Qizil kitobiga kiritilgan hayvonlar

Kuzatuv ishlari davomida qo`riqxonaga yaqin hududda harakatlanib ketayotgan Nexia-2 rusumli avtomashina xodimlarda shubha uyg`otgan. Vandob mahallasida yashovchi fuqaro X.B.ga tegishli bo`lgan ushbu avtomashina to`xtatilib, yukxonasi ko`zdan kechirilganda bir bosh burama shoxli echki (morxo`r)ning go`shti bo`laklangan holda olib ketilayotganligi aniqlangan.

Surxondaryoda brakonerlar Qizil kitobga kiritilgan hayvonni ovlab, tabiatga 180 mln zarar etkazdi

”Surxon” davlat qo`riqxonasi xodimlari noyob jonivor bo`lgan morxo`rning noqonuniy ovlanishi bilan bog`liq holatni fosh etishdi, deya xabar bermoqda Tabiat resurslari vazirligi.

Qayd etilishicha, 4 mart kuni soat 10:00 larda qo`riqxonaning asosiy maydoniga 3 nafar shaxsi noma`lum fuqaro noqonuniy ravishda kirgan. Holat yuzasidan qo`riqxona bosh mutaxassisi T.normurodov, qo`riqlash xodimlari B.Toshboltaev, I.Eshaliev va J.Eshalievlardan iborat tezkor reyd guruhi tuzilib, qo`riqxona hududida kuzatuv ishlari olib borilgan.

Kuzatuv ishlari davomida qo`riqxonaga yaqin hududda harakatlanib ketayotgan Nexia-2 rusumli avtomashina xodimlarda shubha uyg`otgan. Vandob mahallasida yashovchi fuqaro X.B.ga tegishli bo`lgan ushbu avtomashina to`xtatilib, yukxonasi ko`zdan kechirilganda bir bosh burama shoxli echki (morxo`r)ning go`shti bo`laklangan holda olib ketilayotganligi aniqlangan.

Surishtiruv ishlari davomida Sherobod tumanining Vandob mahallasida yashovchi fuqaro Sh.A. va Angor tumanida yashovchi fuqaro I.O`. qonunga xilof ravishda qo`riqxonaning Vandob bo`limi Darayg`ulsoy massividan ovchilik ruxsatnomasi bo`lmagan «IJ-17-32» kalibrli bir stvolli ov miltig`i va 1 dona pnevmatik qurol bilan O`zbekiston Respublikasining Qizil kitobiga kiritilgan 1 bosh morxo`rni otib nobud qilganligi ma`lum bo`lgan.

Aniqlangan holat bo`yicha «Surxon» davlat qo`riqxonasi, viloyat IIB, tuman IIB xodimlari va xolis guvohlar ishtirokida dalolatnoma rasmiylashtirilgan hamda huquqbuzarlarga tegishli bo`lgan ov qurollari va fuqaro X.B.ga tegishli avtomashina tuman IIB xodimlariga topshirilgan.

Shuningdek, huquqbuzarlardan ovlangan morxo`r go`shti hamda 8 dona otilmagan va 4 dona ishlatilgan – jami 11 dona ov miltig`i o`qlari qonuniy to`xtamga kelgunga qadar xolis guvohlar ishtirokida bayonnoma rasmiylashtirilib, ashyoviy dalil sifatida olingan

Noqonuniy ovchilarning yovvoyi hayvonot dunyosiga keltirgan zarari 180 000 000 (bir yuz sakson million) so`mni tashkil etgan.

Ma`lumot uchun: morxo`r (Capra falconeri) — O`zbekiston va xalqaro Qizil Kitobiga kiritilgan, tog` echkilari urug`iga mansub noyob hayvon turi hisoblanadi. Mazkur noyob hayvon turini nobud qilish O`zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining tegishli moddalariga asosan jinoiy javobgarlikka tortilishiga sabab bo`ladi.

Aniqlangan holat yuzasidan birlamchi hujjatlar rasmiylashtirilib, Surxondaryo viloyat prokuraturasiga taqdim etish uchun tayyorlanmoqda.

Qizil kitobiga kiritilgan hayvonlar

turli hayvonlarning turli, biz tabiat bilan minnatdor bo’lishi kerak. Lekin bu Taqdir juda g’alati namoyon bo’ladi. Odamlar o’ng va chap ularni halok. Va Qizil kitobiga qayd har yili yangi hayvonlar, qora sahifalarida bir g’amgin joyda, reytingida o’z doimiy nodir o’zgartirish.

mashhur nomi, lekin eng g’amgin kitob, o’tgan asrning Qirqinchi paydo bo’ldi. Qizil kitobiga kiritilgan hayvonlar Parijda xalqaro anjumanida qaytib qirq sakkizinchi yili, zamonaviy jamiyat muhokama Hatto avval maqsadi tabiiy atrof-muhitni muhofaza va, aslida, hayvonlar, xalqaro ittifoq tashkil etildi.

bir yil ichida, uyushmasi sifatida bor natijasida keng ko’lamli sanab, va mashhur qizil kitob boshladi. birinchi masala 1966 uchun rejalashtirilgan edi. birinchi ro’yxati nodir hayvon sifatida tanilgan “faktlarning Qizil kitobi”. Bu, albatta, ehtimol, endi doston va Fantasy, va bizning yomon tasvirlab bo’lmaydi dunyoda ayanchli kitob edi.

juda qiziqarli savol bor. Lekin nima uchun uni “qizil” hali? sababi nima? Va javob juda oddiy. Bu rang, har doim man ramzi bo’ldi. bir rangli qobiq bo’yalgan bilan Hatto hasharotlar, uning butun ko’rinishi aks holda zarar qiladi, uni tegmang yaxshi ekanligini bildirdi.

94 tur – o’rta-sakson yoshda birinchi marta Qizil kitobiga kiritilgan Rossiya Hayvonlar, juda qo’rqinchli raqam. Har yili ushbu ro’yxat faqat oshirish mumkin. Bu haqiqat faqat bir narsa bo’lishi mumkin – Qizil kitobiga kiritilgan hayvonlar, katta xavf hali, deb. Har bir yilning boshida bir turlari yo’qoladi. Har kuni biz bir necha turlar yo’qolib haqida xulosa olish Lekin nima, bizning vaqt ichida sayyoramizdagi nima bo’ladi?

Qizil kitob jamoatchilik e’tiborini jalb qilish uchun bir ogohlantirish uning nomini oldi. Bu bizning yosh birodarlariga Xalq shafqat uyg’otish va butun turlarni ommaviy qirg’in to’xtatish uchun bir urinish bo’lgan. Bu kitob har qanday qonun tomonidan o’qib bo’lmaydi. Bu – u, ehtimol, vayron va abadiy unutilib istamaysiz bir turdagi bir necha vakillari yordam uchun faqat bir faryod keldi.

sanab Hayvonlar Rossiya Qizil kitobiga, ularning, qimmat go’zal va sensorli mo’ynaga yoqimli uchun asosan mashhur. Bu qunduz, Tuvan va G’arbiy Sibirdagi kenja jumladan kemiruvchilar; Mo’g’uliston sug’ur tarbagan Pribaikalskiy va qora qalpoqcha kiygan sug’ur; sariq cho’l lemming va ulkan Mol rat, va transbaikal zokor. Lekin bu jonzotlar uchun zarar olib turib, bir necha boshqa atirlar, kiyimi bilan kelish mumkin emas?

Qizil kitobiga kiritilgan hayvonlar, bir necha toifaga, yoki boshqa so’zlar, sahifalarida mumkin. Batahqiq, g’amgin qora sochlari bizga hech qaytishga imkonsiz bo’ladi keltirganlarga ko’rsatish zikr. Qizil sahifa darhol ularning juda xavfli vaziyat e’tiborini jalb etish, bu hayvonlar, faqat bir necha shaxslar bor.

birdan hech qanday miqdori tez kamaytirish boshlasa, u darhol sariq sahifalar uchun ketadi. Oq, shuningdek, katta aholiga faxr hech qachon qilganlar misol. Oldindan aytish qiyin va sirli kulrang oz-o’rganib turlari bitgan. Va nihoyat, eng quvonchli sahifalar – bu yashil ekan. Ular bizning yomon ta’siri saqlanadi kishilar ko’rsatadi.

Qizil kitobiga kiritilgan hayvonlar, u ommaviy ko’ngilochar uchun yaratilgan qog’ozda bir hayvonot bog’i, emas. Bu inson shafqatsizlik hujumidan bilan engish mumkin emas bo’lganlarning yordam muhtoj chaqiruv. Bundan tashqari, bir kun ham, bu kitobning bir qismi bo’lishi mumkin, odamlar, shuningdek yashash huquqiga ega kimsalar.

Qizil kitobga kiritilgan zaif o’simliklar

Yopiq o’simliklar juda ko’p turli xil. Lekin ularning orasida alohida yirtqich o’simliklar tomonidan ishg’ol qilingan. Bu hayratlanarli hodisa, siz uni uzoq vaqt davomida qiziqishingizni yo’qotmasdan tomosha qilishingiz mumkin. Ular ekzotik o’simliklardir, lekin ularni uyda saqlash qiyin emas. Bundan tashqari, ular “sanitariya” rolini bajaradi, chivinlarni, chivinlarni, o’rgimchaklarni va hatto kambag’alni ham halok qiladi. Qizil kitobga kiritilgan yirtqich o’simliklar uyda etishtirishga mos keladi va quyida muhokama qilinadi.

Zaharli o’simliklarga alohida e’tibor beradigan birinchi narsa – bu ularning ta’sir mexanizmini tushunish istagi. Ushbu o’simliklarni ilk bor ko’rgan har bir inson qanday qilib ular qanday tashkil etilganligini va qanday qilib “qanday” qilishni bilishlarini xohlayman. Afsonaviy olim Charlz Darvin, zaharli o’simliklar haqida o’zining risolasida birinchi marta, yirtqich o’simliklar hayot uchun kerakli ozuqalarni olish uchun hasharotlar iste’mol qilganlarini yozgan. Ular boshqa o’simliklardan farqli o’laroq, ularning asosiy kuchini tuproqdan va atrofdan olishmaydi, balki oziq-ovqatdan.

Yirtqich o’simliklar energiya tejash va eskirgan go’sht iste’molini oldini olish uchun faqat harakatlanadigan narsalarni ushlab turadilar. Charlz Darvin turli yirtqichlarning o’simliklar hasharotlarni o’ziga singdirish uchun turli xil mexanizmlarga ega ekanligini aniqladi. Ularning ba’zilari tuzoqqa o’xshaydi, boshqalarida esa hasharotlar qochib keta olmaydigan jozibali yopishqoq modda bilan barglar sirtiga ega.

Xona sharoitida o’sishi uchun ma’lum 300 zararli o’simliklardan faqat oltitasi to’g’ri keladi. Ular ayniqsa kamdan-kam uchraydi va yovvoyi tabiatda Qizil kitobga kiritilgan. Uyda o’sayotgan yirtqich o’simliklar bir nechta xususiyatlarga ega, ammo umuman olganda, ular boshqa hosildorlik turlaridan farq qilmaydi.

Uyda o’sayotgan yirtqich o’simliklarning xususiyatlari

• Nozik o’simliklar nemli muhitda, azot, ozuqa va minerallarga boy kislotali tuproqlarda yaxshi o’sadi. Tuproqda maysa (tuproqqa kislotalik keltiruvchi), torf yoki xom daryo qumining aralashmasi bo’lishi kerak (bir necha marta chigallangan).

• Guruch boshqa o’simliklar uchun zararli bo’lgan tuzlarni saqlab turganidek, boshqa yopiq gullardan farqli o’laroq, o’simliklar gil go’shtlarda etishtirilmasligi kerak. Suvni to’kish uchun plastik qozonlarda teshiklar bo’lishi juda muhim, chunki ularning namligiga bo’lgan barcha sevgilari uchun o’simliklar hali ham “suzmasligi” kerak.

• Agar uyingizda yirtqich ziravorlar uchun jonli oziq-ovqat bo’lmasa, maxsus suyuq o’g’itlar bargi ustiga püskürtülür. O’simlik o’lamasligi uchun buni muntazam bajaring.

• Yirtqich o’simliklar ko’p nurga muhtoj. Agar siz ularni ta’minlay olmasangiz – sun’iy yorug’likni jihozlashingiz kerak bo’ladi. Va akkor lampalar mos emas – sizga flüoresan chiroqlar kerak.

• Kun davomida xonadagi harorat 30 darajadan oshmaganligiga ishonch hosil qiling. Batareyalar yoki boshqa isitgichlar yaqinida o’simliklar joylashtirmang.

Mahalliy yirtqich o’simliklarning mashhur turlari

1. Venera flytrap

Venera sevgisi ma’budasi nomi bilan atalgan. Aslida o’simlikning bargi ayollar jinsiyasiga o’xshaydi. Bu qizil kitobga kiritilgan nodir o’simliklar. Barglar kichik tirnoq yoki tuzoqqa o’xshash qirralarning tentikullari bo’lgan ikki o’ralgan valflardan iborat. Ichkarida, valflar fermentlarni chiqaradigan va hasharotlarni tortadigan qizil tuklar va bezlar bilan qoplangan. Hasharot bargda o’tirganida, u sochlarni bezovta qiladi va tuzoq juda ajoyib tezlikda o’chadi. Keyin oshqozon jarayoni boshlanadi. Bir fly 1-3 hafta davomida yetarli. Keyin qopqoqlar ochiq, barglar esa hasharotlarning qattiq tanqis joylari bo’lib qoladi – bosh, qanot, magistral qoldiqlari. Bu mexanizm faqat bir necha marta sodir bo’ladi, keyin barg o’ladi.

May va iyun oylarida venus flytrap gullari oq, qishda esa dam olish paytida dam oladi. Bu vaqtda o’simlik juda kam ovqatlantiradi. Yaxshi o’sish va rivojlanish uchun o’simliklar hijob va qumning bir oz nam aralashmasidan tuproqqa muhtoj. Yozda juda ko’p nur talab qilinadi. O’simlik to’g’ridan-to’g’ri quyosh nurini sevadi – infraqizil nur bilan to’yingan. Vaznada doimiy ravishda idishlarni suv bilan saqlab turish tavsiya etiladi va uni bug’langanda qo’shing. Oziq-ovqat miqdori venus flytrapining barglari hajmiga va rangiga ta’sir qiladi, lekin oyiga 2-3 chivin etarli. Barglar qora va kuzga aylana boshlasa, unda o’simlik etarli ovqatlanmaydi. Bu diqqatga sazovor.

Qadimgi yunon mifologiyasida unutilgan o’tlardan keyin – nepenfa. Bu porloq yashil barglari bo’lgan tog ‘o’simlikdir, uning qirralari membran-qopqoqli idishlar shakllanadi. U etarli darajada namlik va nurga muhtoj. Bu ovqatlar, yirtqichlarni ovlashga yordam beradigan o’simliklarning maxfiy “qurollari” dir. Suv idishlari o’sib chiqqandan so’ng, idishlar maxsus suyuqlik bilan to’ldiriladi va faqat ular etuklikka etganda qopqoq ochiladi va o’simlik qurbonlarini tutishga tayyor. Nepent har qanday mayda jonzotlarni boqishi mumkin. Ular chivin, chivin, ari, asalarilar, qushlar va hatto kalamush bo’lishi mumkin. Suyuqlikning rangi va hidiga jalb qilinganida, ular idishning chetiga o’tadi, so’ng qopqoq yopiladi – orqaga burilmagan. Zavod ichida hayvonlarning massasi hazm qilingan suyuq agressiv muhit mavjud.

O’simlik yaxshi o’sadi va hatto gullarni o’simlik yorqin quyosh nuriga muhtoj. Namlikni, ayniqsa, dengiz suvini yaxshi ko’radi. 13 dan 35 daraja haroratda o’sishi mumkin, u terrariumlar uchun yaxshiroq bo’ladi, lekin ayni paytda sopol idishlarda o’sishi mumkin. U eng yaxshi suyuq go’ng urug’lantirishi, hatto suvda erigan, ularni sprey mumkin. Nepentaning o’sishida asosiy narsa – namlik darajasini kuzatish. O’simlik chanqoqlikni yaxshi ko’radi va qurib ketishga chidamaydi.

Qizil kitobga kiritilgan, uyni saqlash uchun mos bo’lgan eng ko’p uchraydigan yirtqich o’simlik turlari. Uning barglari odatda qizil rangga bo’yalgan bo’yli, nozik jarohatlangan ustunlardadir. Ular kuchli aromani chiqaradigan va jabrlanganlarni jalb qilish uchun shudring tomchilari kabi shirin suyuqlik bilan qoplangan bezlar bilan qoplangan. Hasharot barg ustida o’tirganda – sochlar uni chayqalab, qarshilik to’liq to’xtaguncha siqib chiqaradi. Keyin qatlam sekin-asta o’rala boshlaydi, shuning uchun u truba ichiga tushiriladi. Ichida ovqat hazm qilish uchun fermentlarni izolyatsiya qilish jarayoni boshlanadi. Ovqat hazm qilish jarayoni bir necha kun davom etadi.

Iyul-avgust oylarida, oq, pushti yoki sariq gullar bilan quyosh botishi bilan bog’laydi. U suvni sevadi, shuning uchun idish har doim suv bilan sxemada bo’lishi kerak, qishda esa tuproq faqat bir oz nam bo’lishi kerak. Ushbu o’simlik tibbiyot va homeopatiyada qo’llaniladi.

Uning ko’k-binafsha gullari bilan u binafsha rangga o’xshaydi. Biroq, bu gullar faqat tanasi atrofida joylashgan hasharotlar uchun faqat yem. Ular ko’plab tuklar va yopishqoq shilimshiq bezlar bilan qoplangan, bu sizni jabrlanuvchini tezda paralize qilishga imkon beradi. Barglar uning atrofini aylantiradi va hazm qilish jarayoni bir kun davom etadi. Keyin o’simlik hasharotning qattiq qoldiqlarini “tashqariga chiqaradi”. Petlyuga yorishni yaxshi ko’radi, ko’pincha yomon ildizlar tizimi tufayli u ko’chirilmaydi. Yozning oxirida yangi barglar paydo bo’ladi, deyarli hech qanday dam olish davri yo’q.

Uning ov organlari tuklar bilan qoplangan bankalardir. Jabrlanuvchi u erga uchadi, hidni tortadi va orqaga qaytolmaydi. Ichida ozuqaviy moddalarning parchalanishini va hazm bo’lishini tezlashtiradigan nordon sharbatlar bor. Uyda bu o’simliklarni ko’paytirish juda osondir – tercihen past haroratda, mo”tadil tabiiy nur bilan, yozda doimiy suv bilan va qish oyiga bir marta. Lekin sug’orish paytida ehtiyot bo’ling – suv idishga kiritishiga yo’l qo’ymang. Bu o’simlikning o’limiga olib kelishi mumkin.

U asosan fermalarda yoki baliqchilik xo’jaliklarida qo’llaniladi. U erda o’simlik tabiiy tozalovchi vazifasini bajaradi. Uning ta’qib qilish mexanizmi – yorqin yashil barglar orasida tuklar bilan qoplangan qopqoqli kichik pufakchalar joylashgan. Jabrlanuvchi o’tiribdi, sochlarga tegadi, valve ochiladi, keyin esa pufakdagi hasharotlarni so’raydi. Olingan jonzot ochlikdan vafot etadi va uning tanasi balon ichidagi maxsus moddalar yordamida parchalanadi. Butun jarayon 15 daqiqa davom etadi. Terrariumlarda saqlash yaxshi, chunki o’simlik doim suvga muhtoj. Ayniqsa siz ozgina ovqatlantirishingiz shart emas, faqat o’simlikning kamida haftasiga bir marta ovqatlanishiga ishonch hosil qiling.