Karl Gustav Jung tomonidan Qizil kitob
O’simliklar dunyosi erdagi hayotning birlamchi manbaidir. Ular yiliga 380 mlrd. tonna organik modda hosil qiladi, buning 325 mlrd. t. dengiz va okean o’simliklariga, 38 mlrd. t. o’rmonlarga, 6 mlrd. tonnasi o’tloqlarga to’g’ri keladi. Bundan tashqari o’simliklar, ya’ni yashil o’simliklar tufayli fotosintez jarayoni bo’lmasa, havodagi uglerod (CO2)ning miqdori ko’payib kishilar va hayvonlar nobud bo’lur edi. Biroq atmosferadagi suv yuzasidan va tuproqdan kelayotgan o’sha CO2 gazi o’simliklar tomonidan yutilib, fotosintez natijasida yashil o’simliklar atrofga kislorodni chiqarib turadi.
O’zbekistondagi o’simliklar turlari va ularning muhofazasi
O’simliklar dunyosi erdagi hayotning birlamchi manbaidir. Ular yiliga 380 mlrd. tonna organik modda hosil qiladi, buning 325 mlrd. t. dengiz va okean o’simliklariga, 38 mlrd. t. o’rmonlarga, 6 mlrd. tonnasi o’tloqlarga to’g’ri keladi. Bundan tashqari o’simliklar, ya’ni yashil o’simliklar tufayli fotosintez jarayoni bo’lmasa, havodagi uglerod (CO2)ning miqdori ko’payib kishilar va hayvonlar nobud bo’lur edi. Biroq atmosferadagi suv yuzasidan va tuproqdan kelayotgan o’sha CO2 gazi o’simliklar tomonidan yutilib, fotosintez natijasida yashil o’simliklar atrofga kislorodni chiqarib turadi.
Shunday qilib, fotosintez orqali er sharidagi suv 5,8 mln. yilda, atmosferadagi kislorod 5800 yilda, karbonat angidrid 7 yilda bir marta yangilanib turadi.
O’simliklar inson uchun oziq-ovqat, yem-xashak, dori-darmon, kiyim-kechak va boshqa ko’pchilik moddalarning tabiiy manbalari hisoblanadi.
Halqimiz tomonidan ko’p ishlatiladigan va keng tarqalgan dorivor o’simliklardan foydalaniladi. Bularga isiriq, ermon, chakanda, alo ye , na’matak, gazanda va boshqalar misol bo’la oladi.
O’simliklar inson organizmidagi turli yuqumli kasalliklarni davolashda katta ahamiyatga ega.
Insonlar o’simliklardan chorva mollari uchun ham yem-xashak sifatida keng ko’lamda foydalanadilar.
O’zbekistonda g’o’za o’simligi asosiy homashyo hisoblanib, undan turli maqsadlarda foydalaniladi.
Insonlar o’simliklardan qurilish materiali sifatida ham foydalaniladi.
O’simliklarni inson hayotidagi muhim tomonlaridan biri, atrof-muhitni ko’kalamzorlashtirishdir, chinor, terak, eman, igna bargli doim yashil o’simliklar shular jumlasidandir. Bundan tashqari ular havodagi changni tozalab, uni kislorod bilan boyitadi.
O’simliklar dunyosidan oqilona foydalanish va muhofaza qilishda o’rmon o’simliklari alohida o’rin egallaydi. Respublikadagi o’rmonlar yagona davlat o’rmon fondini tashkil etadi. O’zbekiston o’rmonlari o’zining xususiyatlari bilan tog’, cho’l, to’qayzor va vodiy o’rmonlariga ajratiladi (1-sxema).
Hozirgi vaqtda tog’ o’rmonlari 311 ming ga maydonni egallaydi, asosiy o’simligi archa hisoblanib, qolganlari turli-xil daraxt va butalardan iborat.
C h o’l o’rmonlari 2,4 mln. ga dan iborat. Bu o’rmonlarning asosiy o’simligi saksovulzorlardir.
To’qay o’rmonlari ilgarilari juda zich bo’lib, hozirda atigi 25 ming ga maydonda saqlanib qolgan.
Vodiy o’rmonlarini madaniy iqlimlashtirilgan daraxtlar tashkil etib, ular 12 ming ga dan iborat.
XX asr boshlarida O’zbekiston o’rmonlarining maydoni 4-5 martaga qisqardi. Ayniqsa to’qay o’rmonlari antropogen tayziqqa duch keldi.
Dunyo bo’yi o’rmonlar xolati qoniqarli emas. Haddan tashqari o’rmonlarni kesilishi avj olib, ularning tiklanishi etarli emas. O’rmonlar kesilishini yillik hajmi 3 mlrd.m 3 ni tashkil etadi. Bu FAO (BMTning oziq-ovqat va q/x tashkiloti)ning ma’lumotlariga qaraganda 2000 yilga kelib 1,5 barobarga ortdi. Ayniqsa tropik o’rmonlar ( Ye r yuzining 7%idan iborat) holati g’oyat tashvishlidir.
Aniq ilmiy manbalarda keltirilishicha, biz yashab turgan yer kurasida bundan 1,5 ming yil muqaddam o’rmonlar 47% maydonni tashkil qilgan bo’lsa, hozir ular 27% ni tashkil qiladi. Ko’p mamlakatlardagi sanoat manbalarida foyda ketidan quvish oqibatida juda ko’p o’rmonlar kesilib, ularning o’rniga katta-katta zavod, fabrikalar qurilmoqda. Bu zavod va fabrikalarda chiqayotgan chiqindilar atrof-muhitni ifloslanishi natijasida ko’plab nodir va noyob o’simlik turlari qirilib ketishiga sabab bo’lmoqda. BMTning rasmiy ma’lumotlariga qaraganda sanoat rivojlana boshlagan davrdan 250 ming xil o’simlik turi yo’q bo’lib ketishi xavotir ostida ekanligi ta’kidlangan. O’zbekiston Respublikasida mustaqillikka erishgach atrof-muhitni, hayvonot va o’simliklar dunyosini muhofaza qilishga alohida e’tibor berildi. 1992 yil 9 dekabrda «Tabiatni muhofaza qilish» to’g’risida, 1993 yil 7 mayda «Alohida muhofaza qilinadigan hududlar» to’g’risida va nihoyat 1997 yil 26 dekabrda «O’simliklar dunyosini muhofaza qilish va undan oqilona foydalanish» to’g’risida qonunlar qabul qilindi. Ushub qonunlarda tabiiy sharoitda o’sadigan o’simliklar dunyosini shuningdek, takror etishtirish va genetik fondini saqlash uchun ekib o’stiriladigan yovvoyi o’simliklarni muhofaza qilish va ulardan foydalanish sohasidagi munosabatlar to’g’risida boradi.
2-modda – O’simlik dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish sohasidagi munosabatlar to’g’risida qonun hujjatlarini asosiy vazifalari quyidagilardir:
– Floraning tur bo’yicha tarkibini va genetik fondini tabiiy sharoitlarda saqlab qolish. Tabiiy o’simlik jamoalarining va yovvoyi o’simliklar o’sadigan muhitning bir butunligini saqlab qolish.
– O’simlik dunyosidan oqilona foydalanish va uni takror etishtirishni ta’minlash yuridik va jismoniy shaxslarni o’simliklar dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish sohasidagi faoliyatini huquqiy tartibga solish.
4-modda – O’simliklar dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish sohasidagi davlat boshqaruvi.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi davlat hokimiyati organlari, shuningdek, mahsus vakolat berilgan davlat organlari va davlat organlari boshqaruv organlaridir. YUridik va jismoniy shaxslar o’simliklar dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish to’g’risidagi qonun hujjatlarda belgilangan tartibda va sharoitlarda qoplashlari shart.
Bu qonunlar barcha o’simliklar turlarini saqlab qolish, uni asrab avaylash va muhofaza qilishda muhim hujjatlar bo’lib hisoblanadi. O’zbekiston Respublikasi hududida 4,5 mingga yaqin o’simlik turlari mavjud. Ular orasida jiddiy muhofazaga muhtoj ko’pgina kamyob, endem va relekt turlari ham. Unday turlarning soni 301 ta bo’lib O’zbekiston Respublikasining «Qizil kitobi»ga kiritilgan. Mustaqilligimiz sharofati bilan bunday muhofazaga muhtoj o’simliklar borasida ko’pgina ishlar qilindi (1-2-jadval).
Bioxilma-xillikning boyligi
Karl Gustav Jung tomonidan “Qizil kitob”
80 yildan ortiq vaqt davomida shakllantiruvchi matnlar Qizil kitob ular 2009 yilda nashr etilgunga qadar Karl Gustav Yung merosxo’rlarini saqlash va saqlashda qolishdi.
Ba’zilar uchun bu psixologiya tarixidagi eng ta’sirchan nashr etilmagan asar Nyu-York Tayms nashr etilgandan keyin u uni “behushning muqaddas qabri” deb atadi va bugun biz buni Karl Gustav Yungning keyingi ishlarini belgilab bergan va uning tug’ilishiga sabab bo’lgan asar sifatida gapirishimiz mumkin. analitik psixologiya: Qizil kitob.
- Siz ushbu havola orqali Karl Gustav Jungning Qizil kitobini sotib olishingiz mumkin.
Karl Gustav Yungning Zigmund Freyd bilan uchrashuvi
1913 yilda Karl Gustav Yung hayotida burilish yuz berdi (boshqa narsalar qatorida, ayniqsa, Zigmund Freyd bilan intellektual ajralish bilan ajralib turadigan). Bugungi kungacha unga nima bo’ldi har doim Jungian tahlilchilari va boshqa psixoanalitiklar o’rtasida munozara va bahs mavzusi bo’lib kelgan. Ushbu epizod turli yo’llar bilan chaqirilgan: ijodiy kasallik, jinnilik hujumi, narsisistik xudolik, psixozga yaqin ruhiy bezovtalik, ruh bilan birlashish jarayoni va boshqalar.
Gap shundaki, ushbu davrda, Jung o’zida 1930 yilgacha davom etgan tajribani o’tkazdi va keyinchalik uni “behushlar bilan to’qnashuv” deb tan oldi.. “Qarama-qarshilik” uning “Qizil kitob” asarida aytib o’tilgan va tasvirlangan, u sakson yildan ko’proq vaqt davomida nashr etilmagan va Jung tomonidan “ichki jarayonlarning tubiga o’tish texnikasini ishlab chiqishga sabab bo’lgan ish sifatida tasvirlangan [ . ..] his-tuyg’ularni tasvirga aylantiradi [. ] va uni er ostida harakatga keltirgan xayollarni tushunadi »va keyinchalik u faol tasavvur deb atagan.
Jung kitobni xayollarini keyinchalik qayta ko’rib chiqqan “qora kitoblar” deb nomlangan narsalarga yozib, ularni har xil aks ettirishlar bilan to’ldirishdan boshladi. Va nihoyat, u ushbu matnlarni illyustratsiya bilan birga qizil rangdagi Liber Novus nomli kitobga o’tkazdi.
Deyarli bir asrlik sir
Do’stlarining aksariyati, hamkasblari va hatto o’z oila a’zolari uchun Qizil kitob har doim sir bilan o’ralgan edi, chunki Jung har doim o’z ishiga hasad qilar edi. U faqat kitobida yozilgan samimiy tajribalarini rafiqasi Emma Rauschenbax va u ishongan boshqa bir necha kishi bilan bo’lishdi. Bundan tashqari, u o’z asarini 1930 yilda tugallanmagan qoldirib, 1959 yilda uni yana qo’lga kiritishga urinib ko’rdi, ammo epilog tugallanmagan.
Jung o’z lavozimini baholagan bo’lsa-da, u ishlayotganda uni eng ko’p ko’rsatgan O’liklarga ettita va’z, 1916 yilda muallifning o’zi tomonidan bir nechta tanishlari uchun nashr etilgan va nashr etilgan. Liber Novusni nashr etishga qaror qilmaslik sababi oddiy edi: ish hali tugallanmagan edi.
Jung kitob avtobiografik asar ekanligini ta’kidlagan bo’lsada, ilmiy mohiyati yo’qligini hisobga olib, uni to’liq asarlarda nashr etishni istamadi. 1961 yilda vafotidan so’ng, kitob merosi avlodlari qo’liga o’tdi, ular bu noyob va almashtirib bo’lmaydigan asar ekanligini bilib, uni 1983 yilda bank kassasida saqlashga qaror qildilar. Uning hamkasblari o’rtasida keng muhokamalardan so’ng. to’liq ishlar va Jungning merosxo’rlar guruhi, 2000 yilda nashr etishga ruxsat berilganda.
Kitob nihoyat 2009 yilda chiqarildi. Merosxo’rlarni ushbu asarni nashr etishga ishontirgan sabablar orasida uning keyingi barcha ishlari va analitik psixologiyaning rivojlanishiga sabab bo’lgan narsa.
“Ongsizlarning muqaddas qabri”
Jungning keyingi barcha asarlari ushbu kitobda keltirilgan g’oyalardan kelib chiqqan. Jung o’sha yillarda ramziy ma’noda o’zi yaqinlashib kelgan ongsizlikni o’rganishni deyarli bashoratli va o’rta asrlarda aks ettiradi. Aynan ushbu asarda yoritilgan mavzular mavhumligi sababli kitob juda aniq tuzilishga ega.
Qizil kitobning qismlari
Uning nashr etilgan versiyasida asar uch qismga bo’lingan: Liber Primus, Liber Secundus va Skrutinlar.
Birinchisida 1913 yil 12-noyabrdan 25-dekabrgacha Jung yashagan ongsiz ravishda ramziy tajribalar, bu erda Jung o’zining yuqori ruhiy funktsiyasi sifatida tushungan qahramonning qiyofasi sodir bo’ladi, uni o’ldirish kerak, shunda hamkasbi yangidan paydo bo’lib, individualizatsiya jarayonini boshlaydi, masalan, anima, keksa donishmand kabi boshqa arxetiplarga duch kelmasdan. , quyosh xudosi va boshqalar.
Liberal sekundusda (1913 yil 26 dekabrdan 1914 yil aprelgacha chizilgan) ketma-ket boshqa ramziy tasvirlar bilan uchrashuvlar bo’lib, ular odatda Jung bilan o’zaro aloqada bo’lgan belgilar tasvirlangan Jung shaxsiyatidan ajralib turadigan jarayonlar va funktsiyalar to’g’risida xabardorlikni targ’ib qilish va shu bilan transandantal funktsiyaga erishish imkoniyatini ochish.
Va nihoyat, Scrutinies (dastlab qizil muqovali daftarda yozilmagan) va u 1914-1916 yillarda yozgan u avvalgi kitoblarga qaraganda unchalik “she’riy” mazmunga ega va ancha murakkabroq, chunki u avvalgi kitoblardagi tajribalarini tushunish uchun Jungning o’zi tomonidan kalit va izohlarni taqdim etadi.
Kitob natijasida uning nazariyalarini muqaddas qilish
Jung kitobda bayon qilingan vahiylar asosida psixologik modelni ishlab chiqmoqchi edi, bu katta odisseyaga aylandi, chunki ilmiy jamoatchilik qabul qilishi qiyin edi. Yunning shaxsiyati doimo alkimyo, astrologiya, I ching va boshqalar kabi psevdistlar tomonidan shakllanganiga qaramay. Jung doimo ongning roli va jismoniy hodisalar o’rtasida birlashtiruvchi nazariya yaratishga intildi.
Qizil kitob bu sa’y-harakatlarning guvohi, shuningdek analitik psixologiyaga qiziqqan har bir kishi uchun muhim mavzu.
Qizil kitob 2009 yil
15 сен 2013
В группе 1 109 участников
O`zbekiston Respublikasi “Qizil kitobi” haqida ma`lumot Reja: 1. Qiqil kitob va uning o’rni. 2. O’zbekiston qo’riqxonalarining qisqacha tarixi. 3. O’zbekiston “Qizil kitobi” 4. Kelajak oldidagi burchimiz. Q I Z I L K I T O B va uning o’rni “Qizil Kitob — bu hujjat bo’lib u Insonning vijdonidir. Har qaysi millat dunyo oldida o’zining tabiat boyliklarini asrash mas’uliyatini olgan” (Xalqaro Qizil Kitobdan olingan). Qizil Kitob – nima? Bu xavf va umid kitobidir. Bu kitobni boshqacha qilib qayğu-alam kitobi ham deyiladi, chunki bu kitobda yer yuzidagi yo’qolib ketayotgan hayvon zotlari va o’simlik turlarini o’zida mujassamlashtirgan. Qizil Kitob – harakatga chaqiruvchi kitobidir. Dunyoning ko’pgina davlatlari olimlari tomonidan butun dunyoda yo’qolib ketayotgan va juda kam uchraydigan hayvonlar, o’simliklar dunyosini himoya qilish va ularni saqlab qolish uchun Tabiat va tabiat resurslarini himoya qilish birlashmasining Qizil Kitobi (XTHQB) tashkil etildi. Bu kitob chet elda 60-70 yillarda chop etildi. 1-2 – tomida sutemizuvchilar, qushlar haqida, 3-4-tomida esa suvda va quruqlikda yashovchi hayvonla, sudralib yuruvchilar va baliqlar haqida so’z yuritiladi. Qizil Kitob tabiatni sevuvchilar, mutaxassislarni diqqatini o’ziga tortib, hamma mintaqada mashhur bo’ldi. Bu kitob xuddi kalendardek bezalgan bo’lib, uning har bir varaği har xil rangdadir. Har qaysi rangni o’z ma’nosi bo’lib, masalan, qizil rangda yozilgan hayvon zotlari va o’simlik turlarining yo’qolib ketayotgani va ularning himoyaga muhtojligini bildiradi. Yer yuzida hayvon zotlari va o’simlik turlarining yo’qolib ketishining ikki sababi bor bo’lib, birinchi sababi: – bu tabiiy sharoitning o’zgarishi natijasida bo’lsa (tabiiy sabab), ikkinchi sababi esa – (antropogen) inson harakatlari natijasidir. Dunyoda umumiy qushlar va hayvonlarning 1/4 qismi tabiiy sabablar natijasida yo’qolgan bo’lsa, 3/4 qismi esa ) inson ta’sirida yo’qolgandir. Oldin bu raqamlarni faqat biologiya mutaxassislari bilishsa, endi esa mln.lab odamlarga ham ayon bo’ldi va insonlar oldida savol tuğildi: Inson, sen nima qilyapsan? To’xta – sen o’z uyingni buzyapsan! Hayvon va o’simlik dunyosini asrashda ko’pgina amaliy ishlar qilinib va ularni hisobga olib har qaysi davlat, oblast, tuman va mintaqalarda o’z Qizil Kitoblari tashkil etilyapdi. O’zbekiston Qizil Kitobi ham 1984 yilda tashkil topgan. Unda ko’pgina o’simlik turlari va hayvon zotlari kiritilgan. Masalan, o’simliklardan; lolaning barcha turlari, anzur piyozi, boychechak va h.z. Qizil Kitob haqida yana bir muhim joyi bo’lib, Qizil Kitobning sahifalari hech qachon tugallanmaydi, doimo uning sahifalarini yangi o’simlik turlari va hayvon zotlari to’ldirilib boradi. Qizil Kitobning sahifalarini qisqartirish uchun inson madaniyati va hulqini doim oshira borish kerak, bu olimlar oldida qo’yilgan muhim muammolardan biridir.
Комментарии 4
28 марта 2017
O’zbekiston qizil kitobida eshshak bugungi kunda kelib kiritilganmi?
Поделиться 0
12 июн 2017
Sor qizil kitobga kiritilganmi
Поделиться 0
28 апр 2019
ANVAR JUMAYEV ответил Умару
Поделиться 0
5 мая 2019
Поделиться 0
Новые комментарии
Для того чтобы оставить комментарий, войдите или зарегистрируйтесь
Сервисы VK
добавлена 14 августа 2013 в 00:03
Sapsan (Falco perdrinus) — yirtqich qushlar turkumining lochinsimonlar oilasiga mansub qush. Yelkasi, boshi toʻq qoramtir, tanasining ostki qismi oq. Uz. 35—50 sm, vazni 500— 1500 g . Hamma materiklarda tarqalgan. Oʻzbekistonda qushlar uchib oʻtish davrida va qishlab qolganda uchraydi. Uyasini qoyalarga, qargʻalarning eski uyalariga quradi. 3—4 ta tuxum qoʻyib, urgʻochisi 30 kunga yaqin bosadi. Bolalari 35— 40 kunda uchirma boʻladi. Asosan, qushlar (kaptar, balchiqchi, oʻrdak, baliqchi, qargʻa, chugʻurchuq, toʻrgʻay va b.)ni ovlaydi. Aeroport, bogʻ va uzumzorlarni qushlardan qoʻriqlashda foydalaniladi. 20-a. oʻrtalarida soni kamayib ketganligi tufayli AQSH, Kanada, Germaniya, Shvetsiya va b.