Ushbu kitobga o xshash asarlar

– turli davlatlar ta ’lim tizimini ilmiy qiyoslay olish mahoratlarini shakllantira

Qiyosiy huquqshunoslik darslik pdf

Akmal Xolmatovich Saidov – 1958 yilda Toshkent viloyatining Zangiota qishlog’ida tug’ilgan. Millati – o’zbek. Ma’lumoti – oliy. 1981 yilda Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy universitetining huquqshunoslik fakul`tetini imtiyozli diplom bilan tamomlagan. 1981-1984 yillarda sobiq ittifoq Fanlar akademiyasining Davlat va huquq instituti aspiranturasida o’qib, 1984 yili nomzodlik dissertatsiyasini yoqlagan. 1990 yilda – yuridik fanlar doktori ilmiy darajasini, 1993 yilda xalqaro va qiyosiy huquq professori ilmiy unvonini olgan. 2017 yildan O’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining haqiqiy a’zosi.

1985-1992 yillarda Falsafa va huquq institutining katta ilmiy xodimi, sektor mudiri va direktori, 1986-1987 yillarda O’zbekiston Fanlar akademiyasi Prezidiumining Falsafa, iqtisod va yuridik fanlar bo’limi ilmiy kotibi, 1989-1991 yillarda O’zbekiston Yoshlar tashkilotlari qo’mitasi raisi, 1992-1993 yillarda O’zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Jahon muammolari instituti direktori, 1993-1994 yillarda Toshkent Davlat yuridik instituti rektori lavozimlarida faoliyat yuritgan.

A.X.Saidov 1994-1996 yillarda O’zbekiston Respublikasining Frantsiyadagi Favqulodda va muxtor elchisi, shuningdek, O’zbekistonning YUNESKO huzuridagi Doimiy vakili sifatida faoliyat ko’rsatgan. Favqulodda va muxtor elchi martabasiga ega.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoniga muvofiq, 1996 yil oktyabr oyidan buyon Inson huquqlari bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Milliy markazi direktori lavozimida ishlamoqda.

A.X.Saidovning Parlamentarizm sohasida qariyb 30 yillik amaliy tajribasi bor. Istiqlolning o’tgan davrida 5 marotaba milliy parlament deputatligiga saylangan. 1999 yildan beri parlamentning Demokratik institutlar, nodavlat tashkilotlar va fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari qo’mitasi raisi hisoblanadi. Ayni paytda O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi huzuridagi Nodavlat notijorat tashkilotlarini va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlarini qo’llab-quvvatlash jamoat fondining mablag’larini boshqarish bo’yicha parlament komissiyasining raisi hamdir.

A.X.Saidov 2019 yil 17 oktyabrda Belgrad shahrida (Serbiya) bo’lib o’tgan Parlamentlararo ittifoqning 141-Assambleyasida mustaqil O’zbekiston tarixida ilk bor 2020-2023 yillar oralig’idagi muddatga ushbu tashkilot Ijroiya qo’mitasining a’zosi etib saylandi.

IHT Tashqi ishlar vazirlari kengashining 2017 yil 10-11 iyul kunlari Kot d’Ivuarda bo’lib o’tgan 44-sessiyasida IHTning Inson huquqlari bo’yicha mustaqil doimiy komissiyasi tarkibiga Osiyo qit’asidan O’zbekiston vakili sifatida a’zo bo’lgan. Bir yildan so’ng IHT Komissiyasining raisi etib saylangan.

“O’zbekiston – Bel`giya” deputatlar guruhi raisi, O’zbekiston-Frantsiya parlamentlari do’stlik guruhi rahbari hamda “O’zbekiston – Yevropa Ittifoqi” parlamentlararo hamkorlik bo’yicha qo’mita a’zosi hisoblanadi.

A.X.Saidov Konstitutsiyaviy huquq xalqaro assotsiatsiyasining haqiqiy a’zosi, Xalqaro qiyosiy huquq akademiyasining muxbir-a’zosi, Frantsiya Qiyosiy qonunshunoslik jamiyatining xorijiy a’zosi, Osiyo va Tinch okeani mintaqasi yuristlari xalqaro assotsiatsiyasi va Rossiya xalqaro huquq assotsiatsiyasi a’zosi, Parij-1 Sorbonna Universitetining taklif etilgan professoridir.

Qiyosiy huquqshunoslik, xalqaro huquq, konstitutsiyaviy huquq, inson huquqlari, davlat va huquq nazariyasi va tarixi bo’yicha 30 ta darslik hamda o’quv qo’llanmalari, 300 dan ortiq risola va ilmiy maqolalar muallifidir. Asarlari AQSH, Buyuk Britaniya, Avstriya, Germaniya, Frantsiya, Pol`sha, Bel`giya, Rossiya, Xitoy, Hindiston, Janubiy Koreya, Yaponiya va boshqa davlatlarda chop etilgan. U 100 dan ortiq xalqaro ilmiy anjumanlarda qatnashgan.

1998 yilda “O’zbekiston belgisi” ko’krak nishoni, 2002 yilda – “Mehnat shuhrati”, 2006 yilda – “Do’stlik” va 2017 yilda “El-yurt hurmati” ordenlari bilan taqdirlangan.

Oilali. Ikki nafar farzandi bor.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 10 dekabrda qabul qilingan “Inson huquqlari bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Milliy markazi faoliyatini takomillashtirish to’g’risida”gi qarori bilan tasdiqlangan “Inson huquqlari bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Milliy markazi to’g’risidagi nizom”ga muvofiq Markazni O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan lavozimga tayinlanadigan va lavozimidan ozod etiladigan direktor boshqaradi.

Markaz direktori yuklatilgan vazifa va funktsiyalarni bajarishda quyidagi huquqlarga:

Markaz vakolatlarini amalga oshirishda davlat organlari, tashkilotlar va fuqarolik jamiyati institutlari bilan hamkorlik qilish;

inson huquqlari masalalari bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari, Vazirlar Mahkamasi, Konstitutsiyaviy sudi, Oliy sudi, Bosh prokuraturasi, vazirliklar, davlat qo’mitalari va idoralar, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo’yicha vakili (Ombudsman), O’zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Tadbirkorlik sub’ektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo’yicha vakil bilan hamkorlik qilish;

inson huquqlari masalalari bo’yicha Oliy Majlis palatalari, Oliy Majlis qo’mita va komissiyalari, Vazirlar Mahkamasi, vazirliklar, davlat qo’mitalari va idoralar hay’atlari, Oliy sud Plenumi, Konstitutsiyaviy sud, Bosh prokuratura, O’zbekiston Fanlar akademiyasi Prezidiumi, ilmiy va ta’lim muassasalarining ilmiy kengashlari yig’ilishlarida ishtirok etish;

inson va fuqaroning huquq va erkinliklarini ta’minlash va himoya qilish muammolari bo’yicha davlat organlari, tashkilotlar, nodavlat notijorat tashkilotlari o’tkazadigan yig’ilishlar, anjumanlar va seminarlarda ishtirok etish;

jazoni ijro etish muassasalariga, qamoqda saqlash joylariga va maxsus qabulxonalarga moneliksiz kirish;

inson huquqlari sohasidagi O’zbekiston Respublikasining xalqaro majburiyatlarini bajarish, shuningdek, Markaz vakolatlariga taalluqli masalalar bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga belgilangan tartibda takliflar kiritish;

davlat organlari, huquqni muhofaza qilish tuzilmalari, shu jumladan jazoni ijro etish muassasalari, ilmiy va ta’lim muassasalari hamda boshqa tuzilmalarda inson huquqlarini ta’minlash bo’yicha faoliyat amaliyotini joylarda bevosita o’rganish;

inson huquqlarining buzilishi aniqlangan holatlarda vakolatli davlat organlari tomonidan inson huquqlari buzilganligi haqidagi ma’lumotlar tekshiruvini uyushtirish;

inson huquqlari masalalari bo’yicha ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish va takomillashtirish monitoringini amalga oshirish, ularni takomillashtirish va amaliyotga tatbiq etish shakllari bo’yicha tavsiyalar taqdim etish;

manfaatdor tashkilotlarga inson huquqlariga rioya etilishini, fuqarolarning buzilgan huquq va erkinliklari tiklanishini ta’minlash bo’yicha tavsiya berish;

Markaz vakolatiga taalluqli masalalar bo’yicha xalqaro maydonda O’zbekiston Respublikasi manfaatlarini ifoda etish;

Markaz vakolatiga taalluqli masalalar bo’yicha «davra suhbatlari», konferentsiya va seminarlar tashkil qilish va o’tkazish;

xalqaro tashkilotlar, xorijiy davlatlarning inson huquqlari bo’yicha milliy institutlari bilan inson va fuqarolarning asosiy huquq va erkinliklariga rioya etish bilan bog’liq masalalar bo’yicha hamkorlikni amalga oshirish va qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ega.

Qiyosiy huquqshunoslik darslik pdf

Saytimizdagi elektron kitoblarni 3 usulda o’qish mumkin: kitobxon mobil ilovasi, kitobxon windows dasturi yoki onlayn sayt orqali

Kitobni qanday sotib olish mumkin?

Ketma-ketlik bo‘yicha tavsiya: saytda qanday ro’yxatdan o’tish, saytdagi shaxsiy hisobni qanday to’ldirish mumkin, kerak bo’lgan kitob uchun qanday to’lovni amalga oshirish

Siz muallifmisiz?

Hurmatli mualliflar: Saytimizda asarlaringiz joylashtirilishini (yoki saytdan o‘chirilishini) istasangiz biz bilan shartnoma tuzish uchun bog‘lanishingizni so‘raymiz.

Savol-javoblar

Agar men O‘zbekistonda bo’lmasam, qanday qilib kitob sotib olishim mumkin?
Nima uchun PDF formatini yuklab ololmayman?
Internetsiz kitobni qanday o‘qish mumkin?
va boshqa savollaringizga bizning javoblarimiz.

Huquqshunoslik

Ko‘rganlar, jami:
Hammuallif:
Nashr yili:
ISBN raqami:

Kitob mahsulotlarining xarakteristikalari, yetkazib berish shartlari, tashqi ko’rinishi va rangi haqidagi ma’lumotlar faqat ma’lumot uchun mo’ljallangan va joylashtirilgan paytda mavjud bo’lgan eng so’nggi ma’lumotlarga asoslanadi.

Elektron kitob
E’tibor bering “Sotib olingan kitoblar qanday o’qiladi?” bo’limi bilan tanishib chiqing!

Buyurtma berish uchun, avtorizatsiyadan o’ting

Do‘stlarizga tavsiya eting

Annotatsiya
Fikr va mulohazalar

Mazkur darslikda davlat va huquq nazariyasi fanining tushunchasi va predmeti, davlat va huquqning vujudga kelishiga doir nazariyalar, fuqarolik huquqiy munosabatlari, subyektlari va manbalari, ota-onalar hamda bolalarning huquqi va majburiyatlari, ota-ona hamda voyaga yetmagan bolalarning shaxsiy nomulkiy huquq va majburiyatlari tushunchasi bayon etilgan. Huquqshunoslik fani o‘quv rejasidagi barcha fanlar bilan uzluksiz bog‘liqdir. Ushbu fan bevosita «Tadbirkorlik huquqi», «O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy huquqi», «Mehnat huquqi», «Soliq qonunchiligi asoslari», «Ma’muriy va xo‘jalik huquqi», «Moliya huquqi», «Xalqaro huquq» va boshqa huquqiy fanlar bilan aloqadorlikda o‘rgatiladi.

Siyosatshunoslik. Odilqoriyev X.T., Razzoqov D.X. Darslik.

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI ICHKI ISHLAR VAZIRLIGI AKADEMIYA X.T. ODILQORIYEV, D.X. RAZZOQOV SIYOSATSHUNOSLIK O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta-maxsus ta’lim vazirligi tomonidan oliy ta’lim muassasalari talabalari uchun darslik sifatida tavsiya etilgan (Qayta ishlangan uchinchi nashr) Toshkent – 2012

Page 2 and 3: O‘zbekiston Respublikasi IIV Akad
Page 4 and 5: Yuqoridagi zaruriyat tufayli O‘zb
Page 6 and 7: uchun lozim bo‘lgan shart-sharoit
Page 8 and 9: yilda «Siyosiy fan elementlari» n
Page 10 and 11: fuqarolarning oqilona qarorlar qabu
Page 12 and 13: qoladi, o‘zi va boshqalarning man
Page 14 and 15: Siyosiy fanlarning har biri jamiyat
Page 16 and 17: e’tirof etish keng tarqalmoqda 1
Page 18 and 19: Birinchi guruhga mamlakatlarning ic
Page 20 and 21: kelib chiqdi kabi) javob beradi. Si
Page 22 and 23: – siyosatni tadqiq etishning umumiy
Page 24 and 25: g‘oyaviy-siyosiy oqimlarida qo‘
Page 26 and 27: 5) demokratik tuzumga qarshi bo‘l
Page 28 and 29: JAHON IJTIMOIY-SIYOSIY TAFAKKURI RI
Page 30 and 31: davlatchalarga bo‘linib, ular o
Page 32 and 33: abadiydir. Insonning o‘zgaruvchan
Page 34 and 35: deb javob beradi va jamiyatda qonun
Page 36 and 37: qarashlarida davlat qurilishi va bo
Page 38 and 39: «Toki o‘zga shaxs irodasiga tobe
Page 40 and 41: amalda hayotga tatbiq etish mumkin
Page 42 and 43: yoki bu hukmronlikni «hammaning ha
Page 44 and 45: siyosiy erkinlik o‘rtasidagi muno
Page 46 and 47: Inson erkinligi, ozodligi prinsipig
Page 48 and 49: etadi. Real ijtimoiy jarayon esa ij
Page 50 and 51: SH. Furye, A. Sen-Simon asarlarida
Page 52 and 53: Ikkinchi jahon urushidan keyin qayt
Page 54 and 55: MARKAZIY OSIYODA IJTIMOIY-SIYOSIY T
Page 56 and 57: siyosiy-huquqiy qarashlari ifoda et
Page 58 and 59: Siyosat va siyosiy masalalar Qur’
Page 60 and 61: qat’iyatli bo‘lishi g‘oyasini
Page 62 and 63: Faqh o‘z asarida davlat huquqi, m
Page 64 and 65: solgan osiyolik hokim edi. Uning du
Page 66 and 67: 4) davlat ishlarini saltanat qonunl
Page 68 and 69: jamiyat qonuni. Shu qonunni nazorat
Page 70 and 71: XVII-XIX asrlar mobaynida Markaziy
Page 72 and 73: Rossiyaga yuborilgan elchilar safid
Page 74 and 75: 5. Jadidlarning ijtimoiy-siyosiy g
Page 76 and 77: Agarda biz – Turkiston musulmonlari
Page 78 and 79: yoshlarimizda, xususan, huquqni muh
Page 80 and 81: jurnali o‘zining 1934-yil yanvar
Page 82 and 83: (Rossiya kommunistik (bolsheviklar)
Page 84 and 85: o‘lgan chin vatanparvarlik g‘oy
Page 86 and 87: JAMIYATNING SIYOSIY TIZIMI 1. «Siy
Page 88 and 89: yirik ijtimoiy guruhlar, birinchi n
Page 90 and 91: siyosatning asl mohiyatini tushunma
Page 92 and 93: individning tor tasavvurlar doirasi
Page 94 and 95: Tarixiy tajriba shuni ko‘rsatadik
Page 96 and 97: Shunday qilib, «siyosat» ko‘pqi
Page 98 and 99: hamkorlik tashkiloti faoliyatida fa
Page 100 and 101: islohotlar sharoitida siyosiy tizim
Page 102 and 103: Totalitarizm (lot. «totalitas» –
Page 104 and 105: – partiyalarning legal kurashi shar
Page 106 and 107: O‘tish holatidagi jamiyatlarda (t
Page 108 and 109: Prezident I.A. Karimovning ta’kid
Page 110 and 111: Amalga oshirilgan siyosiy, iqtisodi
Page 112 and 113: demokratlashtirish hamda mamlakatni
Page 114 and 115: 9. Siyosat turlari, yo‘nalishlari
Page 116 and 117: hokimiyatdan farqli o‘laroq, huqu
Page 118 and 119: (o‘rta darajada) – viloyat, tuman
Page 120 and 121: Boshqarish – amaliy faoliyat bo‘l
Page 122 and 123: tasavvurlariga mos kelishini anglat
Page 124 and 125: aqobatda gorizontal holatni ta’mi
Page 126 and 127: Konstitutsiyaga kiritilgan yuqorida
Page 128 and 129: M. Veber taklif etgan siyosiy parti
Page 130 and 131: istamasliklaridadir. Chunki keng ja
Page 132 and 133: XIX asrning o‘rtalarida siyosatda
Page 134 and 135: Bir qutbli yoki bir partiyali tizim
Page 136 and 137: qimmati, tinch hayotini ishonchli h
Page 138 and 139: o‘stirish, yo‘limizdagi g‘ov-
Page 140 and 141: u asosida ishlab chiqiladigan qonun
Page 142 and 143: topgan. Partiyaning shakllanishi uc
Page 144 and 145: 1. Avvalo, Konstitutsiyamizning 10-
Page 146 and 147: 8. Siyosiy partiyalar, ularning tur
Page 148 and 149: Konfutsiy va boshqalar o‘z davri
Page 150 and 151: Uning fikricha, o‘ta qudratli bun
Page 152 and 153: Yetakchilik hodisasini yetakchining
Page 154 and 155: o‘z yetakchilarining shaxsiy sifa
Page 156 and 157: 2. Demokratik yetakchilik – rahbar
Page 158 and 159: turmush darajasi kabi omillarga bog
Page 160 and 161: qilish, ularning fikrlaricha, bu ye
Page 162 and 163: Siyosiy elitalar doimo o‘zgarib b
Page 164 and 165: 4. Demokratik nazoratning rivojlani
Page 166 and 167: Demokratiyaning etimologik ta’rif
Page 168 and 169: to‘liq demokratiyada esa davlatga
Page 170 and 171: Demokratiyaning ijtimoiy shart-shar
Page 172 and 173: Unitar saylov tizimi nomzodlarni xa
Page 174 and 175: o‘lmagan mavjudot ekan, nega u bu
Page 176 and 177: davlatdan, ikki muxtor sohani – dav
Page 178 and 179: Russoning demokratiya to‘g‘risi
Page 180 and 181: Bu – zamonaviy G‘arb demokratiyas
Page 182 and 183: muassasalar metropoliyalarning (mus
Page 184 and 185: milliy o‘z-o‘zini boshqaruv tiz
Page 186 and 187: Inson huquqlari umumjahon deklarats
Page 188 and 189: Umuman, siyosiy kommunikatsiya jami
Page 190 and 191: Mustaqillik tufayli O‘zbekistonda
Page 192 and 193: umumiy soni qariyb 1200 taga yetdi.
Page 194 and 195: SIYOSAT, DIN VA MAFKURANING O‘ZAR
Page 196 and 197: Insoniyatning ko‘p ming yillik ta
Page 198 and 199: uhoniylarni inkor etib, ularni ijti
Page 200 and 201: qolaversa, barcha musulmon mamlakat
Page 202 and 203: O‘zbekiston Respublikasida davlat
Page 204 and 205: madaniyati, axloqi va ma’naviyati
Page 206 and 207: Liberalizm hokimiyatni meros qilib
Page 208 and 209: Neokonservatorlar qarashlariga ko
Page 210 and 211: O‘zbekiston Respublikasida milliy
Page 212 and 213: chuqur singdirish masalasi bugungi
Page 214 and 215: ko‘tarib kelinganiga ishonch hosi
Page 216 and 217: Dunyodagi dinlarning barchasi ezgul
Page 218 and 219: Ushbu Qonunning 7-moddasiga ko‘ra
Page 220 and 221: 6. Musulmon mamlakatlarida diniy aq
Page 222 and 223: vaqtlarda 15 mingdan ko‘proq har
Page 224 and 225: ilan bog‘liq bo‘lgan muammolarn
Page 226 and 227: Yuqorida qayd etilgan salbiy jarayo
Page 228 and 229: axloqiylikni olib kiradi. Shu bois
Page 230 and 231: va 1945-yilda San-Fransisko (AQSH)d
Page 232 and 233: tahdidlarning paydo bo‘lishi, BMT
Page 234 and 235: Xavfsizlikni ta’minlash, mintaqav
Page 236 and 237: moliyalashtirish uchun 120 mln AQSH
Page 238 and 239: geosiyosiy strukturasi va yo‘nali
Page 240 and 241: Yevropa taraqqiyot va tiklanish ban
Page 242 and 243: 8. I.A. Karimovning «MDHning istiq
Page 244 and 245: maqbul yagona yo‘li sifatida siyo
Page 246 and 247: professional qotillar goho firibgar
Page 248 and 249: Terrorizm turlari. Murakkab ijtimoi
Page 250 and 251: Xullas, o‘z vayronkorlik xususiya
Page 252 and 253: – millat yoki din sofligi uchun kur
Page 254 and 255: BMT va uning maxsus muassasalari ko
Page 256 and 257: 2004-yil iyunida Shanxay Hamkorlik
Page 258 and 259: chiqaruvchi hamda davlatni, xalqaro
Page 260 and 261: «fundamentalizm» atamasi ko‘pro
Page 262 and 263: O‘zbekistondagi ijtimoiy-siyosiy
Page 264 and 265: solganlikda ayblab, ularni o‘ylab
Page 266 and 267: qurol-yarog‘ sotib olish uchun 20
Page 268 and 269: Ba’zi tadqiqotchilar fikricha, «
Page 270 and 271: 5. «Davlat terrorizmi» tushunchas
Page 272 and 273: pastligi bilan izohlanadi. Bu faqat
Page 274 and 275: S. Verbaning 10 ta mamlakat jamiyat
Page 276 and 277: – siyosiy ishtirok etish madaniyati
Page 278 and 279: kam hollarda bu modelga amal qilib
Page 280 and 281: Xulosa qilib aytganda, siyosiy mada
Page 282 and 283: guruh va jamiyat manfaatlarini ro
Page 284 and 285: samarali institutlar mavjud bo‘lg
Page 286 and 287: demokratik modeli, sharqona siyosiy
Page 288 and 289: SIYOSIY YETAKCHILIK 1. Hokimiyat ta

Qiyosiy huquqshunoslik darslik pdf

1. Qiyosiy – tarixiy tilshunoslik taraqqiyotining to`rt davri.

2. F.Bopp qiyosiy – tarixiy tilshunoslikning asoschilaridan biri sifatida.

3. R.Rask ilmiy merosi xususida.

4. Y. Grimm va A.X.Vostokovlarning ilmiy faoliyatiga doir.

Asosiy tayanch tushunchalar: Komparativistika haqida, qiyosiy-tarixiy tilshunoslik taraqqiyotining 4 davri, agglyutinatsiya hodisasi, «bobo til» tushunchasining mohiyati.

XVIII asrgacha til o`zgarmas hodisa deb hisoblangan. Aynan mana shu asrdan boshlab, tilga bunday qarash o`zgardi. Ya`ni XVIII asrning diqqatga sazovor eng katta xizmati shundaki, u tilga o`zgaruvchan, rivojlanuvchan hodisa sifatida baho berdi. Aniqrog`i, ushbu davrda Sharl` de Bros, Jan-Jak Russo, Monboddo, Adam Smit, Pristli, Gerder va boshqalar tillarning tarixiy taraqqiyoti g`oyasini qo`llab, uni rivojlantirdilar.

XIX asrning boshlariga kelib, tilshunoslikka alohida fan sifatida qarash g`oyasi qat`iy tus oldi. Ya`ni XIX asrning birinchi choragida tilshunoslikda faktlarni yig`ish , ularga e`tibor berish g`oyasidan qiyosiy-tarixiy g`oyaga-nuqtai nazarga burilish, o`tish yuz berdi. Albatta, XIX asrning boshlariga kelib, nuqtai nazarlarning o`zgarishiga lisoniy kuzatishlar, bu kuzatishlardan kelib chiqqan muayyan jiddiy fikrlar sabab bo`ldi. Aniqrog`i, XIX asrdan ancha oldin ayrim tillar o`rtasida o`xshashlik borligi aniqlansada, ammo uzoq vaqtlar davomida ushbu o`xshashlikning sabablari ilmiy jihatdan yoritib berilmadi, olimlar o`xshashlik sabablarini tushuntirib bera olmadi. XIX asrning boshlariga kelib, turli mamlakatlardagi ayrim tilshunoslar deyarli bir vaqtda bir qancha tillar o`rtasidagi sistematik o`xshashlikni faqatgina ularning qarindoshligi bilan – bir umumiy qadimiy bobotildan kelib chiqqanligi bilan, keyinchalik esa har biri alohida , mustaqil rivojlanganligi bilangina tushuntirish mumkin, degan xulosaga kelishdi. Shuningdek, tillar o`rtasida o`xshashlik mavjudligi g`oyasining maydonga kelishida fanga tarixiy yondashish yuzaga kelganligi – til hodisalari tarixiylik nuqtai nazaridan izohlana boshlanganligi bilan, tilshunoslikka romantizm g`oyalarining ta`siri, ya`ni jonli tillarning o`tmishini o`rganishga undash g`oyasi bilan hamda sanskrit (qadimgi hind adabiy tili) bilan yaqindan tanishish kabilar tillar o`rtasidagi o`xshashlikni ularning qarindoshligiga ko`ra izohlash mumkinligiga olib keldi.

Masalan, Bengaliyada xizmat qilgan ingliz sharqshunosi va huquqshunosi Vil`yam Djons (1746-1794) sanskrit tilini yunon va lotin tillariga qiyoslab, ular o`rtasida yaqinlik, qarindoshlik borligi haqidagi fikrlarni, ma`lumotlarni qat`iy aytdi.

Nemis olimi Fridrix Shlegel` (1772-1829) esa o`zining mashhur «Hindlarning tili va donoligi» asarida sanskrit tilining na faqat lug`at tarkibida, balki grammatik munosabatida ham lotin, grek, german va fors tillariga qarindosh ekanligini, ularning kelib chiqishiga ko`ra umumiy asosga egaligini qayd etadi .

Demak, tillarni qiyosiy nuqtai nazardan tadqiq qilish, ularga tarixiylik nuqtai nazardan yondashish kabilar qiyosiy-tarixiy tilshunoslikning maydonga kelishiga, tilshunoslikning alohida, mustaqil fan sifatida qat`iy tan olinishiga zamin yaratdi.

Ushbu jarayonda qiyosiy-tarixiy metodning yaratilishi hal qiluvchi ahamiyatga ega bo`lib, qiyoslash tillarni o`rganishda usul, vosita sifatida, tillarga tarixiylik nuqtai nazaridan yondashish esa tadqiqotning principi (bosh g`oyasi, maqsadi) sifatida namoyon bo`ldi.

Ta`kidlash shart, qiyosiy-tarixiy metodning ochilishigina tilshunoslikning fan sifatida tan olinishiga, boshqa fanlar qatoridan mustahkam o`rin egallashiga olib keldi. Chunki mana shu metodgina til haqidagi fanga chinakam, haqiqiy ilmiylik g`oyasini berdi, ilmiylik ruhini kiritdi.

Qiyosiy-tarixiy metodning yaratilishi bilan tilshunoslik ham tarixiy, ham ilmiy-nazariy jihatdan mustahkam asosga ega bo`ldi.

Е slatish joizki, Mahmud Koshg`ariy, Vil`yam Djons, Fridrix Shlegel` kabi olimlarning ham qiyosiy-tarixiy metodning yaratilishidagi xizmatlarini inkor qilib bo`lmaydi. Ular qiyosiy-tarixiy metodning ochilishiga jiddiy, chinakam yaqinlashishdi. Ammo qiyosiy-tarixiy metodning yaratilishida Frans Bopp, Rasmus Rask, Yakob Grimm, Aleksandr Vostokovlarning xizmatlari nihoyatda katta bo`lib, ular ijodkor ( novator ) tilshunoslar sifatida maydonga chiqdi.

Qiyosiy-tarixiy metod ilmiy-tekshirish usullarining muayyan sistemasi bo`lib, o`z oldiga qarindosh tillarni qiyoslash orqali o`rganib, u yoki bu tilning tarixini, undagi o`zgarishlarni, lisoniy hodisalarning mohiyatini, uning taraqqiyotidagi qonuniyatlarni ko`rsatib berish, tushuntirish vazifasini qo`yadi.

Hind-Evropa tillarini qiyosiy-tarixiy o`rganish tarixi to`rt davrni o`z ichiga oladi:

1. Qiyosiy-tarixiy metodning yaratilishidan to yosh grammatikachilargacha bo`lgan davr (XIX asrning birinchi choragi-1870 y).

2. Yosh grammatikachilar davri (1870-1890 y).

3. Yosh grammatikachilar davridan to F de Sossyurning «Umumiy tilshunoslik kursi» asari va xet yozma yodgorliklarini o`qib, ma`nosini ochib berishgacha bo`lgan davr ( XIX asrning oxiri va XX asrning ikki o`n yilligi).

4. F. de Sossyur g`oyalaridan bizning davrimizgacha bo`lgan davr.

Birinchi davr, aytilganidek, qiyosiy-tarixiy metodning ochilishidan boshlab, yosh grammatikachilargacha bo`lgan davrni, ya`ni taxminan 1816-1870 yillarni o`z ichiga oladi.

Ushbu davrning etakchi, bosh yo`nalishi qiyosiy-tarixiy metodning yaratilishi va umumiy tilshunoslik fanining asoslanishi bo`ldi.

Birinchi davr ikkiga:

1. F. Bopp – V.Gumbol`dt

2. A.Shleyxer – G. Shteyntal bosqichlariga bo`linadi.

Birinchi bosqich (F.Bopp – V.Gumboldt bosqichi).

F.Bopp – V.Gumboldtbosqichi XIX asrning ikkinchi o`n yilligining o`rtalaridan to`rtinchi o`n yillikning oxirlarigacha bo`lgan vaqtni o`z ichiga oladi. Ushbu davr qiyosiy-tarixiy metodning yaratilishi, ochilishi va umumiy tilshunoslik fanining asoslanishi bilan xarakterlanadi.

Qiyosiy-tarixiy metodning asoschilari F.Bopp, R.Rask, Ya.Grimm hamda A.Vostokovlardir.

Frans Bopp. Frans Bopp (1781-1867) buyuk nemis tilshunosi-sanskrit mutaxassisi, Berlin universiteti professori. U 1816 yilda «Sanskrit tilining tuslanish sistemasi va uni grek, lotin, fors va german tillaridagi tuslanish sistemasiga qiyoslash» asarini yozdi.

F.Bopp qayd etilgan tillarda mavjud grammatik shakllarni-tuslanish formalarini qiyoslash asosida ushbu tillar o`rtasidagi umumiylikni, o`xshashlikni ochib berdi. U qiyoslash metodi bilan qiyoslanayotgan tillarning dastlabki holatini, ko`rinishini tiklash mumkin, degan fikrni ilgari surdi. Shunga ko`ra 1816 yil to`liq ma`noda qiyosiy-tarixiy tilshunoslikning tug`ilish-yaratilish yili deb e`tirof qilinadi.

F.Boppning kashfiyoti, yangiligi nimada? Yuqorida aytilganidek, ko`pgina olimlar V.Djons, Fr.Shlegel` kabilar h ind-Evropa tillari bir bobotildan kelib chiqqan, qarindosh tillar oilasini tashkil qiladi , degan fikrni aytishgan.

F.Boppning xizmati shundaki, u qarindosh tillarning materiallari asosida sistemaga asoslangan, sistema xarakteridagi umumiy nazariyani qu rib berdi. U fe`llarning qo`shimchalarini qiyoslab, hayratlanarli darajaga keldi. Ya`ni, ma`lum bo`ldiki, h ind-Evropa tillarida nafaqat alohida o`xshash hodisalar mavjud, balki ushbu tillarda o`zaro o`xshashlikning, o`zaro muvofiqlikning butun bir sistemasi-grammatik sistemalarning umumiyligi, o`xshashligi mavjudligi aniqlandi. F.Bopp uchun tillar o`rtasidagi o`zaro muvofiqlik faqat vosita edi, xolos. Maqsad esa boshqa. Ya`ni qiyoslanayotgan tillardagi grammatik shakllarning eng qadimiy, dastlabki ko`rinishini-shaklini ochib berish jarayonida bir tilga xos hodisani boshqa til faktlari yordamida yoritish, tushuntirish edi. Anig`i muayyan tilga oid shakllarni (so`z formalarini) boshqa tildagi shakllar (so`z formalari) orqali tushuntirish, izohlash edi. Ushbu nuqtai nazar F.Bopp tadqiqotlarining yangiligidir. U shu bilan qiyosiy-tarixiy metodning asosini yaratdi.

F.Bopp 1833-1852 yillarda uch tomdan iborat bo`lgan «Sanskrit, zend, arman, grek, lotin, litva, eski slavyan, got va nemis tillarining qiyosiy grammatikasi» nomli asosiy asarini e`lon qildi. Bu asarda sanskrit tiliga asoslangan holda ayrim grammatik formalarning taraqqiyotini va ularning dastlabki manbalarini aniqlash mumkin, degan fikrni ilgari surdi.

F.Bopp o`z ta`limoti, asarlari bilan o`sha davrda ma`lum bo`lgan barcha h ind-Evropa tillarining qarindoshligini isbotlab berishga erishdi. Uning izlanishlaridan hali u davrda ochilmagan, noma`lum bo`lgan xet, toxar kabi tillargina chetda qoldi. F.Bopp tilshunoslikka h ind-Evropa tillari degan terminni ham olib kirdi.

U o`z tadqiqotlarida, asosan, morfologiya bilan shug`ullandi, fonetika, sintaksis-gap shakllari, qo`llanishi, gap tuzilishi kabi masalalarga e`tibor bermadi.

F.Bopp tillarning qarindoshligi masalasida ham jiddiy xatolarga yo`l qo`ydi. Ya`ni u kichik Polineziya va janubiy Kavkaz tillarini ham asossiz ravishda h ind-Evropa tillariga kiritdi.

Rasmus Rask . F.Bopp bilan deyarli bir vaqtda, ammo unga mutlaqo bog`liq bo`lmagan holda hind-Evropa tillarining qiyosiy-tarixiy tadqiqi bilan daniyalik buyuk tilshunos prof. Rasmus Xristian Rask ham shug`ullandi.

R.Rask 1811 yilda «Island tili bo`yicha qo`llanma» nomli birinchi ishini e`lon qildi. Ushbu tadqiqotidayoq F.Boppdan ham oldin grammatik ko`rsatkichlarni, ayniqsa , qo`shimchalarni qiyoslashning muhimligini aytib o`tdi. Ayni vaqtda u, Bopp g`oyalarini to`ldirgan holda, leksik qiyoslashga ham katta ahamiyat berdi va bu jarayonda dastavval eng zaruriy tushunchalar, hodisalar va predmetlar bilan bog`langan leksikani hisobga olinishini to`g`ri ta`kidladi.

1818 yilda R.Raskning «Qadimgi shimol tili sohasidagi tadqiqot yoki island tilining kelib chiqishi» nomli asosiy asari e`lon qilindi. U tadqiqotda german, litva, slavyan, lotin va grek tillarining qarindoshligini isbotlab berdi.

Ushbu asarning 2-qismi «Frakiy tili haqida» nomi bilan 1822 yilda nashrdan chiqdi. Ishda island tilining o`rnini belgilagan holda uning got tillari guruhiga va frakiy (grek va lotin) tillariga bo`lgan munosabatini o`rganadi.

R.Rask asarlarida so`zlarning o`z ma`nolarini o`zgartirishi mumkinligiga e`tibor beradi. Shuningdek, tub va o`zlashgan so`zlarning o`ziga xos xususiyatlarini qayd etadi, lisoniy hodisalarni tadqiq qilishda so`zni mukammal morfologik tahlil qilish lozimligini tavsiya qiladi.

U boltiq tillari slavyan tillari bilan ma`lum bog`liqlikka ega bo`lsa-da, ammo ayni tillar h ind-Evropa tillarining mustaqil shahobchasi, tarmog`i hisoblanadi , degan haqqoniy fikrni birinchi bo`lib ilgari suradi.

R.Rask, F.Boppdan farqli, h ind-Evropa tillarini boshqa til oilalari (masalan, kavkaz-yafetik tillari va Indoneziya tillari) bilan qorishtirmaydi. Shuningdek, u o`z tadqiqot-larida sanskrit tiliga murojaat qilmaydi.

Xullas, R.Rask tilshunoslik tarixida qiyosiy-tarixiy metodning va germanistika fanining asoschilaridan biri sifatida faxrli o`rinni egallaydi.

Yakob Grimm. Mashhur nemis tilshunosi Yakob Grimm (1785-1863) qiyosiy-tarixiy metod yordami bilan german tillarini tadqiq qildi. Ya.Grimmning to`rt tomdan iborat «Nemis grammatikasi» asari tilshunoslik tarixida muhim o`rin tutadi. U ushbu salmoqli asarida nemis tili tarixiy grammatikasini boshqa barcha german tillari bilan qiyoslagan holda beradi.

Asar 1- tomining birinchi nashri 1819 yilda, mazkur tomning butunlay, tubdan o`zgargan ikkinchi nashri 1822 yilda chop etiladi. Ayni tomdan german tillarining tarixiy fonetikasi hamda german tillaridagi undoshlarning siljishi, «ko`chish» qonuni o`rin olgan. Ya`ni Ya.Grimm (R.Rask, Ya.Bredsdorflar kabi) undoshlarning siljishini isbotlab beradi. Masalan, hind-Evropa tillarining nafas tovushlari (yoki nafas bilan aytiladigan tovushlar) yoki portlovchi undoshlar bh, dh, gh – german tillaridagi b, d, g tovushlariga o`zgargan-siljigan, ko`chgan yoki hind-Evropa tillariga oid b, d, g – german tillarida r, t, k ga; hind-evropacha r, t, k – germancha f, th, h ga siljigan, ko`chgan, o`tgan.

Ushbu jarayon fonetik qonunlarning tan olingan dastlabki, birinchi namunasi edi. «Nemis grammatikasi» asarining barcha tomlari 1837 yilda yakunlandi.

Ya.Grimmning «Nemis tili tarixi» asari esa 1848 yilda e`lon qilinadi. U jamiyat tarixini o`rganishda tilning asosiy, eng muhim manba ekanligini aytadi va tilni u yoki bu xalqning madaniy-tarixiy taraqqiyotining mahsuli deb hisoblaydi. Shunga ko`ra Ya.Grimm «Bizning tilimiz bizning tariximizdir» degan g`oyani ilgari suradi. Haqiqatan ham – shunday Ya.Grimm ushbu asarida «Xalqlar haqida suyaklar, qurollar va mozorlarga qaraganda jonliroq guvoh bor. Bu tildir», deydi.

Ya.Grimm «Nemis lug`ati» asarida (birinchi tomi 1854 yilda, oxirgi tomi 1960 yilda e`lon qilindi) nemis shoiri Lyuterdan tortib Gyotegacha bo`lgan nemis tili leksikasini qamrab olishga, ko`rsatib berishga harakat qildi.

Aleksandr Xristoforovich Vostokov . Taniqli rus tilshunos olimi, akademik (1841) A.Vostokov (1781-1864) tug`ma soqov bo`lib, Sankt-Peterburgdagi Rumyancev muzeyi kutubxonasiga boshchilik qilgan.

A.Vostokov slavyan tili materiallari asosida tadqiqot ishlarini olib boradi. U, aytilganidek, qiyosiy-tarixiy metodning asoschilaridan biri hisoblanadi.

Olim «Slavyan tili haqida mulohazalar» (1820), «Rus grammatikasi» (1831), «Viloyat buyuk rus tili tajribasi» (1852) «Cherkov slavyan tili lug`ati» (1858-1861) kabi qator e`tiborga loyiq ishlarni yaratdi.

A.Vostokov tadqiqotlari yangi boy faktik materiallarga asoslangan bo`lib, slavyan tilining taraqqiyotiga katta ta`sir ko`rsatdi. Shuningdek, qiyosiy-tarixiy metodning qat`iy qaror topishiga ham imkon yaratdi.

A.Vostokovning 1820 yilda e`lon qilgan «Slavyan tili haqida mulohazalar» maqolasi unga katta shuhrat keltirdi. Olim bu asarida slavyan filologiyasiga oid masalalarga to`xtalib, hind-Evropa tillarining slavyan tillari oilasiga mansub rus tilining eski slavyan, polyak va serb tillariga bo`lgan munosabatini aniqlaydi, izohlaydi.

A.Vostokovning qayd etilgan maqolasi tarixiy fonetika sohasidagi dastlabki ish hisoblanadi.

A.Vostokov 1842 yilda «Rumyancev muzeyidagi rus va slavyan qo`lyozmalarining tasviri» nomli ko`p yillik mehnatining natijasini e`lon qiladi. Ushbu tadqiqotida eski slavyan tilining shahobchalari bo`lgan bolgar, serb, rus va janubiy rus (ukrain) tillarini izchillik bilan farqlaydi. Bu esa amaliyotda eski slavyan tilining taraqqiyoti va undagi o`zgarishlarni davrlashtirishga, ya`ni qadimgi (IX-XIV), o`rta (XV-XVI) va yangi davrlarga bo`lishga imkon beradi.

A.Vostokov slavyan tillariga tarixiylik nuqtai nazardan yondashishni ilk bor boshlab bergan olimdir. U tarixiy principga amal qilgan holda eski slavyan tilidagi burun unlilarini aniqlaydi, ayrim harflarning talaffuzini belgilaydi, so`z turkumlarining (masalan, sifat, ravishdosh-larning) paydo bo`lish vaqti bilan bog`liq ayrim fikrlarni bayon qiladi.

Xullas, Rossiyada qiyosiy-tarixiy tadqiqotlar, slavyan tillari oilasiga mansub tillarni o`rganish, ayni tillarni qiyosiy-tarixiy metod asosida tadqiq qilish, ularni davrlashtirish kabilar dastavval akademik A.X.Vostokov nomi bilan bog`liqdir.

Hind-Evropa tillarini qiyosiy-tarixiy o`rganishning birinchi davri, aytilganidek, qiyosiy-tarixiy metodning yaratilishi va umumiy tilshunoslik fanining asoslanishi bo`ldi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. T.A.AАмирова, Б.A.Oлховиков, Ю.В.Рождественский.

O черки по лингвистики. M., 1975.

2. Я.В.Лоя. История лингвистических учений. M., 1968.

3. X рестоматия по истории языкознания XIX – XX веков.

4. Н. A . Ko ндрашов. История лингвистичевких учений.

5. В.И.Кодухов. Oбщее языкознание. M., 1974.

6. S.Usmonov. Umumiy tilshunoslik. T., 1972.

Xalq pedagogikasi. Qiyosiy pedagogika

ishlab chiqildi va turdosh oliy ta ’lim muassalari bilan kelishildi.

Tuzuvchilar:

Egam berdiyeva N.M. – Nizom iy nomidagi TDPU “Pedagogika”

kafedrasi mudiri, pedagogika fanlari doktori, professor

M utalipova M J . –

Nizomiy nomidagi TDPU “Pedagogika”

Taqrizchilar:

1-Toshkent pedagogika kolleji direktori,

pedagogika fanlari doktori, professor

Xakim ova M. – Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

«Kasb ta ’limi (iqtisodiyot)» kafedrasi mudiri, pedagogika

fanlari doktori, professor

Fan dasturi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti

o ‘quv -uslubiy kengashida ko‘rib chiqilgan va tavsiya qilingan (2016- yil

dagi 1 Д-sonli bayonnomasi).

Kirish

Ushbu dastur xalq pedagogikasining didaktik imkoniyatlarini o ‘quv-

tarbiyaviy jarayonga tadbiq etish, xalq pedagogikasida oila va oilaviy tarbiyaning

aks etishi, xalq pedagogikasida yoshlarni tarbiyalashning metod, usul va vositalari,

xalq pedagogikasi va o ‘zbek xalq og‘zaki ijodi, xalq pedagogikasi va xalq og‘zaki

ijodida dostonlar, xalq pedagogikasida milliy urf-odatlar, an’analar, udumlar,

marosimlarning tarbiya vositasi sifatidagi o‘rni, xalq pedagogikasida diniy

ta ’limotlar, xalq pedagogikasida xalq amaliy san’ati va madaniyatining o ‘mi,

o‘zbek xalqining muomala madaniyati, ahloqiy m e’yorlari, turmush kechirish

tartib-qoidalarini o ‘rganishning tarbiyaviy ahamiyatini o ‘z ichiga qamrab oladi.

Shuning bilan, ushbu dastur qiyosiy pedagogikaning maqsadi, vazifasi,

qiyosiy pedagogikaning rivojlanish bosqichlari, qiyosiy pedagogika fani

rivojlanishida xalqaro tashkilotlar va ularning faoliyati, jahon mamlakatlari ta ’limi

taraqqiyoti masalalari, Yevropa mamlakatlarida ta ’lim-tarbiya masalalarining olib

borilishi va qiyosiy tahlil, Osiyo mamlakatlarida ta ’lim-tarbiya jarayonining o ‘ziga

xos xususiyatlari va ularning qiyosiy tahlili, rivojlangan mamlakatlarda ta’lim-

tarbiya tizimi va qiyosiy tahlil, Markaziy Osiyo davlatlarida ta ’lim-tarbiyaning

o ‘ziga xosliklarini o ‘z ichiga qamrab olgan.

Fanning maqsadi va vazifalari

imkoniyatlarga boy xalq pedagogikasi manbalari bilan tanishtirish hamda bo‘lajak

o ‘qituvchilarni jahon va respublikamizda pedagogika taraqqiyotining qiyosiy

tahliliga doir bilimlar bilan qurollantirish.

Fanning vazifasi – talabalarni xalq pedagogikasi manbalaridan foydalana

olishga o ‘rgatish; xalq pedagogikasi manbalari asosida yoshlarni tarbiyalashga oid

ko‘nikma va malakalarni shakllantirish va talabalarni jahon va respublikamizda

pedagogika fanining rivojlanishini qiyosiy tahlil qilishga o‘rgatish; jahon

pedagogikasining rivojlanish tendentsiyalarini to ‘la anglay olish qobiliyatini

Fan bo‘yicha talabalarning bilim, ko‘nikma va malakasiga qo‘yiladigan

Qiyosiy pedagogika” o ‘quv fanini o ‘zlashtirish

jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida bakalavr:

– o‘zbek xalq pedagogikasining maqsadi, vazifalari, mazmun mohiyati;

– xalq ta’lim va tarbiya an’analaridan o‘quv-tarbiya jarayonida foydalanish

– xalq pedagogikasi o ‘zbek xalqining tarixiy va boy madaniyatining ajralmas

– xalq pedagogikasining pedagogik fanlar tizimidagi o‘rni;

– o‘zbek xalqining milliy madaniyati va m a’naviyatining o ‘ziga xos jihatlari

va tarbiyaviy ahamiyatlari;

– fan bo‘yicha nazariy bilimlarga ega bo‘lishi;

– qiyosiy pedagogika fanining nazariy va metodologik asoslarini;

– fanning maqsad va vazifalarini o ‘zlashtira olishi;

– QPning taraqqiyot bosqichlari;

– «qiyosiy pedagogika»ning asosiy manbalari haqida bilimga;

– xalq pedagogikasi manbalari va ularda aks etgan o‘zbek xalqining ta’lim-

tarbiya haqidagi tajribalarini;

– xalq pedagogikasining didaktik va tarbiyaviy imkoniyatlarini;

– xalq pedagogikasida o ‘qitish metodlarini;

– xalq pedagogikasi va 0 ‘rta Osiyo buyuk m utafakkirlarinm g pedagogik

g ‘oyalaridagi uyg‘unlikni;

– xalq og‘zaki ijodining xalq pedagogikasidagi o ‘mini;

– xalq pedagogikasida milliy urf-odatlar, an’analar, bayramlar, milliy

o ‘yinlarning tarbiyaviy ahamiyatini;

– oila tarbiyasi va m a’naviyatining xalq pedagogikasi

– xalq pedagogikasida yoshlarni tarbiyalashning metod, usul va vositalarini;

-diniy ta ’lim otlaming xalq pedagogikasidagi o‘mini;

-xalq pedagogikasida o ‘zbek milliy san’ati, madaniyati va m a’naviyatining

-o‘zbek xalqining axloqiy m e’y o rla ri, milliy tarbiya madaniyatini;

– xalq tarbiya nazariyasida tabiatni muhofaza qilish va sog‘lom turmush tarzi

– pedagogik tizimlarni taqqoslash texnologiyasini;

– Qiyosiy pedagogikada tadqiqotlar tipologiyasini;

– 0 ‘zbekiston va Osiyo davlatlari ta ’lim tizimining o ‘ziga xos jihatlarining

– jahonning rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlaridagi ta ’lim-tarbiya

jarayonlarini samarali amalga oshirish yo‘llarini;

– jahonning rivojlangan mamlakatlarida ta ’lim

to‘g‘risida m a’lumotlarni o‘rganish ko‘nikmasiga;

– “xalq pedagogikasi”ning didaktik va tarbiyaviy imkoniyatlarini o ‘quv-

tarbiyaviy jarayonga tadbiq etish y o ‘llarini aniqlash;

– erkin fikrlovchi barkamol shaxsni shakllantirishda xalq pedagogikasi

manbalaridan foydalanishda ta ’limning axborot texnologiyalarini qo‘llay olish;

– fan bo‘yicha turli adabiyotlarni o ‘qib o‘rganish va tahlil qilish;

– fan bo‘yicha mustaqil izlanish;

– 0 ‘zbekiston, AQSH, Yevropa va Osiyo davlatlari ta ’lim tizimining o‘ziga

xos jihatlarini qiyosiy tahlil qilish;

– turli davlatlar ta ’lim tizimini ilmiy qiyoslay olish mahoratlarini shakllantira

olish malakasiga ega bo‘lishi lozim.

Fanning o ‘quv rejadagi boshqa fanlar bilan o ‘zaro bog‘liqligi va uslubiy

jihatdan uzviy ketma-ketligi

“Xalq pedagogikasi. Qiyosiy pedagogika” fani umumkasbiy fan hisoblanib, 5-

m atem atik va tabiiy-ilmiy (yosh fiziologiyasi va gigiena, ekologiya va tabiatni

m uhofaza qilish), umumkasbiy (pedagogika nazariyasi, oila pedagogikasi,

pedagogika tarixi, ijtimoiy pedagogika) fanlar bilan o ‘zaro aloqada olib boriladi.

Fanning ta’limdagi o‘rni

“ Xalq pedagogikasi. Qiyosiy pedagogika” fani pedagogik fanlaming muhim

sohalaridan biri bo‘lib, ta ’lim-tarbiya jarayonida xalq pedagogikasining turli

manbalaridan samarali foydalana olish pedagogik jarayonning samaradorligini

ta ’minlaydi. B o‘lajak pedagoglami xalq pedagogikasi manbalari bilan tanishtirish

va ulardan foydalana olishga o‘rgatishda va 0 ‘zbekiston Respublikasi hamda

jahonda pedagogika fani taraqqiyotini qiyosiy tahlil etib o‘rganish pedagogika

fanining rivoji uchun keng imkoniyatlar yaratadi. B o‘lajak pedagoglarda

pedagogika fani taraqqiyotini qiyosiy tahlil eta olish ko’nikm a va malakalarini

shakllantirishda mazkur fan alohida ahamiyatga ega

Fanni o ‘qitishda foydalaniladigan zamonaviy axborot

va pedagogik texnologiyalar

o ‘zlashtirishlari uchun o’qitishning ilg’or va zamonaviy usullaridan, ya’ni “Klaster”

metodi, “Zigzag” va boshqa zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanish,

yangi informatsion pedagogik texnologiyalam i tatbiq qilish muhim ahamiyatga

egadir. Fanni o ‘zlashtirishda darslik va o ‘quv qo‘llanmalar, seminar ishlanmalari,

tarqatm a materiallar va elektron materiallardan foydalaniladi. Seminarlarda mos

ravishdagi zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalaniladi.

Seminar mashg’ulotlarida “Aqliy hujum”, “Tarozi”, “Bumerang” pedagogik

texnologiyalaridan, kichik guruhlar musobaqalari, guruhli fikrlash pedagogik

texnologiyalarini qo’llash nazarda tutiladi.

Asosiy qism

I B o‘lim. Xalq pedagogikasi.

Fanning nazariy m ashg‘uIotlari mazmuni

Xalq pedagogikasi milliy tarbiyaning asosi sifatida. Xalq pedagogikasining

pedagogika fanlari tizimidagi o ‘rni. Kursning predmeti, obyekti, maqsadi va

vazifalari. Xalq pedagogikasining boshqa pedagogika fanlaridan favqi. Mazkur

fanni o ‘rganishning dolzarbligi. Kadrlar tayyorlash milliy dasturida ta ’limning

milliy y o ‘nalishiga qo‘yilgan talablar.

Xalq pedagogikasining didaktik va tarbiyaviy imkoniyatlarini ta’lim

jarayoniga tatbiq etish

X alq pedagogikasi manbalari. Xalq pedagogikasi manbalarida tarbiyaviy

mazmun va g‘oyalar.Xalq pedagogikasida bola – ta ’lim va tarbiya obyekti va

subyekti sifatida. Yurtimiz ta ’lim tizimida xalq pedagogikasi g ‘oyalari va tarbiya

tajribasidan foydalanish imkoniyatlari.

Xalq pedagogikasida oila va oilaviy tarbiyaning aks etishi

Yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlashda xalq pedagogikasi manbalarining

o ‘rni. Oilada milliy va umuminsoniy qadriyatlar. Xalq pedagogikasida oila

m a’naviyati. Sevgi va oilaviy mimosabatlar. Barkamol shaxs tarbiyasida oilaning

muhim ahamiyati. 0 ‘zbek xalq pedagogikasida oila va oilaviy munosabatlar.

Xalq pedagogikasida yoshlarni tarbiyalashning metod, usul va vositalari

Xalqimizning yosh avlodni tarbiyalash tajribasi. Xalq pedagogikasida

tushuntirish, namuna ko‘rsatish, ogohlantirish, iltimos qilish, koyish va boshqa bir

qator tarbiyalash metodlarining mavjudligi va ulardan yoshlarni tarbiyalashda

foydalanish yo‘llari. Xalq pedagogikasi va avlodlar vorisligi.

Xalq pedagogikasi va o ‘zbek xalq og’zaki ijodi

0 ‘zbek xalqining yozma va o g ‘zaki ijodi. Xalq og‘zaki ijodining m a’naviy-

m a’rifiy, tarbiyaviy ahamiyati. Xalq og‘zaki ijodi xususiyatlari va janrlari.

Q o‘shiqlar, maqol va matallar, afsonalar va rivoyatlar, asotirlar va masallarning

axloqiy tarbiyadagi o‘rni. Xalq ertaklarining o‘ziga xos xususiyatlari. «Avesto»

yovuzlik ustidan adolat, ezgulik g‘alabasi ramzi.

Xalq pedagogikasi va xalq og‘zaki ijodida dostonlar

xususiyatlari. Link, epik, dramatik dostonlar. Qahramonlik dostonlari, jangnoma,

tarixiy. romantik. kitobiy dostonlar.

Dostonlarning tarbiyaviy ahamiyati.

Dostonlarda qahramonlik, mardlik, vatanparvarlik g‘oyalarining aks etishi.

Xalq pedagogikasida milliy urf-odatlar, an’analar, udumlar, bayramlar,

m arosimlarning tarbiya vositasi sifatidagi o ‘rni

Milliy urf-odatlar, an’analar, marosimlarning mohiyati va tarbiyaviy

ahamiyati. Xalq o‘yinlari va o ‘yinchoqlar. Oilaviy an’analar. Tarbiyaviy an ’analar.

Bayramlar. Xalq sayllari. Davlat bayramlari, diniy bayramlar. Xalq bayramlari

turlari. Milliy urf-odatlar va an’analarning e ’zozlanishi, avlodlarga m e’ros

qoldirilishi va ularning barqarorligining ta ’minlanishi.

Xalq pedagogikasida milliy o ‘yinlarning mazmuni va tarbiyaviy ahamiyati

0 ‘zbek xalqining boy o ‘yinlar merosi. Xalq o ‘yinlarining qadimiyligi va

tarbiyadagi o ‘rni. Milliy o ‘yinlarning turlari.

Xalq pedagogikasida diniy ta ’Iimotlar

Diniy bag‘rikenglik. Diniy adabiyotlar – pedagogik fikrlar manbai sifatida.

Diniy fanatizm, fundamentalizm, terrorizm xavf-xatari – diniy savodsizlik oqibati

ekanligi. Diniy ta ’limot, hadislam ing tarbiyaviy ahamiyati.

Xalq pedagogikasida xalq amaliy san’ati va madaniyatining o‘rni

Xalq pedagogikasida xalq amaliy san’ati va hunarmandchiligi. Tarixiy

yodgorliklar va milliy m e’morchilik. Milliy musiqa va q o ‘shiqchilik san’ati, xalq

raqs san’ati va teatr. Dorbozlik. Q o‘g ‘irchoq teatri, uning tarixi. Tasviriy san’at.

Xalq amaliy san’ati, tasviriy san’at, musiqa san’ati yosh avlodni estetik

tarbiyalashda muhim omil sifatida.

0 ‘zbek xalqining muomala madaniyati, ahloqiy m e’yorlari, turmush

kechirish tartib-qoidalarini o ‘rganishning tarbiyaviy ahamiyati

Farzand tarbiyasida mahallaning o ‘rni. Sof insoniy fazilatlar: sahiylik,

xushmuomalalik, oliyjanoblik, halollik, insonparvarlik va b. Barcha ijobiy

xislatlarni bola tarbiyasiga singdirishda xalq pedagogikasi manbalarining

Milliy musiqa, qo‘shiqchilik va milliy teatrlar xalq pedagogikasining tarbiya

vositasi sifatida

Milliy musiqa, qo‘shiqchilik va milliy teatrlar xalq pedagogikasida estetik tarbiya

omili sifatida. Ularning psixologik va tarbiyaviy ahamiyati.

Ustoz- shogird munosabatlarining xalq pedagogikasi manbalarida ifodalanishi.

Xalq og‘zaki ijodi janrlarida ustozga nisbatan hurmat-ehtirom masalalari.

Xalq tarbiya nazariyasida tabiatni muhofaza qilish va sog‘lom turmush

Xalq pedagogikasida tabiat va inson munosabatlari. Tabiat bilan bog‘liq

mavsumiy bayramlar, marosimlar va qadriyatlar. Sog‘lom turmush tarziga oid xalq

tajriba maktabi. Xalq og‘zaki ijodi janrlarida xalq tabobati, tabiatga oqilona

munosabat va sog‘lom turmush tarzi masalalari.

Sem inar mashg’ulotlarini tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar

Seminar m ashg‘ulotIarida talabalarda xalq pedagogikasiga doir bilim,

ko‘nikm a va malakalar hosil qilinadi.

Seminar mashg‘ulotlarining taxm iniy tavsiya etiladigan mavzulari:

1. “Xalq pedagogikasi” fani va manbalarini o‘rganishning dolzarbligi.

2. Xalq pedagogikasida oilaviy tarbiyaning aks etishi.

3. Xalq pedagogikasida yoshlarni tarbiyalashning metod, usul va vositalari.

4. Xalq pedagogikasi va o ‘zbek xalq og‘zaki ijodi janrlarining tarbiyaviy

5. Xalq pedagogikasi m anbalarida mehnatsevarlik tarbiyasi.

6. Qahramonlik, jangnom a, tarixiy, romantik dostonlarni o ‘qish va tahlil

7. Xalq pedagogikasi m anbalarida nafosat tarbiyasining aks etishi.

8. Milliy urf-odatlar, an’analar va udumlarning ahamiyati va tarbiyaviy

9. Xalq amaliy san’ati muzeyi xalq pedagogikasi manbalarining ko‘zgusi

10.T a’lim-tarbiya jarayonida diniy ta ’limotlarning o ‘rni.

11.0 ‘zbekiston xalq amaliy san’ati va hunarmandchiligi.

12.Xalq pedagogikasi m anbalarida insonparvarlik g ‘oyalarining ifodasi.

1 3 .0 ‘zbek xalqining m uom ala madaniyati

14.0 ‘zbek oilalarining o‘ziga xos xususiyatlari.

15.Hadislarning mazmun mohiyati va tarbiyaviy ahamiyati.

16.Hadislarda ilm o ‘rganish masalalari.

17.Xalq pedagogikasida vatanparvarlik tarbiyasining ifodalanishi.

18.Xalq pedagogikasida atrof-m uhit va tabiatni asrashga oid azaliy

19.Sog‘lom turmush tarzi haqida xalq tajribasi.

Seminar mashg’ulotlarini tashkil etish va o ‘tkazish bo‘yicha ko‘rsatm a va

tavsiyalar ishlab chiqiladi. Seminar m ashg‘ulotlariga tayyorlanish jarayonida

talabalar pedagogikaga oid darslik va o ‘quv qoMlanmalaridan foydalangan holda,

X alq p ed agogik asi m an b alarid a ustoz- o ‘qituvchi k asb in in g u lu g ‘lanishi

ma’ruza mashg‘uloti jarayonida egallagan bilimlarini yanada boyitishadi hamda

ko‘nikma va malakalarga ega bo‘lishadi. Seminar mashg‘ulotlari amaliy

topshiriqlarni bajarish bilan uzviylikda amalga oshiriladi.

Mustaqil ta ’limni tashkil etishning shakii va mazmuni

Talaba mustaqil ta ’limni tayyorlashda mazkur fanning muayyan o ‘ziga

xosliklarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:

1) darslik va o ‘quv qo‘llanmalardan foydalanib, barcha mavzulami o ‘rganish;

2) tarqatma materiallar bo‘yicha m a’ruza qismlarini o ‘zlashtirish.

Talabalarning mustaqil ta ’limi har bir m a’ruza mavzusi asosida tashkil etiladi,

Fanni o ‘rganish jarayonida mustaqil ta ’limning bir necha turlaridan foydalaniladi:

1) adabiyotlar bilan ishlash;

3) ba’zi mavzular bo‘yicha referatlar tayyorlash.

Tavsiya etilayotgan mustaqil ta’lim mavzulari:

1. I.A.Karimovning “Yosh avlod tarbiyasida milliy va umuminsoniy

qadriyatlarga asoslanish borasidagi g‘oyalari”ni o ‘rganish.

2. Xalq pedagogikasida tarbiya uslublari.

3. Xalq tarbiyasi va avlodlar vorisligi.

4. Marosimlar va ularning xalq hayotidagi o ‘rni va tarbiyaviy ahamiyati.

5. Maqollar va matallar -dono fikrlarning ixcham ifodasi.

6. Xalq pedagogikasida ota-ona va farzandlar munosabatlarining ifodalanishi.

7. Xalq pedagogikasida ustoz-shogird tizimi.

8. Hozirgi kunda xalq pedagogikasini o ‘rganishga bo‘lgan shart-sharoitlar.

II BoMim. “Qiyosiy pedagogika”

Qiyosiy pedagogikaning pedagogika fanlari tizimidagi o ‘rni. Kursning

predmeti, obyekti, maqsadi va vazifalari. Qiyosiy pedagogikaning boshqa

pedagogika fanlaridan farqi. M azkur fanni o ‘rganishning dolzarbligi.

Qiyosiy pedagogikaning nazariy -m etodologik asoslari

Qiyosiy pedagogikada metodologik yondashuvlar. Melioristik yondashuv,

Qiyosiy pedagogik tadqiqotlarning dolzarb y o ‘nalishlari

Qiyosiy pedagogikaning ilmiy-tadqiqot metodlari: tavsiflash metodi, statistik

metod, tarixiy metod, sosiologik va analitik metod.

Qiyosiy pedagogikaning taraqqiyot bosqichlari

Fan taraqqiyotining birinchi davri. Qiyosiy pedagogika fani taraqqiyotining

ikkinchi va uchinchi davri, ularning o ‘ziga xos xususiyatlari. 0 ‘zlashtirish,

bashorat, ilmiy-qiyosiy tadqiqotlar davri. Qiyosiy pedagogikaning rivojlanish

Pedagogik tizimlarni taqqoslash texnologiyasi va tadqiqot qilish

bosqichlari

Q iyosiy pedagogik tizim: pedagogikaning

xalqaro, regional, milliy

tajribalarini qiyoslashga yo‘naltirilishi. Zamon va makon om illariga ko‘ra

pedagogik tizim larni taqqoslash. Qiyosiy pedagogik tizimni pog‘onaviy xarakterda

Q iyosiy pedagogikada tadqiqotlar tipologiyasi va 0 0 ‘Yularida ta ’lim

variativligi

B.Xolm zning m a’lumotlar taksonomiyasi. Qiyosiy -tadqiqot metodlari.

Qiyosiy tadqiqotlam ing bosqichlari. Induktiv metod, gipotetik- deduktiv metod.

Qiyoslash m etodining tuzilishi: deskripsiya, interpretasiya, qiyoslash. Davlatlararo,

0 0 ‘Yulariaro ta ’lim tizimini qiyoslash bosqichlari.

Oliy ta ’lim tizimining tipologik- tasnifiy mezonlari va ta ’lim muassasalari

Oliy ta ’lim tizimining tarixiy rivojlanishiga ko‘ra, ixtisoslik kesimiga ko‘ra,

tanlov tam oyillariga ko‘ra, ta ’lim oluvchilar tarkibiga ko‘ra, ta ’lim shaklining

ustunligiga ko‘ra tipologik mezonlari. T a’limning an’anaviy va noan’anaviy

Q iyosiy pedagogika fani rivojlanishida xalqaro tashkilotlar va ularning

YUNESKO tashkilotining ta’lim sohasidagi faoliyati. YUNISEF MOT(XMT)

xalqaro tashkilotining vazifalari va ta ’lim-tarbiya jarayonlari yuksalishidagi o ‘rni.

M OT(XM T) xalqaro tashkilotining kasbiy ta ’limni rivojlantirishga doir faoliyati.

Osiyo mamlakatlarida ta’lim-tarbiya jarayonining o ‘ziga xos

xususiyatlari va ularning qiyosiy tahlili

0 ‘zbekiston va Osiyo davlatlarida maktabgacha, boshlang‘ich, o ‘rta, kasbiy,

oliy va oliy ta ’limdan keyingi ta ’lim. Osiyo davlatlari ta’lim tizimining o ‘ziga xos

va farqli jihatlari.

AQSH va Yevropa mamlakatlarida ta’lim-tarbiya masalalarining olib

borilishi va qiyosiy tahlil

0 ‘zbekiston va AQSH ta’lim tizimining qiyosiy tahlili. Yevropa davlatlarida

ta ’lim-tarbiya jarayonlarining

taraqqiyotidagi o ‘ziga xosliklar: umumiylik va tafovut.

Jahon mamlakatlari ta’limi taraqqiyotining ayrim masalalari

Jahon mamlakatlarida ta’limni integrasiyalashtirish va kasbga yo‘naltirish

masalalari. T a’limni differensiyalashtirish muammolari va maxsus maktablar

faoliyati. Integratsion va masofaviy ta ’lim.

Seminar mashg’ulotlarini tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar

Seminar m ashg‘ulotlarida talabalarda qiyosiy pedagogikasiga doir bilim,

ko‘nikm a va malakalar hosil qilinadi.

Seminar mashg‘ulotlarining taxminiy tavsiya etiladigan mavzulari:

1. Qiyosiy pedagogiica fani taraqqiyotining davriy xususiyatlari; mazmuni,

2. YUNESKO va b. xalqaro

ta sh K ilo tla rin in g

ta’lim sohasini rivojlantirishdagi

3. Osiyo m amlakatlarida ta’lim-tarbiya jarayonining o’ziga xos xususiyatlari.

O ’zbekiston-Xitoy ta ’lim tizimini qiyosiy tahlil qilish.

4. Yaponiya, Koreya mamlaKatlarida ta ’-lim-tarbiya masalalarining qiyosiy

5. Evropa mamlakatlarida ta’lim-tarbiya masalalarining olib borilishi va qiyosiy

tahlil. Polsha, Buyuk Britaniya ta’lim tizimi.

6. Frantsiya mamlaKati ta’lim tizim i.

7. Germaniya, A ngliya mamlaKati ta’lim tizimi.

8. O ’zbekiston Belgiya ta’lim tizimining qiyosiy tahlili Jahonda masofaviy

9. Italiya va Ispaniyada ta’lim-tarbiya masalalarining olib borilishi v a qiyosiy

10. AQShda ta’lim tizimining qiyosiy tahlili.

11.Avstriya, Avstraliya va Shveytsariya davlatlaridagi ta’lim tizimiga qiyosiy

12. Turkiya va Singapur ta’lim tizimining o’ziga. xos xususiyatlari

13. MDH davlatlarining ta ’lim tizimi va o ’ziga xos xususiyatlari.

14. R ossiyada qiyosiy pedagogiKa fani taraqqiyoti va pedagogiK ja ray o n lar

15. Jahonda masofaviy ta ’limning rivojlanishi.

16. Jahon mamlaKatlarida ta ’limni integrauiyalash va differenuiyalashtirish

Kasbga yo’naltirish masalalari.

Seminar m ashg‘ulotIarini tashkil etish va o‘tkazish bo‘yicha ko‘rsatma va

tavsiyalar ishlab chiqiladi. Seminar m ashg‘ulotlariga tayyorlanish jarayonida

talabalar pedagogikaga oid darslik va o ‘quv qoMlanmalaridan foydalangan holda,

m a’ruza m ashg‘uloti jarayonida egallagan bilimlarini yanada boyitishadi ham da

k o ‘nikm a va malakalarga ega bo‘lishadi. Seminar m ashg‘ulotlari amaliy

topshiriqlarni bajarish bilan uzviylikda amalga oshiriladi.

Mustaqil ta ’limni tashkil etishning shakli va mazmuni

M ustaqil ta ’lim har bir m a’ruza mavzusi asosida tashKil etiladi. Bunda

mustaqil ishning bir necha turlaridan foydalaniladi:

1) ad ab iy o tlar bilan ishlash;

3) b a’zi m avzular bo’yicha referatlar tayyorlash;

4) internet va axborot manbalaridan doimiy foydalanish.

Tavsiya etilayotgan mustaqil ta ’lim mavzulari:

mamlaKatlari ta’lim tizim in in g integratsiyalash uvi.

2. Zam onaviy qiyosiy p edagogk masalalar taraqqiyoti.

3. Jahon mamlaicatlarida qiyosiy p edagogka jam iyatlarining faoliyati va

4. Qiyosiy pedagogka fanining tadqiqot metodlari.

5. Jahon mamlaicatlarida qiyosiy pedagogiic izlanishlarning ilmiy-nazariy

6. Franuiya ta ’lim tizimining «Dual bosqichi» xususiyatlari.

7. Hindiston ta ’lim tizimi va qiyosiy tahlil.

G erm an iy ad a b o lalam in g huquqiy vaKolatlari.

9. AfriKa m am laK atlarida ta ’lim -tarb iy ajaray o n lari.

lO .Italiya ta ’lim tizim i.

1 l.M alayziya ta’lim tizimi.

12.Singapur ta ’lim tizimi.

13.Kanadada ta’lim tarbiya jarayonlari.

H .S hvetsiyada umumta’lim tizimining o ’ziga xos xususiyatlari.

15.Jahonning rivojlangan mamlaKatlarida tarbiyaviy jarayonlarning etniK

16.Qiyosiy pedagogiKaning xalqaro vazifalari.

1 7 .Jahon mamlaKatlarida ta ’lim ni in tegrau iyalash v a d ifferen u iyalash tirish

m uam m olari.

18.MDH davlatlarining ta’lim tizimi va o ’ziga xos xususiyatlari .xos

19.Jahonda masofaviy ta’limning rivojlanishi.

20. Globalizatsiya va qiyosiy pedagogiica.

Fan dasturining informatsion-uslubiy ta ’minoti

Didaktik vositalar

Didaktik vositalar ro’yxati beriladi.

– jihozlar va uskunalar, moslamalar: elektron doska-Hitachi, LCD-monitor,

elektron ko‘rsatgich (ukazka).

-video-audio uskunalar: video va audiomagnitofon, mikrofon, kolonkalar.

-kompyuter va multimediali vositalar: kompyuter, Dell tipidagi proektor,

DVD-diskovod, Web-kamera, video-ko‘z (glazok).

Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati

Asosiy adabiyotlar:

1. Каримов И.А. Юксак маънавият -енгилмас куч. – Т., 2008 й.

2. Mutalipova M.J. Xalq pedagogikasi (o‘quv qo‘llanma). – Т., 2011 у.

3. Hoshimov К., Nishonova S. Pedagogika tarixi (darslik). – Т., 2005 у.

4. Вулфсон Б.Ф. Сравнителная педагогика (Учебное пособие) – М.,

Qo’shimcha adabiyotlar

1. Hoshimov К., S.Ochil. 0 ‘zbek pedagogikasi antologiyasi (o‘quv

qo‘llanma). – Т., 1995 у.

2. Munavvarov A. Oila pedagogikasi. (o‘quv qo‘llanma). – Т . , 1994 y.

3. Ганиев Ж.Г. Х ориждатаълим (o‘quv qo‘llanma). – Т . , 1995.

Elektron ta’lim resurslari

2. www. pedagog. uz

3. www. Ziyonet. uz

5. tdpu-lNTRANET. Ped ___ . ..

Do’stlaringiz bilan baham:

Ushbu kitobga o xshash asarlar

Qiyosiy huquqshunoslik darslik pdf

Qiyosiy huquqshunoslik darslik pdf

Kitobni qanday sotib olish mumkin?

Siz muallifmisiz?

Savol-javoblar

Huquqshunoslik

Siyosatshunoslik. Odilqoriyev X.T., Razzoqov D.X. Darslik.

Create successful ePaper yourself

Qiyosiy huquqshunoslik darslik pdf

Xalq pedagogikasi. Qiyosiy pedagogika

Related posts: