qo’shishini taklif etishadi. Siz ham o’zingizning fikrlaringizni qoldiring.

3. Bajarnomalar va statistik ma’lumotlar

Bajarnomalar va statistik ma’lumotlar – bu ma’lumotlar korxonalar va hamkorliklar uchun ahamiyatga ega bo’lishi mumkin. Siz Openbudget.uz saytiga bu ma’lumotlarni qo’shib, boshqa foydalanuvchilar uchun keng ko’rib chiqishlarini oshira olasiz.

4. Saytning interfeysidan kelib chiqadigan muammolar

Openbudget.uz saytining interfeysi – bu saytda ko’rinadigan muhim qismlardan biri. Siz shuningdek, bu interfeysda buzilgan va og’ir yuklab olinadigan fayllar, ikkita yoki undan ko’p ma’lumotlarga ega bo’lgan jadvallar va boshqa ma’lumotlar kiritishingiz mumkin, bu esa foydalanuvchilar uchun yoriqlikni oshirishga yordam beradi.