Iqtisodiyot nazariyasi

real ish haqi 3,0 marta ortadi;

Sport kiyimlari ishlab chiqaruvchi korxonalar nomlari

Vazirlar Mahkamasining 2011 yil 28 apreldagi “Sertifikatlashtirish tartibotlarini va sifat menejmenti tizimlarini joriy etishni takomillashtirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 122-sonli qaroriga asosan ishlab chiqaruvchi korxonalarga qulay shart-sharoitlar yaratish, tadbirkorlik va kichik biznesni rivojlantirishga yordam berish maqsadida “O’zbekiston texnik jihatdan tartibga solish” agentligida Mahsulotlarni eksport qilishga ko‘maklashish Byurosi (keyinchalik – Byuro) tashkil etildi.

Mahsulotni eksport qilishga ko‘maklashish byurosi (keyingi o‘rinlarda Byuro deb ataladi) «O’zbekiston ilmiy sinov va sifat nazorati markazi» DM tarkibiy bo‘linmasi hisoblanadi hamda Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlar ilmiy sinov va sertifikatlashtirish markazlarida bittadan vakilga ega (Toshkent viloyatidan tashqari).

Byuro o‘z faoliyatida O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, O’zbekiston Respublikasi qonunlariga, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qarorlariga, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, «O’zbekiston texnik jihatdan tartibga solish» agentligining qarorlariga, shuningdek ushbu Nizomga amal qiladi

Byuroning vazifalari, funktsiyalari va huquqlari

Quyidagilar Byuroning asosiy vazifalari hisoblanadi:

• eksportga mo‘ljallangan mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalarga standartlar, mahsulotni sertifikatlash, yorliqlash, o‘rash va boshqa parametrlar yuzasidan xalqaro va mamlakatlararo talablar bo‘yicha bepul maslahat xizmatlari ko‘rsatish;
• ishlab chiqaruvchi korxonalar tomonidan eksportga mo‘ljallangan mahsulot ishlab chiqarishda xalqaro va mamlakatlararo standartlar talablarini joriy etish va ularga erishish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish;
• ishlab chiqaruvchi korxonalarga ishlab chiqarilayotgan mahsulotni xorijiy bozorlarga kiritish bo‘yicha zarur axborotlar olish uchun axborot-maslahat yordami ko‘rsatish;
• standartlar, mahsulotni sertifikatlash, yorliqlash, o‘rash va boshqa parametrlar yuzasidan xalqaro va mamlakatlararo talablar bo‘yicha doimiy yangilab turiladigan ma’lumotnomani ishlab chiqish va joriy etish, keyinchalik uni «O’zstandart» agentligining Internet tarmog‘idagi saytiga joylashtirish.
• Byuro o‘ziga yuklangan vazifalarga muvofiq quyidagi funktsiyalarni amalga oshiradi:
• eksportga mo‘ljallangan mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalardan tushgan masalalarni o‘rganadi va ularga zarur axborotlar taqdim etadi;
• mahsulot eksporti masalalari bo‘yicha maslahat xizmatlari ko‘rsatish yuzasidan bajarilgan ishlar to‘g‘risidagi materiallarni umumlashtiradi, tayyorlaydi va «O’zstandart» agentligiga taqdim etadi;
• mahsulotlarni xorijiy bozorlarga kiritishga doir mavjud muammolarni tahlil qiladi va ularni hal etish yuzasidan «O’zstandart» agentligiga takliflar kiritadi;
• mahsulotlarni xorijiy bozorlarga kiritish bo‘yicha dasturlar va tadbirlar tayyorlashda qatnashadi;

Byuro “O’zbekiston texnik jihatdan tartibga solish” agentligi hamda “O’zbekiston ilmiy sinov va sifat nazorati markazi” davlat muassasasi tarkibiy tuzilmasi hisoblanib, agentlikka qarashli binoda joylashgan va manzili quyidagicha: Toshkent shahri 100049, Olmazor tumani, Forobiy ko‘chasi 333 “A”.

“O’zbekiston ilmiy sinov va sifat nazorati markazi” davlat muassasasi elektron pochtasi: uassasasi tarkibiy tuzilmasi hisoblanib, agentlikka qarashli binoda joylashgan va manzili quyidagicha : info@uztest.uz Telefon raqami: (71) 202-00-11 (1171).

T/r

Markaziy Byuro

F.I.Sh

IP telefon

Qo‘l telefoni

Bo‘lim boshlig‘i v.b
Xojiyev Elshod Yoqub o‘g‘li
(71) 202-00-11
ichk: (1171)
+99899 000-09-71
Bosh mutaxassis
Sodiqova Malika
(71) 202-00-11
ichk: (1171)
+99897 707-64-56
Mutaxassis
Xidirov Shoxrux
(71) 202-00-11
ichk: (1171)
+99891 791-66-99

Viloyatdagi tadbirkorlar esa “O’zbekiston texnik jihatdan tartibga solish” agentligining hududiy standartlashtirish va metrologiya boshqarmalariga murojaat etishlari mumkin.

T/r

Hududlar

F.I.Sh Mutaxassis

Qo‘l telefoni

Nurgaliev Omongali Yeshengalievich

(90) 709-48-28
(93) 707-57-55

Boykishieva Dilnozaxon Abdusalomovna

Xudoyberdiev Djamshid Shuhratovich

Tog‘aev Anvar O’ktamovich

Sulaymonov Alisher Xabibullaevich

Eshkaraev Xusniddin Karievich

Niyazova Nigoraxon O’ktamovna

O’zbekiston Respublikasi Savdo sanoat palatasi (SSP).
SSP faoliyatining asosiy maqsadlari: respublikadagi tadbirkorlarning chet ellik sheriklar bilan aloqalarini yo‘lga qo‘yishga ko‘maklashish; tadbirkorlarga chet ellik sheriklar bilan amaliy muloqotlar va aloqalarni kengaytirishda ko‘maklashish; mahalliy tovarlar va xizmatlarni tashqi bozorlarga olib chiqishda faol ko‘maklashish.

Diqqat!

Germaniya xalqaro hamkorlik jamiyatning (GIZ) “Markaziy Osiyoda mintaqaviy savdoga ko‘maklashish” Dasturi va BMT Taraqqiyot Dasturining Finlyandiya hukumati tomonidan moliyalashtiriladigan “Savdo rivojlanishiga ko‘maklashish” loyihasi ko‘magida “Uzstandart” agentligining “Mahsulotlarni eksport qilishga ko‘maklashish Byurosi” tomonidan “Yevropa Ittifoqi mamlakatlari bozorlariga qanday qilib eksport qilish kerak (meva-sabzavot mahsulotlari misolida)” qo‘llanmasi (pdf, 4.5MB) tayyorlandi. Ushbu qo‘llanma o‘z mahsulotlarini Yevropa Ittifoqi (YeI) mamlakatlariga eksport qilishdan manfaatdor bo‘lgan ishlab chiqaruvchilar uchun mo‘ljallangan. Qo‘llanma Yevropa Ittifoqining Yagona bozori to‘g‘risida umumiy tushuncha, shuningdek, YeI mamlakatlariga meva-sabzavot mahsulotlarini import qilishda qo‘yiladigan maxsus talablar to‘g‘risida batafsil ma’lumot olishda tadbirkorlarga yordamchi vosita vazifasini o‘taydi. Bundan tashqari, qo‘llanmada manbalar uchun havolalar ko‘rsatilgan bo‘lib, ularda YeI mamlakatlariga import qilish bilan bog‘liq qonun hujjatlari va tartib-taomillar to‘g‘risida qo‘shimcha ma’lumotlar keltirilgan. Qo‘llanmaning elektron versiyasini “O‘zstandart” agentligining internet tarmog‘idagi www.standart.uz saytidan va O‘zbekistondagi BMT Taraqqiyot Dasturining www.uz.undp.org. saytidan olish mumkin. Qo‘llanmani ishlab chiqishda YeI eksportni qo‘llab-quvvatlash xizmatining YeS Export Helpdesk (www.exporthelp.europa.eu) saytida taqdim etilgan ma’lumotdan foydalanilgan.

«O‘zstandart» agentligi “Mahsulotlarni eksportga qilishga ko‘maklashish Byurosi» hamda Germaniya Halqaro xamkorlik tashkilotining «Markaziy Osiyoda mintaqaviy savdoga ko‘maklashish” Dasturi bilan hamkorlikda «Yevropa ittifoqi mamlakatlari bozorlariga qanday qilib eksport qilish kerak. Tekstil mahsulotlari misolida» qo‘llanmasi tayyorlandi. (pdf, 4.5MB). Ushbu qo‘llanma tekstil mahsulotlarini Yevropa Ittifoqi mamlakatlariga eksport qilishdan manfaatdor bo‘lgan ishlab chiqaruvchilarga mo‘ljallangan bo‘lib, Yevropa Ittifoqi mamlakatlari bozorlariga import qilish tartib-taomillari va qo‘yiladigan talablar hamda tekstil mahsulotlarining halqaro standartlari haqida ma’lumotlar joylashtirilgan.

Diqqat! O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011 yil 28 apreldagi 122 – sonli «Sertifikatlashtirish tartibotlarini va sifat menejmenti tizimlarini joriy etishni takomillashtirishga doir qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida»gi Qaroriga asosan eksportga etkazib berish uchun ishlab chiqariladigan mahsulotlarni majburiy ravishda sertifikatlashtirilishi bekor qilindi.

Diqqat!

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 17.10.2018 yildagi PQ-3978-sonli “Meva-sabzavot mahsulotlarini tashqi bozorlarga chiqarish samaradorligini oshirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Qarori ijrosini ta’minlash maqsadida joriy yilning 3 dekabr kuni «Global GAP» va «Organic» standartlari talablariga muvofiq sertifikatlashtirish bo‘yicha xalqaro tan olingan Frantsiyaning “ECOCERT” sertifikatlashtirish idorasi va Respublika sinov sertifikatlashtirish idorasi o‘rtasida memorandum imzolandi.
Frantsiyaning “ECOCERT” sertifikatlashtirish idorasi mamlakatimizda qishloq xo‘jaligi sohasida ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarini «Global GAP» va «Organic» standartlari asosida sertifikatlashtirishda va ekspertlar tayyorlashda amaliy yordam ko‘rsatadi.

• «Global GAP» talablari.
• «Organic» talablari.
• «Organic» mahsulot yetishtirish uchun zarur bo‘lgan mineral o‘g‘itlar ro‘yxati.
• «Organic» standart

Eksport qiluvchilarga ko‘mak

Eksport qilishda ko‘maklashish maqsadida eksport qilish jarayoni bosqichlari va vakolatli davlat idoralari bo‘yicha ma’lumotlar

Tahlil tabiiy asal mahsulotining fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlari bo‘yicha qiyosiy jadval ko‘rinishida tayyorlangan ma’lumot (ma’lumot rus tilida).

BMT EIK Halqaro standartlari asosida:

mahsulotlari sifat nuqsonlari bo‘yicha izohli tushuntirish plakatlar ishlab chiqildi. Mazkur plakatlar mahsulotni yetkazib berishdasifat no‘qsonlarini hamda qo‘yimlari bo‘yicha izohli tushuntirish beradi.

Eksportga ishlab chiqaradigan korxonalarni standartlashtirish va sertifikatlashtirish sohalaridagi mamlakatlararo talablar bo’yicha ma’lumotlarga tez sur’atda ega bo’lishlarini oshirish uchun tegishli saytlarga havolalari bilan davlatlar bo’yicha quyidagi ma’lumotlar taqdim etilgan:

MDH davlatlari bo’yicha ma’lumot

MDH davlatlarining bozorlarida mahsulotni joylashtirish

• Yevro-Osiyo Iqtisodiy Ittifoqining texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi qonun hujjatlariga muvofiq sertifikatlashtiriladigan mahsulotlar ro‘yxati.​
• Rossiya Federatsiyasining texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi qonun hujjatlariga muvofiq majburiy sertifikatlashtiriladigan mahsulotlar ro‘yxati.

Bojxona Ittifoqining (Belarus, Qozog’iston, Rossiya) a’zo davlatlarida mahsulot xavfsizligi ustidan nazorat bilan bog’liq

Xorijiy davlatlar bo’yicha ma’lumot

Xorijiy davlatlar standartlari

Iqtisodiyot nazariyasi

Insonlarning iqtisodiy ne’matlarni ishlab chiqarish, taqsimlash, iste’molchilarga etkazib berish va iste’mol qilishga qaratilgan, bir – biriga bog‘liqlikda amalga oshiriladigan faoliyat qanday nomlanadi?

Ishlab chiqarishning yangidan boshlanib va qaytadan to‘xtovsiz takrorlanib turishi nimani anglatadi?

takror ishlab chiqarish;

Quyidagilardan qaysi biri iqtisodiy hodisa hisoblanadi?

Iqtisodiy hodisa va jarayonlar o‘rtasidagi muqarrar takrorlanib turadigan, doimo mavjud bo‘ladigan to‘g‘ridan – to‘g‘ri yoki teskari ichki sabab – oqibat bog‘liqliklar va aloqadorliklar qanday qonunning mohiyatini anglatadi:

Qaysi iqtisodiy qonunlar kishilik jamiyati rivojlanishining barcha bosqichlarida amal qiladi?

umumiy iqtisodiy qonunlar;

Mantiqiy tahlil orqali hodisa va jarayonlarning uncha muhim bo‘lmagan belgilarini e’tibordan chetda qoldirib, eng asosiy belgilarini ajratib olish yo‘li bilan ularning mohiyatini ochib berish qaysi usul orqali amalga oshiriladi?

Aholi ehtiyojlarining qondirilish darajasi qanday aniqlanadi?

aholining haqiqiy iste’moli darajasi va ehtiyojlari taqqoslanadi;

Alohida kishilar, korxonalar va davlat ehtiyojlarining umumiy xususiyatlari nimadan iborat?

cheksiz va chegarasiz;

Ehtiyojlarning o‘sib borish qonuni nimani anglatadi?

jamiyat ijtimoiy–iqtisodiy ehtiyoji miqdoran ortib va sifat jihatdan takomillashib borishin;

Ehtiyojlarning qondirilish usuliga asoslangan turini aniqlang:

bilvosita qondiriladigan ehtiyoj;

Kishilar hayot kechirishining birlamchi sharti – hayotiy zarur vositalar (oziq–ovqat, kiyim–kechak, turar–joy) va zebu–ziynat buyumlariga (mebel, avtomobil, xolodilnik, televizor, dala hovli) bo‘lgan ehtiyoj qanday nomlanadi:

Haqiqiy iste’mol (Ih)ning, umumiy ehtiyoj (Eu)ga bo‘lgan nisbati qanday ko‘rsatkichni ifodalaydi?

ehtiyojning qondirilish darajasi;

Ishlab chiqarish omillari egasi: yer, kapital, mehnat, tadbirkorlik hisobiga mos ravishda yaratilgan mahsulotdagi ulushini qaysi ketma-ketlik shaklida oladi?

yer rentasi, foiz-dividend, ish haqi, foyda;

Ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligi bu.

ishlab chiqarish natijasi (mahsulot)ning sarflangan xarajatlarga nisbati;

Iqtisodiy faoliyat turlaridan qaysi birining natijasida moddiy-ashyoviy ko‘rinishdagi ne’matlar yaratiladi?

Bir mahsulot boshqasiga ma’lum miqdoriy nisbatlarda ayirboshlanishi qanday nomlanadi?

barter (maxsulot) ayirboshlash

Tovar(xizmat)lar pul vositasida oldi-sotdi yo‘li bilan ayirboshlanishi qanday nomlanadi?

Iste’mol tovarlari va xizmatlar kishilar tomonidan bevosita iste’mol qilinganda qanday iste’mol ro‘y beradi?

Insonlarning mehnat qilish layoqati, ya’ni uning jismoniy va aqliy qobiliyati qanday nomlanadi?

Yalpi ichki maxsulot, sof milliy maxsulot va milliy daromad ko‘rsatkichlari ishlab chiqarishning qaysi darajadagi natijasini ifodalaydi?

Vaqt birligida ishlab chiqarilgan maxsulot miqdori yoki maxsulot birligini ishlab chiqarishga ketgan vaqt qanday ko‘rsatgichni ifodalaydi?

Iqtisodiy muammolar qisman bozor, qisman hukumat tomonidan echilar ekan, bunday iqtisodiyot:

Jamiyat iqtisodiy rivojlanish darajasiga ko’ra:

an’anaviy jamiyat, o‘tkinchi jamiyat, industrial jamiyatga o’tish, industrial jamiyat, ommaviy iste’mol jamiyati

Iqtisodiy tizimning qaysi nusxasi (modeli)da xususiy mulkning ustunligi va boshqarishning bozor mexanizmi ta’minlanadi?

Nima, qanday, kim uchun ishlab chiqarish muammolari qaysi tizimga aloqador?

faqat bozor iqtisodiyotiga;

Iqtisodiy tizimning mulkiy jihatdan turkumlangan turini aniqlang:

Xususiy mulk ustuvorlikka ega bo‘lgan va iqtisodiy jarayonlar bozor mexanizmi orqali tartibga solinadigan iqtisodiyot qanday nomlanadi?

Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish, bu .

davlat mulkini nodavlat mulk va boshqa xo‘jalik yuritish shakllariga aylantirish;

Mulkiy munosabatlarning qaysi jihati to‘liq mulkdorlik mavqeini ta’minlaydi?

mulkni tasarruf qilish;

Shaxsiy va oilaviy ehtiyojlarni qondirishga xizmat qiladigan fuqarolar mulki qanday nom bilan ataladi?

Pulning qaysi vazifasi narxning shakllanishi bilan bog‘liq?

Natural xo‘jalik bu?

bozorda sotish uchun emas, balki xo‘jalikning o‘z xodimlari va ishlab chiqaruvchilarning iste’moli uchun mahsulotlar ishlab chiqaradigan xo‘jalik;

Mahsulotning bozor uchun, ayriboshlash orqali boshqalarning ehtiyojini qondirish maqsadini ko‘zlab ishlab chiqarilishi ijtimoiy xo‘jalikning qanday shaklini tashkil qiladi?

Bozor iqtisodiyotining muhim afzalliklaridan biri :

iqtisodiy resurslarni samarali taqsimlash;

Bozor iqtisodiyotining qaysi sub’ekti iqtisodiy resurslarni etkazib beruvchisi va pirovard mahsulotlarning asosiy iste’molchisi hisoblanadi?

Quyidagilardan qaysi biri bozor mexanizmining tarkibiy qismini xarakterlaydi?

narx, raqobat, talab va taklif;

Bozor iqtisodiyotida bozor, ishlab chiqarish kimning izmiga bo‘ysunadi?

Bozor iqtisodiyotining salbiy tomoni nimada namoyon bo‘ladi?

pul daromadlarining notekis taqsimlanishida;

Birlamchi va ikkilamchi bozor tushunchasi qaysi bozorga xos?

qimmatli qog‘ozlar bozoriga;

Sof iqtisodiy ma’noda «bozor» tushunchasi nimani anglatadi?

ishlab chiqaruvchi (sotuvchi) va iste’molchi (xaridor)larning

tovarlarini ayirboshlash xususidagi harakatini o‘zaro kelishtiruvchi mexanizmlar, tartiblar va infrastruk turaviy tuzilmalar tizimini;

Bozorning hududiy qamrov darajasiga ko‘ra turkumlangan turini aniqlang?

Quydagilardan qaysi biri moliya bozorning tarkibiga kirmaydi ?

intellektual tovarlar bozori;

Ish bilan ta’minlanmaganlarni qayta o‘qitish va yangi kasbga tayyorlash qaysi muassasa tomonidan amalga oshiriladi?

Quydagilardan qaysi biri bozor infratuzilmasining ayirboshlashga xizmat ko‘rsatuvchi muassasasi hisoblanadi?

Bozorda juda ko‘p sotuvchilar va xaridorlar mavjud bo‘lib, ulardan hech biri bozor baholariga o‘z ta’sirini o‘tkaza olmasa, hamda bozorga kirish uchun hech qanday to‘siqlar bo‘lmasa bu qanday bozorni xarakterlaydi?

sof raqobatli bozor;

Davlat monopoliyalarga qarshi faoliyatni qanday maqsadda amalga oshiradi?

tadbirkorlik va erkin raqobatni himoya qilish maqsadida;

Bozor iqtisodiyotini tartibga solishning qaysi usuli raqobat, narx, talab va taklif nisbatiga asoslanadi?

Ishlab chiqarish hajmi o‘zgarmasdan, bir me’yorda takrorlanib turishi qanday takror ishlab chiqarishni bildiradi?

Real ish haqining to‘g‘ri ta’rifini toping:

nominal ish haqiga sotib olish mumkin bo‘lgan tovarlar va xizmatlar miqdori;

Iste’mol tovar (xizmat) lari narxi 50 % ga tushib, nominal ish haqi 50 % ga oshsa, real ish haqi darajasi qanday o‘zgaradi?

real ish haqi 3,0 marta ortadi;

Ishlab chiqariladigan mahsulot miqdori yoki bajarilgan ishning hajmiga qarab belgilanadigan ish haqi qanday nomlanadi?

Ish haqi mahsulot birligi uchun belgilangan yagona rassenka bo‘yicha to‘lab borilsa ishbay ish haqining qanday turi qo‘llanilgan bo‘ladi?

Ishlab chiqarishning me’yorlashtirilgan hajmi uchun qat’iy belgilangan va undan ortiqchasiga o‘sib boruvchi rassenka asosida ish haqi to‘lab borilsa ishbay ish haqining qanday turi qo‘llanilgan bo‘ladi?

Mamlakat hududlari, iqtisodiyot tarmoqlari, ishlab chiqarish va kasb turlari, hodimlar toifasi hamda aniq xizmat vazifasini bajaruvchilar bo‘yicha ish haqi darajasini tabaqalashtirish qanday amalga oshiriladi?

ta’rif tizimi yordamida;

Unumli va shaxsiy iste’mol uchun sotib olingan tovar va xizmatlarning bozor qiymati – bu:

Iqtisodiy islohotlar nima?

iqtisodiyotda bozor munosabatlarini hakllantirishga qaratilgan chora-tadbirlar;

Davlat mulkini xususiylashtirishning dastlabki bosqichida qanday vazifa amalga oshirildi?

kichik xususiylashtirish amalga oshirildi;

Oddiy tovar xo‘jaligidan erkin raqobatga asoslangan bozor iqtisodiyotiga va undan hozirgi zamon madaniy jixatdan rivojlangan bozor iqtisodiyotiga o‘tish qaysi mamlakatlarga tegishli?

Respublikada narxlar qaysi davrdan boshlab erkinlashtirila boshladi?

Bozor iqtisodiyoti sharoitida davlatning aralashuvini kengaytirish g‘oyasini kim ilgari surgan?

Ishlab chiqaruvchilar tayyorlagan mahsulotlariga ko‘zda tutilgan muddatdan nisbatan avvalroq yuqori narx belgilashga majbur bo‘lishdi, u holda .

Agar tovarning narxi 1 % ga tushishi unga bo‘lgan talabni 2 % ga ortishiga olib kelsa, u holda talab:

Iqtisodiy hayotda shunday holat yuz berish mumkinki, ayrim tovarlarga narxlar o‘sishi bilan ularga bo‘lgan talab kamaymasdan balki ortib, boradi. Bu holat qanday nomlanadi?

Talab hajmining uning miqdorini belgilovchi omillarga bog‘liqligi qanday nomlanadi?

Tabiiy monopoliyaga . misol bo‘la oladi.