Sug urta tarixi
Shu o‘rinda, fuqarolarimiz uchun sug‘urta turlari haqida batafsil ma’lumot berib borishni lozim deb topdik.
Sug‘urta haqida nima bilamiz?
Odamlarning yaxshi yashashi uchun qulay sharoit yaratish, zarur hayotiy vositalarga bo‘lgan ehtiyojini to‘la qondirish, ish bilan ta’minlash — demografik o‘sish sur’ati yuqori bo‘lgan mamlakatlar oldida turgan muhim vazifalardan biri hisoblanadi.
Inson yashar ekan, u doimo yaxshilikka ezgulikka intiladi. Ammo ba’zida hayotimizda kutilmagan hodisalar ro‘y beradiki, insonlar ma’nan og‘ir ahvolga tushishi bilan birga moddiy qiyinchiliklarga ham yuz tutadi. Baxtsiz xodisa yoki kutilmagan nohush holatlardan hech birimiz himoyalangan emasmiz.
Shu o‘rinda, fuqarolarimiz uchun sug‘urta turlari haqida batafsil ma’lumot berib borishni lozim deb topdik.
Bugun “Aholini baxtsiz hodisalardan va yuqumli kasalliklardan sug‘urta qilish” turi haqida fikr yuritamiz.
Ushbu sug‘urta turida sug‘urta obyekti bo‘lib sug‘urtalangan shaxsning xayoti va sog‘ligi bilan bog‘liq bo‘lgan mulkiy manfaatlari hisoblanadi va sug‘urta polisiga asosan, O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, O‘zbekiston Respublikasida doimiy istiqomat qiluvchi chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar sug‘urtalanadi.
Masalan: “KAFOLAT sug‘urta kompaniyasi” AJ’da “Aholini baxtsiz hodisalardan va yuqumli kasalliklardan sug‘urta qilish” turi bo‘yicha 2 000 000 so‘mga o‘zingizni yoki yaqinlaringizni sug‘urta qildirsangiz 12 000 so‘m sug‘urta mukofoti to‘laysiz. Eslatib o‘tamiz: sug‘urta polisi bir yil muddatga beriladi va kompaniya Siz to‘lagan 12 000 so‘mga 2 000 000 so‘m javobgarlik olib boradi.
Siz bitta polisningo‘zida ham baxtsiz xodisalardan ham yuqumli kasalliklardan sug‘urta qilish imkoniga ega bo‘lasiz.
Agar, 3 000 000 so‘mga sug‘urta qildirsangiz 18 000 so‘m sug‘urta mukofoti to‘lanadi. 5 000 000 so‘mga 30 000 so‘m sug‘urta mukofoti to‘lanadi.
Sug‘urta qildirganingizdan so‘ng sug‘urta agentidan “Sug‘urta polisini” olishni unutmang. Sug‘urta mukofotini to‘laganingizdan so‘ng sug‘urta agenti (sug‘urta kompaniyasi vakili) tomonidan “Sug‘urta polisi” taqdim etilishi shart.
Quyidagi baxtsiz xodisalar sug‘urta hodisalari deb tan olinadi, ya’ni quyidagilar sodir bo‘lganda, sug‘urta kompaniyasi Sizga sug‘urta to‘lovini to‘lab beradi:
a) zaharli o‘simliklar, kimyoviy moddalar, dori-darmonlar, sifatsiz oziq-ovqat mahsulotlaridan (oziq-ovqat toksikoinfeksiyasi – salmonellyoz, ichburug‘ va hokazolardan tashqari) tasodifan kuchli zaharlanish, suyak chiqishi yoki sinishi (patologik suyak sinishi bundan mustasno), kuyish, sovuq urishi, elektr toki urishi, qisilib qolish, kana ensefaliti (kana ensefalomiyeliti) yoki poliomelit bilan kasallanish (basharti bu hodisalar sug‘urta amalda bo‘lgan davrda yuz bergan bo‘lsa) natijasida Sug‘urtalangan shaxsning salomatligi turg‘un buzilishi, ya’ni shikastlanganorganishining buzilishi;
b) shikastlangan a’zoning ishi buzilishiga sabab bo‘lmagan suyak chiqishi, sinishi, mushak, pay, paychaning butkul uzilishi, ichki organlarning shikastlanishi, yuzning yumshoq to‘qimalari kuyib, jarohatlanib yoki sovuq urib kosmetik jihatdan sezilarli darajada chandiqlar yoxud pigment dog‘lari hosil bo‘lishi, bosh miya chayqalishi, shuningdek tana va oyoq-qo‘llarning yumshoq to‘qimalari shikastlanib ancha katta chandiqlar yoki keng pigment dog‘lari yuzaga kelishi,tishlarning tushib ketishi,quloq pardasining eshitish qobiliyati pasayishiga olib kelmaydigan darajada teshilishi, ko‘zning ko‘rish qobiliyati pasayishiga olib kelmaydigan darajada chuqur jarohatlanishi natijasida sog‘liqning buzilishi;
v) Sug‘urtalangan shaxsning “a” kichik bandda ko‘rsatilgan sabablar tufayli va nafas olish yo‘llariga tasodifan begona narsa kirib qolishi, cho‘kish, anafilaktik shok, issiq urishi, organizmning haddan tashqari sovib ketishi natijasida vafot etishi(shamollash kasalliklaridan vafot etishi bundan mustasno).
Quyidagi yuqumli kasalliklar sug‘urta hodisalari deb tan olinadi va sug‘urta hodisalari bo‘yicha quyida ko‘rsatilgan jadval asosidasug‘urta puliga nisbatan foiz miqdorida sug‘urta qoplamalari amalga oshiriladi:
Masalan: “KAFOLAT sug‘urta kompaniyasi” AJ da “Aholini baxtsiz hodisalardan va yuqumli kasalliklardan sug‘urta qilish” bo‘yicha 12 000 so‘m sug‘urta mukofoti to‘lab 2 000 000 so‘mga o‘zingizni sug‘urta qildirgansiz. Polis bir yil muddatga beriladi. Ushbu sug‘urta polisi amalda bo‘lgan vaqt mobaynida A turidagi virusli gepatit kasalligiga chalingan bo‘lsangiz – kompaniyaga murojaat etib kerakli hujjatlarni taqdim etganingizdan so‘ng, kompaniya yuqorida ko‘rsatilgan ro‘yxatga ko‘ra Sizga 600 000 so‘m to‘lab beradi, ya’ni 2 000 000 so‘mning 30%ni. Agar o‘tkir poliomiyelit kasalligiga chalingan bo‘lsangiz kompaniya2 000 000 so‘m to‘lab beradi, ya’ni sug‘urta pulining 100 %ni.
“Sug‘urta xodisasi” sodir bo‘lgan xolatda, sug‘urta polisida ko‘rsatilgan telefon raqamlarga murojaat qilib, ko‘rsatilgan manzildagi sug‘urta kompaniyasi bo‘limiga yoki sug‘urta markaziga:
b) sug‘urta polisining nusxasi;
v) tibbiyot muassasasi tomonidan berilgan tibbiy ma’lumotnoma va/yoki kasallik tarixidan ko‘chirma;
g) rentgen fotosuratlari (suyak jarohatlarida);
d) sug‘urta pulini oluvchi shaxsning shaxsini tasdiqlovchi hujjat taqdim etiladi.
Ko‘rsatib o‘tilgan hujjatlar taqdim etilgandan so‘ng ish sug‘urta kompaniyasi tomonidan 15 kungacha bo‘lgan muddatda ko‘rib chiqilib, qaror qabul qilinadi va 5 bank kuni mobaynida sug‘urta qoplamasi mijozning bankdagi hisob raqamiga o‘tkazib beriladi.
O‘zingizni va yaqinlaringizni “Aholini baxtsiz hodisalardan va yuqumli kasalliklardan sug‘urta qilish” turi bo‘yicha sug‘urta qildiring. Noxush xolatga tushib qolganingizda “KAFOLAT sug‘urta kompaniyasi” AJ Sizga yordam beradi.
Kompaniya sug‘urta xizmatlari haqida batafsil ma’lumotga ega bo‘lishni istaysizmi?
Telegram kanalimizga a’zo bo‘ling;
Saytimizga kiring, kuzating, “Kafolat sug‘urta kompaniyasi” AJ faoliyatidan xabardor bo‘ling;
Mobil ilovasini yuklab oling va 20ga yaqin turdagi sug‘urta xizmatlarimizni internet orqali xarid qiling;
71-202-20-02 raqamli 24 soat mobaynida ishlaydigan Sall centerga murojaat qiling va qiziqtirgan savollaringizga javob oling.
Biz – Siz va yaqinlaringiz uchun qayg‘uramiz.
Reklama huquqi asosida.
Sug’urta tarixi
Agar xavf har qanday vaqtda olovni yoqib yuboradigan yonayotgan ko’mirga o’xshasa, sug’urta bu tsivilizatsiyaning yong’inga qarshi vositasi.
Sug’urtalashning asosiy tushunchasi – ko’pchilik orasida xavfni tarqalish tushunchasi inson yashagandan beri bo’lgan. O’ldirish xavfini yoyish uchun bir guruh yirik ayvonni ov qilganmi yoki yukni talon-taroj qilingan qabilaga etkazmaslik uchun turli xil karvonlarda tashilganmi, odamlar har doim xavf-xatarlardan ehtiyot bo’lishgan.
Mamlakatlar va ularning fuqarolari xavfni ko’p sonli odamlar orasida tarqalishi va xavfni uddalay oladigan tashkilotlarga o’tkazishi kerak. Shunday qilib, sug’urta paydo bo’ldi.
Sug’urta tarixini tushunish
King Hammurabi kodi va erta sug’urta
Birinchi yozma sug’urta polisi qadimgi davrlarda Bobil yodgorligida paydo bo’lgan, unda Xammurabining kodi o’yilgan. Xammurabi kodeksi yozma qonunlarning birinchi misollaridan biri edi.
Ushbu qadimiy qonunlar ko’p jihatdan o’ta ekstremal edi, ammo ulardan biri asosiy sug’urta bo’lib, agar ba’zi bir falokatlar (nogironlik, o’lim, suv toshqini va boshqalar) imkonsiz bo’lsa, qarzdor o’z qarzlarini to’lashi shart emas.
Gildiya himoyasi
Qorong’u va o’rta asrlarda hunarmandlarning aksariyati gildiya tizimi orqali o’qitilgan. Chirag o’z bolaligini ustalar uchun ozmi-ko’pmi ishlaydilar. Ular o’zlarining ustalari bo’lishganidan so’ng, ular gildiyaga pul to’lab, o’z shogirdlariga ta’lim berishdi.
Kalitlarni qabul qilish
- Birinchi yozma sug’urta polisi qadimgi Bobil yodgorligidan topilgan.
- Qorong’u va O’rta asrlarda gildiya tizimi paydo bo’ldi – a’zolar umumiy yo’qotishni qoplaydigan katta hovuzga to’laydilar.
- Keyinchalik, 1600-yillarda, Yangi Dunyoga sayohatlar har bir safarda bir nechta investorlarni xavf-xatarni yoyishga imkon beradi.
- 1666 yilda London olovi shaharning katta qismini vayron qilgandan so’ng, yong’indan sug’urta qilish imkoniyati paydo bo’ldi.
- Sug’urta o’sha paytda Evropada keng tarqalgan bo’lsa-da, Amerikada birinchi sug’urta 1750-yillarga qadar bo’lmagan.
Boy badavlat gildiyalarning sug’urta jamg’armasining bir turi sifatida ishlaydigan katta tabutlar mavjud edi, agar usta amaliyoti yoqib yuborilsa – O’rta asrlardagi Evropaning yog’och halqalarida odatiy hol bo’lgan bo’lsa – gildiya uni o’z xazinalaridan pul yordamida tiklaydi. Agar usta o’g’irlangan bo’lsa, gildiya pulni qaytara boshlaguncha majburiyatini bajaradi. Agar usta to’satdan nogiron bo’lsa yoki o’ldirilsa, gildiya ularni yoki omon qolgan oilasini qo’llab-quvvatlaydi.
Ushbu xavfsizlik tarmog’i ko’plab odamlarni savdoni boshlash uchun fermer xo’jaligini tark etishga undadi. Natijada, savdoga qo’yiladigan tovarlar hajmi va mavjud tovarlar va xizmatlar turlari ko’paydi. Gildiyalar tomonidan qo’llaniladigan sug’urta uslubi bugungi kunda ham guruh qamrovi ko’rinishida saqlanib kelinmoqda. (Tegishli o’qish uchun qarang: Shaxsiy va guruhli tibbiy sug’urta: farqi nimada?)
Xavfli suvlarda xavfni kamaytirish
1600-yillarning oxirlarida, Yangi Dunyo va qadimgi davlatlar o’rtasida yuk tashish endigina boshlanar edi, chunki koloniyalar tashkil etilib, ekzotik buyumlar orqaga qaytarilardi. Anderrayterlik amaliyoti Britaniya imperiyasining norasmiy birjasi sifatida faoliyat yuritgan o’sha London qahvaxonalarida paydo bo’lgan.Edvard Lloydga tegishli bo’lgan qahvaxona keyinchalik Lloydning London shahri bo’lib, savdogarlar, kema egalari va boshqa odamlar uchun asosiy uchrashuv joyi bo’lgan. sug’urta.
Yangi Dunyoga sayohatlarni moliyalashtirishning asosiy tizimi yaratildi. Birinchi bosqichda savdogarlar va kompaniyalar venchur kapitalistlardan moliyaviy yordam so’rashadi. Kapitalistik kapitalistlar mustamlakachi bo’lishni istagan odamlarni, odatda Londonning umidsiz joylaridan kelganlarni topishga yordam berishadi va sayohat uchun zarur narsalarni sotib olishadi.
Buning evaziga venchur kapitalistlarga mustamlakachilar Amerikada ishlab chiqaradigan yoki topadigan mahsulotlardan ba’zi daromadlar kafolatlangan edi. Amerikada oltin yoki boshqa qimmatbaho metallarning konlarini topmasdan turib ikkita chap burilishni qilolmaysiz degan fikr keng tarqalgan edi. Bu aniq emasligi ayon bo’lganida, venchur kapitalistlar hanuzgacha yangi bamper hosilining bir qismi – tamakining ulushi uchun sayohatlarni moliyalashtirgan.
Sayohat venchur kapitalistlar tomonidan ta’minlanganidan keyin, savdogarlar va kema egalari Lloydga kema yuklarining nusxasini topshirish uchun u erga yig’ilgan sarmoyadorlar va anderrayterlar o’qishi uchun topshirishdi. Manfaatning pastki qismida imzo qo’yilgan yukning javobgarligini o’z zimmasiga olishdan manfaatdor bo’lgan odamlar, ular uchun javobgar bo’lgan yuklarning ulushini ko’rsatuvchi raqam ostida (shu sababli, anderrayting). Shu tarzda, bitta sayohatda bir nechta anderrayterlar bo’lishi mumkin, ular bir nechta turli xil sayohatlarda aktsiyalar olib, o’zlarining xavf-xatarlarini tarqatishga harakat qilishdi.
1654 yilga kelib, bizga birinchi kalkulyatorni taqdim etgan frantsiyalik Blez Paskal va uning hamyurti Per de Fermat ehtimolliklarni ifoda etish va shu bilan tavakkalchilik darajasini tushunish uchun yo’l topdilar.Paskalning uchburchagi birinchi aktuar jadvallarini keltirib chiqardi va shu bilan birga. sug’urta narxlarini hisoblashda foydalaniladi. Ular anderrayting amaliyotini rasmiylashtirdi va sug’urtani arzonroq qildi. (Tegishli o’qish uchun qarang: Mening sug’urta mukofotim qanday hisoblanadi?)
Yong’in va vabodan himoya qilish
1666 yilda Londonning buyuk yong’inlari 13000 dan ortiq binolarni vayron qildi va London bir yil oldin vayron bo’lgan vabodan tiklanmoqda va ko’plab omon qolganlar o’zlarini uysiz qoldirishdi. London yoqilgandan keyin yuzaga kelgan tartibsizlik va g’azabga javoban, faqat dengiz sug’urtasi bilan shug’ullangan bir guruh anderrayterlar yong’indan sug’urta qilishni taklif qilgan kompaniyalarni tashkil qildilar.
Paskal uchburchagi bilan qurollangan ushbu kompaniyalar tezda o’z faoliyat doiralarini kengaytirdilar. 1693 yilga kelib, Paskal uchburchagi yordamida birinchi o’lim jadvali yaratildi va tez orada hayotni sug’urta qilish amalga oshirildi (tegishli o’qish uchun qarang:Har bir insonda bo’lishi kerak bo’lgan beshta sug’urta siyosati.)
Amerikaga sekin chiqib ketish
Sug’urta kompaniyalari Evropada rivojlandi, ayniqsa sanoat inqilobidan keyin. Amerikada voqea juda boshqacha edi. Kolonistlarning hayoti hech qanday sug’urta kompaniyasiga tegmaydigan xavf-xatarlarga to’la edi. Oziq-ovqat etishmovchiligi, tubjoy xalqlar bilan qurolli to’qnashuvlar va kasalliklar natijasida, har to’rtta mustamlakachidan uchtasi 1609 – 1610 yillar oralig’ida Jamestaun aholi punktida vafot etdi.
Sug’urtaning Amerikada paydo bo’lishi uchun 100 yildan ko’proq vaqt kerak bo’ldi va nihoyat u Evropada xuddi shu davrda ishlab chiqilgan amaliyotda ham, siyosatda ham etuklikni ta’minladi. (Tegishli o’qish uchun qarang: Amerikadagi sug’urta tarixi.)