2-Sinf Rus Tili 6-Dars Qaysi Rang. Рус Тилини Урганамиз Dars Ishlanmasi Lugat 06.05.2017Rus Tili Maktabda HD 11: 16
#rustili #studentplus #рустили #словарьузбекчарусча #рустилиниурганиш #русскийдляиностранцев #русчакушик .
Ona tili, 6 sinf, Mahmudov N., Nurmonov A., Sobirov A., Nabiyeva D., 2017
Ona tili, 6 sinf, Mahmudov N., Nurmonov A., Sobirov A., Nabiyeva D., 2017.
Учебник по родному языку для 6 класса на узбекском языке.
Фрагмент из книги:
Ma’lumki, o‘zlikni anglash, milliy ong va tafakkurning ifodasi, avlodlar o‘rtasidagi ruhiy-ma’naviy bog‘liqlik til orqali namoyon bo‘ladi. Jamiki ezgu fazilatlar inson qalbiga, avvalo, ona allasi, ona tilining betakror jozibasi bilan singadi. Ona tili bu — millatning ruhidir.
UNDOSH TOVUSHLAR.
Matnni o‘qing. Undoshlarni lab undoshlari, til undoshlari va bo‘g‘iz undoshiga ajrating. Matndan olgan taassurotingiz haqida gapirib bering.
Yarim soatlardan keyin ona ayiq inidan chiqdi.
Shunda Islom rejissorning miltiqqa qo‘l cho‘zayotganini ko‘rdi.
— Nima qilmoqchisiz?! — dedi.
— Menga qarang, shuni siz otib bering menga, —dedi u. — Terisi juda kerak.
— Mehmon, siz meni bilmaysiz. Mening otam ham, onam ham, do‘stim ham mana shu tabiat. Meni tog‘ shaydosi, deydilar. Bu xayolni boshingizdan chiqaring! (Sh. Xolmirzayev).
Xato berilgan so‘zlarni aniqlang, ularni imlo qoidalariga mos ravishda ko‘chiring, undosh tovushlarga e’tibor bering. Ona tilining inson hayotidagi o‘rni haqida fikrlashing.
Jahonda nimaiki oq bo‘lsa, unga ona suti timsol; nimaiki jo‘shqin bo‘lsa, unga ham ona mehri timsol; nimaiki chidamli, sabr-toqatli bo‘sa, ona irodasi timsol; kimki pok muhabbat, mehri daryolik da’vo qisa, onaning pok qalbi timsol. Shu bois biz har vaqt onaga nisbat berip «ona yurtim», «ona tilim» deymiz. (O. Alimardonova, Q. Nazarov).
MUNDARIJA.
O‘zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji.
5-SINFDA O‘TILGANLARNI TAKRORLASH.
Unli tovushlar.
Undosh tovushlar.
O‘zbek alifbosi va imlo qoidalari.
Bo‘g‘in va urg‘u.
Leksikologiya va lug’atshunoslik.
MATN.
Matn va mavzu.
Mant turlari. Hikoya matni.
Tasviriy matn.
Muhokama matni.
MORFOLOGIYA.
Morfologiyaga kirish.
So‘z tarkibi.
Asos va qo‘shimñhalar.
Qo‘shimñhalar tasnifi.
So‘z yasovñhi qo‘shimñhalar.
Tub va yasama so‘zlar.
Shakl yasovñhi qo‘shimñhalar va ularning tasnifi.
So‘z tarkibida tartib.
Mustahkamlash.
SO‘Z TURKUMLARI.
To‘ðlam va tasnif.
So‘z turkumlari.
Fe’l.
Harakat va holat fe’llari.
O‘timli va o‘timsiz fe’llar.
Fe’l nisbatlari.
Aniq nisbat.
O‘zlik nisbati.
Majhul nisbat.
Orttirma nisbat.
Orttirma nisbat qo‘shimñhalarining ishlatilishi.
Birgalik nisbati.
Mustahkamlash.
Fe’llarning vazifa shakllari.
Harakat nomi.
Harakat nomining yasalishi.
Sifatdosh.
Sifatdoshlarning zamon shakllari. O‘tgan zamon sifatdoshi.
Hozirgi va kelasi zamon sifatdoshlari.
Sifatdoshning bo‘lishli va bo‘lishsiz shakllari.
Ravishdosh.
Ravishdoshlarning ma’no turlari.
Ravishdosh yasovñhi qo‘shimñhalar talaffuzi va imlosi.
Mustahkamlash.
Ko‘makñhi fe’llar.
Ko‘makñhi fe’lning ma’nolari.
Fe’llarning yasalishi.
Ayrim fe’l yasovñhi qo‘shimñhalar imlosi.
Fe’llarning tuzilishiga ko‘ra turlari. Sodda fe’llar.
Qo‘shma fe’llar.
Juft fe’llar.
Mustahkamlash.
Fe’lning ma’noviy guruhlari.
Fe’llarning munosabat shakllari.
Fe’llarning zamon shakllari.
O‘tgan zamon shakllari.
O‘tgan zamon shakllarining yasalishi.
O‘tgan zamon shakllarida to‘liqsiz fe’lning ishlatilishi.
Hozirgi zamon shakllari.
Hozirgi zamon shakllarining talaffuzi va imlosi.
Kelasi zamon shakllari.
Mayl shakllari.
Xabar mayli.
Buyruq-istak mayli.
II shaxs buyruq-istak mayli qo‘shimñhalarining qo‘llanishi va ma’nolari.
Mustahkamlash.
Shart mayli.
Shaxs-son shakllari.
Ot.
Otlarning tuzilishiga ko‘ra turlari. Sodda ot.
Qo‘shma otlar imlosi.
Juft va takroriy otlar imlosi.
Atoqli otlarning turlari va imlosi.
Joy nomlari va ularning imlosi.
Tashkilot, korxona, muassasa nomlari.
Tarixiy sana va bayram nomlari.
Suv havzalari va inshootlari nomlari.
Turdosh otlar.
Shaxs otlari.
Shaxs oti yasovñhi qo‘shimñhalar va ularning imlosi.
Narsa otlari.
Narsa otlarini yasovñhi qo‘shimñhalar va ularning imlosi.
O‘rin-joy otlari.
Faoliyat-jarayon otlari.
Aniq va mavhum otlar.
Mavhum ot yasovñhi qo‘shimñhalar va ularning imlosi.
Otlarning lug‘aviy shakllari. Son shakllari.
Otlarning kiñhraytirish va erkalash shakllari.
Mustahkamlash.
Sifat.
Sifatlarning yasalishi.
Sifat yasovñhi qo‘shimñhalar va ularning imlosi.
Sifatlarning tuzilishiga ko‘ra turlari. Sodda sifat.
Qo‘shma sifat.
Juft sifatlar va ularning imlosi.
Takroriy sifatlar va ularning imlosi.
Asliy va nisbiy sifatlar.
Sifat darajalari.
Sifatlarning oddiy daraja shakli.
Sifatlarning orttirma daraja shakli.
Sifatlarning qiyosiy daraja shakli.
Sifatlarning ozaytirma shakli.
Sifatlarning ma’no guruhlari.
Xususiyat, hajm-o‘lchov, makon-zamon sifatlari.
Rang-tus, maza-ta’m va hid sifatlari.
Sifatlarning otlashuvi.
Mustahkamlash.
Son.
Sonlarning ma’no guruhlari.
Sanoq son.
Dona son, uning yasalishi.
Chama son, uning yasalishi.
Jamlovñhi son, uning yasalishi.
Taqsim son, uning yasalishi.
Kasr sonlar. Ularning yasalishi va imlosi.
Hisob so‘zlari.
Tartib sonlar.
Mustahkamlash.
Ravish.
Ravishlarning yasalishi. Tub va yasama ravishlar.
Ravish yasovñhi qo‘shimñhalar.
Ravishlarning ma’no turlari.
Holat ravishlari.
Payt ravishlari.
O‘rin ravishlari.
Miqdor-daraja ravishlari.
Fe’l bo‘yiñha o‘tilganlarni takrorlash.
Ot bo‘yiñha o‘tilganlarni takrorlash.
Sifat, son, ravish bo‘yicha o‘tilganlarni takrorlash.
Ish qog‘ozlari.
Testlardan namunalar.
Asosiy atamalar lug‘ati.
Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Ona tili, 6 sinf, Mahmudov N., Nurmonov A., Sobirov A., Nabiyeva D., 2017 – fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.
Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу
2-Sinf Rus Tili 6-Dars Qaysi Rang?. Рус Тилини Урганамиз Dars Ishlanmasi Lugat 06.05.2017
Тема — Какого цвета.
6 видео урок по учебнику “Русский язык” (для узбекской школы).
1-урок https://youtu.be/NvZW2e_6FaI
2-урок https://youtu.be/OEVb26FnSF8
3-урок https://youtu.be/z4vlDil-vwI
4-урок https://youtu.be/RoDw5xTXMLI
5-урок https://youtu.be/TlJ7qq-y4dk
Most recent Rus Tili Maktabda channel videos
- Yapon Tili 21 – Dars . Mamlakatlar, Davlatlar. – Qayerdan Siz? Yapon Tilini O`rganamiz
- Yapon Tili 20 – Dars . Yangi So’zlarni O’rganamiz. Yapon Tilini O`rganamiz. Япон Тили Урганамиз
- 4-Sinf 23 Dars Ta’til. Rustili. Рус Тилини Урганамиз. Учим Русский Язык
Useful links from this video
Подписывайтесь на наш Telegram канал! @thewikihow открыть Мониторим видео тренды 24/7
Explore more videos from Rus Tili Maktabda
| Video | Views | Date | |
|---|---|---|---|
| 3 204 | 08.04.2021 | ||
| 4-Sinf 22 Dars 2 Qism. Bizning Vatanimiz — O‘zbekiston. Rustili. Рус Тилини Урганамиз. Учим Русский – Тема — МОЯ РОДИНА – УЗБЕКИСТАН. 22 видео урок часть 2 по учебнику 4 класс #Русский язык (для #узб школы). Ташкент. #Rustilimaktabda. | |||
| 504 | 06.04.2021 | ||
| Rozilik – Norozilik. Norozilik. Ruscha-O’zbekcha So’zlashgich. Top Iboralar. Rus Tilini O’rganamiz – ROZILIK – NOROZILIK. NOROZILIK. 1-qism. Taklifingiz (maslahatingiz) menga ma’qul. Men roziman. Ha, bu menga juda mos keladi. #Rustilimaktabda. | |||
| 1 534 | 02.04.2021 | ||
| Yapon Tili 19 – Dars . Katakana. マ-ン Harflar. Yapon Tilini O`rganamiz. Япон Тили – #Yapontili #yaponese #японтили #darsliklar | |||
Поделиться с друзьями:
Скопировать ссылку Добавить временную метку Включение данной опции позволит добавить к ссылке время начала воспроизведения видео, где H:M:S – часы:минуты:секунды
Копировать
Фото обложки и кадры из видео
Скопировать ссылку
2-Sinf Rus Tili 6-Dars Qaysi Rang?. Рус Тилини Урганамиз Dars Ishlanmasi Lugat 06.05.2017, Rus Tili Maktabda
Аналитика просмотров видео на канале Rus Tili Maktabda
Гистограмма просмотров видео «2-Sinf Rus Tili 6-Dars Qaysi Rang?. Рус Тилини Урганамиз Dars Ishlanmasi Lugat 06.05.2017» в сравнении с последними загруженными видео.
Теги:
Рус Тилини Урганиш Усуллари Bolalar Rus Tilini Рус Тилини Урганамиз Рус Тилини Урганиш Русча Узбекча Таржимон Рус Тилини Осон Урганиш Инглиз Тили Рус Тили 2 Синф Рус Тили Дарси Узбек-Русский Скачать Русский Язык 2-Синф Рус Тилини Урганмокчиман
Rus tili 6 dars
#rustili #studentplus #рустили #словарьузбекчарусча #рустилиниурганиш #русскийдляиностранцев #русчакушик .
Рус тили родлар || Рус тили грамматикаси || 1 урок повторение
Просмотров 67 тыс. Год назад
Ассалому алайкум кадирли обуначилар. Сиз ушбу дарсимиз оркали рус тилини тез ва осон урганиб оласиз. Рус тили .
Rus tilini oson o`rganamiz! 6 – dars!
Просмотров 18 тыс. Год назад
Rossiya universitetlariga kirishga yordam: 79065174802 Toshkent 998997291649.
Rus tili 6-dars.После уроков.
Просмотров 131 10 месяцев назад
1-4-sinflar uchun Rus tili fani doirasida tayyorlangan animatsion videodarslarning 6-mavzusi – После уроков.
6-DARS.OĞZAKI NUTQ.УЗБЕКСКО-РУССКИЕ ПРЕДЛОЖЕНИЯ.
Просмотров 11 тыс. Год назад
Похожие запросы для Rus tili 6 dars
RUS TILI.“ПЕРЕ“ PRISTAVKASI. 6-DARS.
Просмотров 6 тыс. 2 года назад
O’quv markazlarimiz: Rus tilini online o`rganish : 79372490499 Tg 79065174802 IMO. Rossiya universitetlariga kirishga .
Rus tilini noldan o’rganing|Oson va tez rus tili
Просмотров 69 тыс. Год назад
Rus tilini noldan o’rganing! Rus tilida gapirishni rusisti kanalida o’rganing! Rus tilidagi eng qiyin mavzularni sodda qilib .
Поехали | 6-дарс
Просмотров 2,2 тыс. 10 месяцев назад
«Поехали» китоби муаллифи Станислав Чернышов. Ушбу дарслик сизга рус тили грамматикасига доир барча қоидаларни .
Рус тили | 6-дарс
Просмотров 343 10 месяцев назад
«Рус тили | 5000 сўз» плейлистидаги видео дарсликларда сиз рус тилида енг керакли бўлган ва енг кўп ишлатиладиган .
Имя числительное | 6-dars | Rus tilini 0 dan o’rganish
Просмотров 13 тыс. Месяц назад
Telegram: t.me/ibratprojects Instagram: ibratprojects TikTok: tiktok.com/@ibratprojects .
RUS TILI. TIL O’RGANISH. RUS TILI DA ENG KO’P ISHLATILADIGAN FE’LLAR: 6 – DARS
Просмотров 374 Год назад
Assalomu aleykum aziz do’stlar! Yashash yaxshi kanaliga xush kelibsiz. Bu kanalda siz faqat yaxshi kayfiyat ulashuvchi, foydali, .
6 – урок | Будущее время | Onlayn rus tili
Просмотров 3,4 тыс. 10 месяцев назад
Darslarni Registan Chilonzor filialimizdagi Rus tili fani o’qituvchisi Shahnoza Malikova olib bormoqdalar. Oflayn darslarga yozilish .
Rus tili grammatikasi 7 soat ichida | +79201951020 +79607177757
Просмотров 1,2 млн 2 года назад
#rustili #studentplus #рустили #словарьузбекчарусча #рустилиниурганиш #русскийдляиностранцев #русчакушик .
Rus tilini oson o`rganamiz! 7 – dars!
Просмотров 13 тыс. Год назад
Rus tilini online o`rganish : 79372490499 Tg 79065174802 IMO. Rossiya universitetlariga kirishga yordam: 79065174802 .
Rus tili 6-DARS | Ruscha – Uzbekcha so’zlashgich | РУС ТИЛИ
Просмотров 6 тыс. 3 года назад
Rus tilida köp ishlatiladigan sözlar. Bu video orqali siz rus tilini qisqa vaqt ichida özlashtira olasiz. Musofirda yurgan .
Rus tili 6-dars (Родительный падеж – to’liq) Русский язык с Бахадировой
Просмотров 12 тыс. Год назад
Рус тилини урганиш 79201951020 Укув маркази 74956652530 Укишга кириш 79607177757 .
RUS TILINI NOLDAN BOSHLAB O’RGANING (7-DARS) PADEJLAR
Просмотров 181 тыс. 4 года назад
Rus tilini o’rganish O’qishga kirish O’qishni ko’chirish Rus tili o’quv markazlari murojaat uchun tel: imo whatsaap telegramm 24/7 .
Arab tili grammatikasi 6 – dars
Просмотров 6 тыс. Год назад
6 – DARS. MASHQLAR.
Rus tilini noldan o’rganing! Oson va tez rus tili
Просмотров 91 тыс. Год назад
Ассалому алайкум кадирли обуначилар. Сиз ушбу дарсимиз оркали рус тилини тез ва осон урганиб оласиз. Рус тили .
Arab Tili 6-Dars | KAF va LAM | DILAFRUZ USMONOVA
Просмотров 15 тыс. Год назад
1-Dars: ruclips.net/video/0WpUBAhEBA8/видео.html 2-Dars: ruclips.net/video/b_XkhHtAyEg/видео.html 3-Dars: ruclips.net/video/RtcxD9CrOp0/видео.html 4-Dars: .
6 dars. Pristavkalar. Rus tili.
Просмотров 923 Год назад
www.donationalerts.com/r/mohira.
Turk tili 6-dars
Просмотров 67 тыс. 4 года назад
O’tgan zamon fe’li. Uning savol va inkor shakli Innovatsion texnologiyalar rivojlanayotgan davrda ushbu kanal mualliflari .
(6)-dars rus tili
Просмотров 32 Год назад
(6)-dars rus tili kanalimizga marhamat o’z bilimingizni oshirishingiz mumkun.
Rus tilini oson o`rganamiz! 5 – dars! “Padejlar“
Просмотров 32 тыс. Год назад
Rus tilini online o`rganish : 79372490499 Tg 79065174802 IMO. Rossiya universitetlariga kirishga yordam: 79065174802 .
Oson va Tez Rus tili || Rus tilini noldan o’rganing || РУС ТИЛИ 0 ДАН
Просмотров 18 тыс. 6 месяцев назад
Рус тили 0 дан Рус тилини нолдан урганинг Рус тилини осон ва тез урганинг Рус тили, рус тили Рус тилида сухбатлашиш, .
2-sinf RUS TILI 6-dars QAYSI RANG?. рус тилини урганамиз dars ishlanmasi lugat
Просмотров 12 тыс. 5 лет назад
Тема: Какого цвета. 6 видео урок по учебнику “Русский язык” (для узбекской школы). 1-урок ruclips.net/video/NvZW2e_6FaI/видео.html .
Повторение | 7-dars | Rus tilini 0 dan o’rganish
Просмотров 10 тыс. Месяц назад
Telegram: t.me/ibratprojects Instagram: ibratprojects TikTok: tiktok.com/@ibratprojects .
Rus tili grammatikasi. 6 – dars.
Просмотров 181 7 месяцев назад
Rus tilini mustaqil urganuvchilar uchun ruclips.net/video/cvIFVrsP8_c/видео.html ruclips.net/video/vlhIsOr9yu8/видео.html ruclips.net/video/IJ90b7g4-3Q/видео.html.
Rus tili tez va oson 6
Просмотров 14 тыс. 5 лет назад
Ingliz tilini online o`rganish : 79372490499 Tg 79065174802 IMO. Rossiya universitetlariga kirishga yordam: 79065174802 .
FELLAR 1-qism RUS TILIDA FELLARNING TUSLANISHI 6-DARS
Просмотров 1,3 тыс. Год назад
Ushbu dars eng ko’p tilimizda ishlatiluvchi so’zlar ya’ni fellar haqida bo’ladi. Fellar haqidagi mavzu keyingi darslarda ham davom .
Rus tilini oson o`rganamiz! 8 – dars. Predloglar!
Просмотров 20 тыс. Год назад
Rus tilini online o`rganish : 79372490499 Tg 79065174802 IMO. Rossiya universitetlariga kirishga yordam: 79065174802 .
6-dars. Arab tilini o’rganamiz. “XO” harfi va uning o’ziga hos xususiyatlari
Просмотров 8 тыс. 3 месяца назад
Ushbu videoda Siz “XO” harfining yozilishi va uning ALOHIDA hususiyatlari haqida bilib olasiz Ustoz: Artikov Isroilxon.
6-dars. Arab alifbosi (Muhammad Umar)
Просмотров 276 тыс. 4 года назад
Eslatma: Arab alifbosi darsimiz yurtimizda mashhur bo’lgan “Muallimi soniy” kitobi asosida olib boriladi.
Rus tilini noldan o’rganing|1-dars |русский язык для начинающих| русский язык 1-урок
Просмотров 724 тыс. Год назад
Рус тили дарслари, Рус тили Ассалому алайкум кадирли обуначилар. Сиз ушбу дарсимиз оркали рус тилини тез ва осон .
Python dasturlash tili: 6-dars
Funksiya – bu ko’p marta ishlatiladigan dastur bo’lagi. Funksiyalar ma’lum buyruqlar blokini ko’rsatilgan nom bilan saqlash va shu blokni dasturning istalgan joyida, istalgan miqdorda bajarish imkonini beradi. Biz oldingi darslarimizda len va range Python funksiyalari bilan tanishgan edik.
Funksiyalar def zahira so’zi orqali aniqlanadi. Bu so’zdan so’ng funksiya nomi, undan so’ng qavs va shu qavs ichida bir necha o’zgaruvchilarni ko’rsatish mumkin bo’ladi va oxirida ikki nuqta (:) yoziladi. Shulardan so’ng funksiyani tashkil qiluvchi buyruqlar bloki yoziladi. Quyidagi misolda buning oson ekanligini ko’rish mumkin.
Misol: (function1.py nomi bilan saqlang)
print(‘Salom, Dunyo!’) # funksiyaga tegishli blok
sayHello() # funksiyani chaqirish
sayHello() # ya’na bir marta funksiyani chaqirish
Bu qanday ishlaydi:
Biz sayHello funksiyasini yuqorida aytib o’tilgan qoida bo’yicha aniqladik. Bu funksiya xech qanday paramert qabul qilmaydi shuning uchun qavs ichida xech qanday parametr yozilmadi. Funksiya parametri – bu qandaydir kiruvchi qiymatlar bo’lib, tegishli natija olish uchun biz uni funksiyaga berishimiz mumkin.
E’tibor bering, bitta funksiyani ko’p marta chaqirishimiz mumkin, demak, aynan bir xil dastur kodini qayta-qayta yozishga hojat yo’q.
Funksiya parametrlari
Funksiyalar parametrlar, ya’ni funksiyaga berilishi mumkin bo’lgan qiymatlar qabul qila oladi va ular ustuda biror amal bajarishi mumkin. Bu parametrlar o’zgaruvchilarga o’xshaydi. Faqat ulardan farqi bu o’zgaruvchilarning qiymati funksiyani chaqirish vaqtida o’rnatiladi. Funksiya ish boshlagan vaqtda bularga qiymat biriktirilgan bo’ladi.
Parametrlar funksiya aniqlanayotgan vaqtda qavs ishida vergul bilan ajratilgasn holda ko’rsatiladi. Ularga qiymatni funksiyani chaqirganimizda biriktiramiz. Ushbu atamalarga e’tibor bering: funksiya e’lon qilinayotgan vaqtda ko’rsatilgan nomlar parametrlar, funksiyani chaqirayotganimizda unga berilgan qiymatlar esa argumentlar deyiladi.
Misol: ( func_param.py nomi bilan saqlang )
def printMax(a, b):
printMax(3, 4) # qiymatlarni to’g’ridan-to’g’ri berish
printMax(x, y) # o’zgaruvchilarni argument sifatida uzatish.
Bu qanday ishlaydi:
Bu yerda biz a va b parametrlardan foydalanadigan printMax funksiyasini e’lon qildik. Bu funksiyada oddiygina if..else operatoridan foydalangan holda sonlarning kattasini aniqlaymiz va uni ekranga chop etamiz.
printMax funksiyasini birinchi marta chaqirganimizda sonlarni to’g’ridan-to’gri argument sifatida beramiz. Ikkinchi marta chaqirganimizda esa o’zgaruvchilarni argument sifatida beramiz. printMax(x, y) x argument qiymatini a parametrga, y argument qiymatini esa bparametrga biriktiradi. Yuqoridagi ikkala holatda ham funksiya bir xilda ishlaydi.
mahalliy(локальные) parametrlar.
Funksiyaning ichida e’lon qilingan o’zgaruvchilar huddi shu nomdagi funksiya tashqarisida e’lon qilingan o’zgaruvchilar bilan xech qanday bog’liklikka ega emas, ya’ni bu o’zgaruvchilar mahalliy o’zgaruvchilar hisoblanadi. Bu o’zgaruvchining ko’rinish maydoni(область видимости) deyiladi. Har bir o’zgaruvchining ko’rinish maydoni o’zgaruvchi aniqlangan amallar bloki va shu o’zgaruvchi e’lon qilingan nuqta bilan chegaralangan.
Misol:(func_local.py nomi bilan saqlang)
print(“Mahalliy x qiymatini”, x, “ga o’zgartiramiz”)
print(“x qiymati qanday bo’lsa, shunday turibdi”, x)
Mahalliy x qiymatini 2 ga o’zgartiramiz
x qiymati qanday bo’lsa, shunday turibdi 50
Bu qanday ishlaydi:
Funksiyaning birinchi qatorida, x o’zgaruvchisiga biriktirilgan qiymatni birinchi bor chop etishda Python funksiyaning yuqorisida, ya’ni asosiy blokda e’lon qilingan parametrning qiymatidan foydalanadi.
So’ng x o’zgaruvchiga 2 qiymatni biriktiramiz. x o’zgaruvchisi bizning funksiyamiz uchun mahalliy hisoblanadi. Shuning uchun x o’zgaruvchining qiymatini funksiya ichida o’zgartirganimizda, funksiya tashqarisida aniqlangan x o’zgaruvchi qiymati xech qanday o’zgarishsiz qoladi.
Dastur oxirida print funksiyasi yordamida asosiy blokda aniqlangan x o’zgaruvchisi qiymatini chop etamiz va funksiya ichida x o’zgaruvchisi qiymatining o’zgartirilishi xech qanday ta’sir qilmaganligini ko’rishimiz mumkin bo’ladi.
“global” zahira so’zi (зарезервированное слово)
Funksiya ichidagi biror o’zgaruvchiga yuqori darajadagi biror qiymatni (funksiya yoki klassning ko’rinish maydoni emas) biriktirish uchun Pythonga uning nomi mahalliy emasglobal ekanligini ko’rsatish darkor. Buni “global” zahira so’zi yordamida amalga oshirish mumkin. “global” zahira so’zini ko’rsatmasdan funksiya tashqarisida aniqlangan biror o’zgaruvchi qiymatini biriktirib bo’lmaydi.
Funksiya tashqarisida aniqlangan biror o’zgaruvchi qiymatini funksiya ichida ishlatish mumkin (faqat sharti funksiya ichida huddi shu nom bilan biror o’zgaruvchi aniqlanmagan bo’lishi kerak). Lekin bunday holatlardan qochish kerak. Sababi dastur kodini o’qiyotgan odamga o’zgaruvchi qayerda aniqlanganligi tushunarsiz bo’lishi mumkin.
“global” zahira so’zini ishlatish esa o’zgaruvchi eng yuqori blokda aniqlanganini aniq ko’rsatadi.
Misol: (func_global.py nomi bilan saqlang)
print(“Global x qiymatini”, x, “ga o’zgartiramiz”)
print(“x ning qiymati”, x)
Global x qiymatini 2 ga o’zgartiramiz
x ning qiymati 2
Bu qanday ishlaydi:
“global” zahira so’zi funksiya ichidagi o’zgaruvchini global o’zgaruvchi ekanligini bildiradi va bu shuni anglatadiki qachonki biz bu o’zgaruvchi qiymatini funksiya ichida o’zgartirsak, bu o’zgarish asosiy blokdagi o’zgaruvchi qiymatida xam aks etadi.
Bitta “global” zahira so’zi yordamida bir necha o’zgaruvchini aniqlash mumkin:
“nonlocal” zahira so’zi
Biz qanday qilib global va mahalliy o’zgaruvchilarga murojat qilishni ko’rib chiqdik. Ya’na bir korinish maydoni borki, bu maydon global va mahalliy maydonlar o’rtasini bildiruvchi “mahalliy emas” (нелокальной) ko’rinish maydoni mavjud. Bu ko’rinish maydoni siz funksiya ichida funksiya aniqlaganingizda uchraydi.
Pythonda funksiyani xohlagan joyingizda aniqlashingiz mumkin.
Misol: (func_nonlocal.py nomi bilan saqlang)
print(“maxalliy x”, x, “ga o’zgardi”)
maxalliy x 5 ga o’zgardi
Bu qanday ishlaydi:
func_inner funksiyasi birinchi qatorida aniqlangan x o’zgaruvchi mahalliy ko’rinish maydonida emas (o’zgaruvchini aniqlash func_inner blokiga kirmaydi), global ko’rinish maydonida ham emas (o’zgaruvchi dasturning asosiy blokida ham emas). Biz aynan x o’zgaruvchini ishlatish uchun uni quyidagich e’lon qilamiz: nonlocal x.
“nonlocal x” yozuvini “global x” yozuviga, keyin esa “global” zahira so’zini o’chirib tashlang va bu ikki holdagi o’zgarishlarni kuzating.
Argumentlarning qiymat ko’rsatilmaganda ishlatiladigan qiymati (Значения аргументов по умолчанию)
Ko’p hollarda funksiyaning ba’zi parametrlari majburiy bo’lmasligi mumkin. Agar dasturchi bunday parametrlar uchun qiymat bermasa, u holda funksiya aniqlanishida ko’rsatilgan qiymat (значение по умолчанию) ishlatiladi. Buning uchun funksiya e’lon qilinish joyida parametr nomidan keyin o’zlashtirish operatori (=) va undan so’ng biror qiymat beriladi.
E’tibor bering, funksiya aniqlanishida ko’rsatilgan qiymat (значение по умолчанию) konstanta bo’lishi kerak. Yoki aniqroq qilib aytganda qiymati o’zgarmas bo’lishi kerak.
Misol: (func_default.py nomi bilan saqlang)
def say(message, times = 1):
Bu qanday ishlaydi:
say funksiyasi satrni ko’rsatilgan miqdorda ekranga chop etish uchun foydalaniladi. Agar biz qiymat ko’rsatmasak satr bir marta chop etiladi. Biz bunga times parametriga boshlang’ich 1 qiymatini berib erishishimiz mumkin.
say funksiyasini birinchi marta chaqirganimizda biz unga faqat satr qiymatini beramiz va funksiya uni bir marta chop etadi. Ikkinchi marta chaqirganimizda esa berilgan satrni 5 marta takrorlashni ko’zda tutgan holda unga 5 qiymatli argument beramiz. Boshlang’ich qiymat bilan parametrlar ro’yxati oxiridagi parametrlar qiymatlanishi mumkin. Shunday qilib boshlang’ich qiymatli parametrlar qiymatsiz parametrlardan oldin kelmasligi kerak.
Bu parametrlarga qiymatlar ularning joylashuviga qarab biriktirilishi bilan bog’liq. Misol uchun, def func(a, b=5) mumkin, lekin def func(a=5, b) kabi e’lon qilish mumkin emas.
Kalit argumentlar (Ключевые аргументы)
Agar biror funksiya ko’p parametrga ega bo’lsa va uni chaqirish joyida bu parametrlardan faqat ayrimlariga qiymat ko’rsatilishi kerak bo’lsa, u holda bu parametrlar qiymatlari ularning nomi bo’yicha berilishi mumkin – bu kalit parametrlar deyiladi. Bu holda argumentlarni berish uchun ularning pozitsiyasi emas, nomi (kalit) ishlatiladi.
Bunday uslubni ikki xil afzalligi mavjud: birinchidan, funksiyadan foydalanish oson bo’ladi. Sababi argumentlarning ketma-ketligini rioya qilish zarur bo’lmaydi; ikkinchidan, faqat tanlangan argumentlarga qiymat berish mumkin bo’ladi va qolgan argumentlar boshlang’ich qiymatlarga ega bo’ladi.
Misol: (func_key.py nomi bilan saqlang)
def func(a, b=5, c=10):
print(‘a teng’, a, ‘, b teng’, b, ‘, c teng, c)
a teng 3, b teng 7, c teng 10
a teng 25, b teng 5, c teng 24
a teng 100, b teng 5, c teng 50
Bu qanday ishlaydi:
func nomli funksiya bitta boshlang’ich qiymatsiz parametr va ikkita boshlang’ich qiymatli parametrga ega.
func(3, 7) funksiyaning birinchi chaqirilishida a parametr 3, b parametr 7, c parametr esa boshlang’ich qiymat 10 qabul qiladi.
func(25, c=24) funksiyaning ikkinchi chaqirilishida a parametr argument pozitsiyasi bo’yicha 25 qiymat qabul qiladi. Shundan song c parametr nom ya’ni kalit parametr bo’yicha 24 qiymat qabul qiladi. b parametr esa boshlang’ich qiymatga ko’ra 5 qiymat qabul qiladi.
func(c=50, a=100) funksiyaning uchunchi chaqirilishida biz barcha qiymatlar uchun kalit argumentlardan foydalanamiz. E’tibor bering, funksiyani e’lon qilishda c parametr aparametrdan keyin ko’rsatilgan bo’lsa ham, qiymat biriktirish vaqtida c parametrga aparametrdan oldin qiymat biriktiryapmiz.
Ixtiyoriy miqdordagi parametrlar (Переменное число параметров)
Ba’zan funksiyani ixtiyoriy miqdordagi parametr qabul qila oladigan holda e’lon qilish kerak bo’lishi mimkin. Bunga yulduzchalar yordamida erishishimiz mumkin.
Misol: (total.py nomi bilan saqlang)
def total(initial=5, *numbers, **keywords):
for number in numbers:
for key in keywords:
print(total(10, 1, 2, 3, vegetables=50, fruits=100))
Bu qanday ishlaydi:
Agar biz parametrni yulduzcha (* ) bilan e’lon qiladigan (misol uchun param) bo’lsak, shu pozitsiyadan boshlab oxirigacha bo’lgan barcha pozitsiya argumentlari param nomlik kortejga yig’iladi. Bizning holatda numbers kortejida (1, 2, 3) qiymat mavjud bo’ladi.
Shunga o’xshash agar biz ikkita yulduzcha (** ) bilan parametrni e’lon qiladigan (misol uchunparam) bo’lsak shu pozitsiyadan boshlab oxirigacha bo’lgan kalit argumentlar param nomli lug’at(словарь)ga yig’iladi. Bizning holatda keywords lug’atida qiymat mavjud bo’ladi.
Biz kortej va lug’atlarni imkon qadar keyingi darslarimizda o’rganamiz.
Faqat kalit argumentlar
Agar ba’zi kalit argumentlarga faqat kalit bo’yicha murojaat qilish kerak bo’lsa, u holda yulduzchali parametrdan so’ng bu argumentni e’lon qilish mumkin.
Misol: (keyword_only.py nomi bilan saqlang)
def total(initial=5, *numbers, extra_number):
for number in numbers:
total(10, 1, 2, 3, extra_number=50)
# Xatolik yuz beradi sababi biz ‘extra_number’ uchun qiymat bermadik.
Natija:
Traceback (most recent call last):
File “keyword_only.py”, line 12, in
TypeError: total() needs keyword-only argument extra_number
Bu qanday ishlaydi:
Yulduzchali parametrdan keyin faqat kalitl parametrlar e’lon qilinadi. Agar bunday argumentlar uchun boshlang’ich qiymat berilmagan bo’lsa va funksiyani chaqirilish joyida qiymat berilmasa, xatolik yuz beradi.
Agar sizga faqat kalit argumentlar kerak bo’lsa, lekin yulduzchali parametr kerak bo’lmasa, u xolda shunchaki bitta nomsiz yulduzcha ko’rsatishingiz mumkin:
def total(initial=5, *, number).
return operatori
return operatori funksiyani to’xtatish va undan chiqish uchun ishlatiladi. Shu bilan birga funksiyadan biror qiymat qaytarish uchun ham xizmat qiladi.
Misol: (func_return.py nomi bilan saqlang)
return ‘Sonlar teng.’
Bu qanday ishlaydi:
maximum funksiyasi berilgan ikki parametrdan kattasini aniqlaydi. Bu funksiya oddiy if..elseshart operatorini sonlarning kattasini aniqlashda foydalanadi va aniqlangan katta sonni qaytaradi.
Shunga e’tibor beringki, return operatori qaytarish qiymatisiz return None ifodasiga teng kuchli hisoblanadi.
None Pythondagi xech narsani ifodalovchi maxsus ma’lumot turi hisoblanadi. Misol uchun o’zgaruvchi qiymatiga None biriktirilgan bo’lsa, unga xech qanday qiymat biriktirilmaganiligini bildiradi.
Agar siz funksiyada return operatorini ishlatmagan bo’lsangiz, u holda har bir shunday funksiya tugash joyida oshkormas holda (в неявной форме) return None ifodasi mavjud bo’ladi. Buni amalda ko’rish uchun quyidagi dastur kodini ishga tushirib ko’ring.
pass operatori Pythonda bo’sh buyruqlar blokini ifodalash uchun ishlatiladi.
Xujjatlash satrlari(Строки документации)
Python xujjatlash satrlari, qisqa ifodalaganda docstrings deb nomlanuvchi o’ziga xosligi mavjud. Bu juda muhim instrument bo’lib siz undan albatta foydalanishingiz kerak. Sababi bu sizning dasturingizni yaxshi xujjatlash(документировать) va oson tushunishga yordam beradi. Xujjatlash satrini dastur bajarilish jarayonida funksiyadan olish mumkin.
Misol: (func_doc.py nomi bilan saqlang)
def printMax(x, y):
“””Ikki sondan kattasini chop etadi.
Ikkala qiymat ham butun son bo’lishi kerak.”””
x = int(x) # agar iloji bo’lsa, butun songa konvertatsiya qilamiz
Ikki sondan kattasini chop etadi.
Ikkala qiymat ham butun son bo’lishi kerak.
Bu qanday ishlaydi:
Birinchi mantiqiy qatordagi satr funksiya uchun docstring hisoblanadi. Docstiring modul va klasslar bilan ham qo’llaniladi.
Funksiya docstiringini ko’p qatorli satr ko’rinishida yozish qabul qilingan. Bu satrning birinchi qatori bosh xarf bilan boshlanadi va nuqta bilan tugaydi. Ikkinchi qator bo’sh qoldiriladi va funksiya haqidagi to’liq ma’lumot uchunchi qatordan boshlab yoziladi.
Shunday uslubda docstring yozish tavsiya qilinadi.
printMax funksiyasining docstringiga shu funksiyaning __doc__ atributi orqali murojat qilish mumkin (Ikkita belgilash simvoliga e’tibor bering). Shuni e’tiborga olingki, python “hamma” narsani ob’yekt ko’rinishida tasavvur qiladi.
Agar siz Pythonda help() funksiyasini ishlatgan bo’lsangiz, demak, siz docstringni ko’rgansiz. Bu funksiya tegishli funksiyaning doc atributini hisoblaydi va ifodali holda ekranga chop etadi. Buni yuqoridagi funksiya misolida ko’rishingiz mumkin.
help(printMax) kodini dastur kodiga qo’shing.
Biz funksiyalarning ko’p qirralarini ko’rib chiqdik, lekin bu hammasi emas. Ko’rib chiqqanlarimiz pythonda funksiyalar bilan ishlashda duch kelishingiz mumkin bo’lgan ko’p hollarni qamrab olgan.