Press "Enter" to skip to content

Tarbiya kitobi 1

Birinchi tibbiy yordam — bu to’satdan kasal bo’lib qolgan yoki yaralangan shaxsga voqea sodir bo’lgan joyda va tibbiy muassasaga yetkazilgunga qadar bo’lgan vaqtda ko’rsatiladigan shoshilinch tibbiy yordam tadbirlari majmuasidir. Hozirgi vaqtda bu atama rasman qo’llanilmaydi va eskirgan hisoblanadi, ammo shunday bo’lsada, adabiyotlarda birinchi tibbiy yordam so’ziga tez-tez ko’z tushadi.

Birinchi tibbiy yordam ko’rsatish — terminologiya, tushunchalar, turlari haqida

Birinchi tibbiy yordam — bu to’satdan kasal bo’lib qolgan yoki yaralangan shaxsga voqea sodir bo’lgan joyda va tibbiy muassasaga yetkazilgunga qadar bo’lgan vaqtda ko’rsatiladigan shoshilinch tibbiy yordam tadbirlari majmuasidir. Hozirgi vaqtda bu atama rasman qo’llanilmaydi va eskirgan hisoblanadi, ammo shunday bo’lsada, adabiyotlarda birinchi tibbiy yordam so’ziga tez-tez ko’z tushadi.

  • 1 Terminologiya
  • 2 Birinchi tibbiy yordam ko’rsatish — yangi terminologiya
    • 2.1 Birinchi yordam
    • 2.2 Birlamchi mediko-sanitar yordam
    • 2.3 Tez tibbiy yordam

    Terminologiya

    Uzoq vaqt davomida jarohatlanganlarga u yoki bu yordam berishni atashda terminologik qiyinchiliklar mavjud edi. Qonun hujjatlarida jabrlanuvchilarga tibbiy malakaga ega bo’lmagan shaxslar tomonidan ko’rsatiladigan yordamni tasvirlash uchun «birinchi yordam (BY)», «birinchi tibbiy yordam (BTY)», «shoshilinch yordam», «shifokorgacha yordam» va boshqa atamalar ishlatilgan.

    Bu ko’plab muammolarni keltirib chiqargan — masalan, qonun hujjatlariga muvofiq tibbiy yordam litsenziyaga ega tibbiy muassasalar tomonidan ko’rsatiladi. Shu sababli, «birinchi tibbiy yordam» atamasi mutaxassis bo’lmagan shaxs tomonidan taqdim etilgan yordamni ifodalash uchun foydalanilganda «BTY» — bu tibbiy yordam turi emasligini anglatardi va bu bema’ni hisoblanardi.

    M. V. Buyanov va Y. A. Nesterenkoning «Birinchi tibbiy yordam: Darslik» (Moskva: Meditsina, 2000) kitobida «BTY» va «birinchi yordam» tushunchalari bir-birining o’rnini bosadigan ma’nolarda ishlatilgan. Shuningdek, darslikda uning turlari ham keltirilgan edi:

    1. Ko’pincha zarur vositalar va dori-darmonlarga ega bo’lmagan tibbiy xodim bo’lmagan shaxs tomonidan ko’rsatiladigan malakasiz b.t.y.;
    2. Tibbiy xodim (feldsher, tibbiy hamshira, laborant, tish texnigi va boshqalar) tomonidan ko’rsatiladigan malakali b.t.y.;
    3. Yonida zaruriy asbob-uskunalari, apparatlari, dori-darmonlari bo’lgan shifokor tomonidan ko’rsatiladigan birinchi shifokorli yordam.

    Boshqacha qilib aytganda, BY deganda turli xil malakaga ega bo’lgan shaxslar tomonidan va turli vositalar bilan amalga oshiriladigan turli xil tadbirlar nazarda tutilgan.

    Yaqin-yaqingacha mutaxassis bo’lmagan shaxslarga birinchi yordam ko’rsatishni o’rgatish standartlashtirilmagan edi turli ta’lim dasturlariga ko’ra amalga oshirilardi. Nomutaxassislarga ko’pincha dori qutichada (aptechka) dori-darmonlar olib yurish va muayyan vaziyatlarda ularni ishlatish tavsiya etilardi.

    So’nggi paytlarda, deyarli barcha mamlakatlarda, nomutaxassislarga jabrlanganlarga yordam ko’rsatishda dori vositalaridan foydalanishga ruxsat berilmaydi yoki tavsiya qilinmaydi. Tibbiy yordam ko’rsatishning standart (milliy) algoritmlari va protokollari paydo bo’lishi bilan faqat tibbiy mutaxassislar ko’rsatishi mumkin bo’lgan amallarni qisqa muddatli ta’lim olgan har qanday o’tkinchi odam ko’rsatishi mumkin bo’lgan yordamdan yakuniy ravishda ajratish rasmiylashtirildi.

    Terminologik muammolarni bartaraf etish uchun «birinchi yordam» atamasi qonun hujjatlari va rasmiy hujjatlardan chiqarib tashlandi. Hozirgi paytda yordam ko’rsatuvchining mavqei va malakasiga qarab, «BY», «birinchi mediko-sanitar yordam» (shu jumladan, shifokorgacha BY) va «shoshilinch tibbiy yordam» (shu jumladan ixtisoslashgan tez tibbiy yordam) terminlari qo’llaniladi.

    Birinchi tibbiy yordam ko’rsatish — yangi terminologiya

    Birinchi yordam

    Qonunda birinchi yordam tibbiy yordam ko’rsatish turi emasligi ta’kidlangan va tibbiy yordam kelgunga qadar jabrlanuvchiga ko’rsatiladigan yordam turi hisoblanadi.

    «BY» atamasi ko’plab mamlakatlarda qo’llaniladigan xalqaro termin hisoblanadi.

    Birlamchi mediko-sanitar yordam

    Birlamchi mediko-sanitar yordam (BMSY) tibbiy yordam ko’rsatish tizimining asosi hisoblanadi. U o’z ichiga aholi orasida sog’lom turmush tarzini shakllantirish, sanitariya-gigiena qoidalaridan xabardor qilish, kasallik va holatlarni tashxislash, davolash va oldini olish, tibbiy reabilitatsiya, homiladorlikning kechishini kuzatib borish chora-tadbirlarini o’z ichiga oladi. U quyidagi turlariga bo’linadi:

    • Shifokorgacha birlamchi mediko-sanitar yordam;
    • Birlamchi shifokorli mediko-sanitar yordam;
    • Birlamchi ixtisoslashtirilgan mediko-sanitar yordam.

    Shifokorgacha yordam

    Shifokorgacha (yoki shifokorgacha birlamchi mediko-sanitar yordam yoki feldsher yordami) — feldsher tomonidan ko’rsatiladi, shifokorgacha birlamchi yordamni esa hamshira, farmasevt, tish texnigi, akusher, ya’ni o’rta-maxsus ta’limi bo’lgan shaxs ham o’tkaza oladi. Bu yordam turi uyda yoki tibbiy muassasadan tashqarida, ambulatoriya sharoitida o’tkaziladi.

    Tez tibbiy yordam

    «Tez», shu jumladan ixtisoslashtirilgan, tibbiy yordam fuqarolarga shoshilinch tibbiy aralashuvini talab qiladigan kasalliklar, baxtsiz hodisalar, jarohatlar, zaharlanish va boshqa sharoitlarda ko’rsatiladi.

    Tez, shu jumladan ixtisoslashtirilgan tez tibbiy yordam fuqarolarga davlat va shahar sog’liqni saqlash tizimlarining tibbiy muassasalari tomonidan bepul taqdim etiladi. Tez, shu jumladan ixtisoslashtirilgan tez tibbiy yordam favqulotda yoki shoshilinch yordam ko’rsatish kerak bo’lgan hollarda tashkilot tashqarisida, shuningdek, ambulatoriya va statsionar sharoitida ko’rsatilishi mumkin.

    Tarbiya kitobi 1

    Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
    Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
    Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

    Руҳий тарбия 1-жуз

    Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг уч жилдлик «Руҳий тарбия» мажмуасининг 1-жузи.

    Маълумки, жисмоний ва молиявий ибодатларимизни, яъни зоҳирий амалларимиз шариатимиз томонидан тартибга солиниб, уларнинг тафсилотларини фиқҳ илми Қуръони Карим ва Суннат асосида баён қилиб беради. Дийнимизнинг руҳий-маънавий ва ахлоқ-одобга оид таълимотларини эса Қуръони Карим ва Суннат асосида руҳий тарбия илми баён қилиб беради.

    «Руҳий тарбия» асари дийнимизнинг тамал тошларидан бири бўлган нафс тарбияси масалаларига бағишлангандир. Ушбу мажмуа уч жилддан иборат бўлиб, уларга нафсни поклаш, аҳлоқни сайқаллаш каби руҳий камолот босқичларига оид масалалар киритилган.

    Мазкур китоб ушбу мажмуанинг биринчи жузи бўлиб, унга «Покланиш» деб ном берилган.

    Муаллиф: Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф
    Номи: Руҳий тарбия. 1-жуз. Покланиш.
    Нашриёт: «Шарқ» НМАК
    Сана: 2008
    Ҳажми: 448 бет
    ISBN: ——
    Ўлчами: 84×108/32

    Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитанинг 669-сонли тавсияси ила чоп этилган

    Мурожаат учун телефон: (+998 71) 216 29 27

    Биринчи жилдга киритилган мавзулар қуйидагилардан иборат:

    Нафс ва уни поклаш
    Ахлоқ ва уни сайқаллаш
    Нафсни поклаш ва ахлоқни сайқаллашдан мақсад
    Нафсни поклаш ва ахлоқни сайқаллаш илми тарихи
    Тиббул Қулуб
    Диёримиздаги ҳолат
    Камтарона уриниш
    Илмнинг фазли ва унга оид масалалар
    Илм талаби фарзлиги
    Илмнинг фойдалари
    Илмларнинг турлари
    Муаллим ва мутааллим одоблари
    Ноқобил уламолар
    Охират уламолари
    Воситалар
    Тоҳарат
    Улуғ зотлар ҳақида
    Намоз
    Намозда қалб ҳозирлиги
    Намозда қалб ҳозир бўлиши омиллари
    Намозга оид барча амалларда қалб ҳозирлиги
    Закот
    Шаръий талаблар тақсими
    Закот бериш ва олишнинг нозик одоблари
    Ихтиёрий садақа ҳақида
    Рўза
    Рўзанинг нозик сирлари
    Ҳаж
    Ҳажнинг одоблари
    Ҳажнинг нозик сирлари
    Қуръони Карим тиловати
    Қуръон ҳомилларининг сифатлари
    Қуръон тиловатининг одоблари, самаралари ва нозик сирлари
    Зикр
    Зикрнинг фойда ва самаралари
    Зокирнинг одоблари
    Вирд ва ибодатлар тақсими
    Кундалик вирдлар ва уларнинг тартиби
    Ҳолатга қараб вирднинг турланиши
    Наҳорнинг биринчи вирди
    Кечанинг вирдлари
    Кечаси бедор бўлиш
    Бедорликни енгиллаштирувчи омиллар
    Тафаккур
    Ўлимни эслаш
    Муробата
    Биринчи мақом – Мушората
    Иккинчи мақом – Муроқаба
    Учинчи мақом – Муҳосаба
    Тўртинчи мақом – Муоқаба
    Бешинчи мақом – Мужоҳада
    Олтинчи мақом – Муотаба
    Нафс поклиги моҳияти
    Шайтоннинг қалбга йўл олишини тўсиш
    Нафс риёзати ва хулқни сайқаллаш
    Яхши хулқ фазийлати, ёмон хулқ мазаммати ҳақида
    Ахлоқни сайқаллаш йўли
    Қалб хасталиги ва тузалгани аломатлари
    Ўз айбини билиш йўллари
    Ҳусни хулқнинг аломатлари
    Бола тарбияси бошланиши
    Қорин ва фарж шаҳватини синдириш
    Тил офатлари
    Каломнинг офатлари
    Биринчи офат – кераксиз сўз
    Иккинчи офат – ботил сўзга киришиш
    Учинчи офат – гапда чуқур кетиш
    Тўртинчи офат – фаҳш, сўкиш ва ачитиб гапириш
    Бешинчи офат – мазаҳ
    Олтинчи офат – масхара ва истеҳзо
    Еттинчи офат – ёлғон
    Ёлғоннинг сабаблари
    Ёлғоннинг турлари
    Ёлғоннинг ҳукми
    Саккизинчи офат – ғийбат
    ўийбатнинг сабаблари ва уни даволаш
    Қалб ғийбати
    Fийбатнинг зарарлари
    Fийбатга рухсатли узрлар
    Fийбатнинг каффороти
    Тўққизинчи офат – чақимчилик
    Чақимчилик қилишнинг сабаблари
    Чақимчиликнинг зарарлари
    Чақимчиликни даволаш
    Ўнинчи офат – иккиюзламачининг гапи
    Ўн биринчи офат – маддоҳлик
    Ўн иккинчи офат – гапни диққат билан гапирмаслик
    Ўн учинчи офат – илмсиз кишининг илмий гапларга аралашиши ва инжиқ саволлар бериши
    Фатво сўраш одоблари
    Нафсни хасталиклардан поклаш
    Куфр
    Куфрнинг зарарлари
    Мунофиқлик
    Мунофиқликнинг зарарларидан
    Ширк
    Ширкнинг шаръий тушунчаси
    Ширкнинг танилган турлари
    Ширк оқибатининг оғирлиги
    Куфр ва ширк ўртасидаги фарқ
    Фосиқлик
    Фосиқликка оид ҳукмлар
    Фосиқликнинг зарарлари
    Осийлик
    Осийликнинг зарарлари
    Бидъат
    Бидъатнинг ҳукми
    Бидъатга қарши қилиниши керак ишлар
    Бидъатнинг зарарлари
    Риё
    Риёнинг зарарлари
    Риёнинг турлари
    Риёнинг ҳукми
    Махфий риё ҳақида
    Амални ҳабата қиладиган ва қилмайдиган риё ҳақида
    Риёнинг давоси
    Тоатни ошкора қилишга рухсат
    Гуноҳни беркитишга рухсат
    Одамлар кўрса қилинадиган ва қилинмайдиган ишлар
    Шуҳрат ва риёсат муҳаббати
    Шуҳратпарастлик давоси
    Одамларнинг мақтови ва танқиди
    Ҳасад
    Ҳасаднинг зарарлари
    Ҳасаднинг сабаблари
    Ҳасаднинг давоси
    Кибр ва манманлик
    Кибрнинг сабаблари
    Кибрнинг даражалари
    Кибрнинг турлари
    Кибрнинг ҳукми
    Кибрнинг зарарлари
    Кибр ва тавозуънинг белгилари
    Кибрни даволаш йўллари
    Манманлик

    Hilol eBook

    Сиз ушбу дастур ёрдамида «Hilol Nashr» нашриётининг китоблари ва медиамаҳсулотларини e-hilolnashr.uz порталидан сотиб олиб, улардан Android тизимида ишловчи жиҳозларда фойдаланишингиз мумкин.

    Саҳифамизда фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг барча китоблари, жумладан «Тафсири Ҳилол» (алоҳида дастурда), «Ҳадис ва Ҳаёт» туркуми, «Кифоя», «Руҳий тарбия», «Бахтиёр оила» ва бошқа кўплаб китоблар ўрин олган.

    Келгусида саҳифамиз мумтоз адабиёт, жаҳон адабиёти дурдоналари ҳамда бошқа муаллифларнинг илмий-маърифий, диний ва бадиий асарлари билан ҳам бойитиб борилади.

    Дастурдаги электрон китоблар «Hilol Nashr» нашриёти томонидан тайёрланган бўлиб, улардан фақат шахсий мақсадларда фойдаланиш мумкин. Нашриётнинг рухсатисиз дастурдаги материалларни кўчириш, оммавий тарқатиш ёки намойиш этиш ва бошқа мақсадларда ишлатиш мумкин эмас.

    Батафсил маълумот учун телефон +99871-2175999, электрон почта info@hilolnashr.uz

    * Дастур билан яқиндан танишишингиз учун хозирда бир нечта электрон ва аудио китоблар бепул тақдим этилади.

    *Ушбу дастурда электрон китоблар ҳамда аудиокитоблардан фойдаланиш мумкин.

    * Дастурдаги китоб ва материаллар муаллифларга тегишли бўлиб уларнинг рухсатисиз ноқонуний кўчириш, кўпайтириш ва тарқатиш мумкин эмас.

    www.e-hilolnashr.uz – Elektron kitoblar sahifasi.
    “Ҳилол Нашр” нашриёт-матбааси.

    Hilol eBook – это приложение для электронных книг c сайта e-hilolnashr.uz.

    На сайте e-hilolnashr.uz можно купит электронные книги от издательство “HILOL NASHR”, в том числе всемирно известного ученого, духовного наставника и общественного деятеля Шейха Мухаммада Садыка Мухаммада Юсуфа, в частности, “Тафсири Хилал”, Хадисы и Жизнь”, “Кифая” и многое другое. В его произведениях дается четкое и объективное представление об Исламе. Отражаются широчайшие познания в области исламских наук и истории развития мусульманского общества.
    Книги рассчитаны на самый широкий круг читателей, исповедующих не только Ислам.

    В будущем здесь будут размещены шедевры узбеской и мировой литературы, исламские, духовно-просветительские и художственные произведения других авторов.

    Красивый интерфейс, удобный дизайн позволит Вам насладиться чтением книг.
    Функции поиска, а также удобное оглавление помогут Вам быстро найти интересующую Вас информацию: отыскать нужную книгу или страницу, перейти к нужному разделу книги.

    С помощью Hilol eBook вы можете читать следующие книги:
    Тафсири Ҳилал, Ҳадис ва Ҳаёт, Намоз, Закот, Қуръон илмлари, гадания, Зикр аҳлидан сўранг, АҚИДАТУТ-ТАҲОВИЯ, Хислатли ҳикматлар шарҳи, Исроф, Ёлғон, Амаллар ниятга боғлиқдир, Очиқ хат, Кексаларни эъзозлаш, Бозор, Суннитские вероубеждения, Қарз, Руҳий тарбия, Мазҳаблар, Самарқанднинг сара уламолари, Соғлом бола, Фолбинлик, сеҳргарлик, жин чиқариш, Hadis va Hayot, Baxtiyor oila, Тасаввуф, Яхшилик ва силаи раҳм, Ихтилофлар Сабаблар Ечимлар, Бахтиёр оила, Ҳалол касб фаровонлик омили. Ҳалол савдо касбларнинг яхшиси, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга cодиқ Муҳаммад Содиқ, Пайғамбарлар тарихи, Нақшбандия: вазифалар, зикрлар, Намозда хушуъ, Зикр ва дуолар китоби, Таҳорат китоби, Дунё ва дин одоби, Шамоилул Мустафо, Қуръон – қалблар шифоси, Бола – одоби билан азиз, Бахтли ҳаёт сари, Умрнинг бир лаҳзаси, Моида, Ижобат бўлган дуо, Исломда оила, Ўкинма, Ғийбат ўзи нима?, Абу Ҳомид Ғаззолий, Аврангзеб Оламгир, Олим, одам ва олам, Навоийдан чу топқайлар навое, Open letter, Мавлид, Зулматдаги зиёкорлар, Ислом тарихи, Сарахс аҳли сўраган масалалар. Касбнинг баёни, Машҳур даҳолар сийрати, Жума ҳақидаги оят ва ҳадислар.

    Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С.Осимӣ

    Тоҷик аз бостон то остон ба китоб арҷ мегузошт ва офаридаҳои гузаштагонро меомӯхт ва омӯзаҳои нав меофарид. Аз таърих огоҳем, ки ҳамлаварони ҳарису бадхоҳ борҳо сарзамини сарсабзу обшор, ороставу перостаи онҳоро дида, бо ҳилаҳову шабехунҳо бар сарашон метохтанд ва дороияшонро рабуда, китобҳояшонро месӯзонданд ва андешаву биниши ноёбашонро аз худ медонистанд. Аммо доноёни сарбаланду бузурге дубора пайдо мешуданд, ки хома ба даст гирифта, кӣ будани мардумонашонро, саргузашти ҳазорсолаҳои фарҳанговариашонро нигошта, дар пеши рӯйи ҳама ҷаҳониён мегузоштанд.

    Искандари Макдунии ғоратгар, ки китоби муқаддаси “Авасто”-ро ба оташ афканд, натавонист суханҳои оташини онро аз синаи миллионҳо тоҷикзодагон битарошад. «Авасто» аз забон ба забон, аз дил ба дил гузашта, то ба замони мо омада расид. Абурайҳон Берунӣ дар китоби худ «Осор-ул-боқия» дар ин бора менависад: «Вақте ки Қутайба ибни Муслим Сардор Ҳаҷҷоҷ бори дувум ба Хоразм рафт ва онро кушод, касе ки хатти хоразмӣ менавишт ва аз таърих, илмҳо ва хабарҳои гузашта бохабар буд, бидуни дудилагӣ аз теғи риштарошӣ мегузашт ва коҳинону чӯпонон ба таври умда мардум ва китобро комилан несту нобуд мекард. Ҳашан ҳамаи онҳоро сӯзонд ва нобуд кард. ».

    Бад-ин тартиб сарзамини Хуросон аз китоби саргузашти тоҷиктаборон омӯзаҳои илму фарҳанги онҳо тиҳӣ гашт. Аммо модари Ватан писареро бо номи Фирдавсӣ ба мардумаш бахшид, ки бо сухани раъдосову ҳикматбор саргузашти бунёдгарони сарзамини озодзодагонро ба ёд овард. Фирдавсӣ чун бахше аз достонеро меофарид, шогирдони бешумораш онро бознавис карда, дар байни мардум паҳн мекарданд.

    Замони ҳамлаҳои муғулону туркони бодиянишин низ китобсӯзиҳо поён наёфтанд ва дар рӯзгори ҳамроҳи ҳукуматрониҳои Иттиҳоди Шӯравӣ будан ба китобҳову офаридаҳои таърихиву адабӣ бо чашмони сиёсӣ нигариста мешуд. Маҳз дар ҳамон рӯзгоре, ки оҳангҳои миллатгароӣ ва худбузургбинии тангназарон дар Иттиҳоди Шӯравӣ меафзуд, шахсияти дигари таърихии тоҷикон аллома Бобоҷон Ғафуров чун Ҳаким Фирдавсӣ қад боло карда, шоҳасари худ «Тоҷикон»-ро ба чоп расонд.

    «Тоҷикон» ба сони раъду барқе буд, ки танинаш гӯё аз осмонҳо ба замин фуруд омад. Ба сони барқе буд, ки ҳама шамъҳои нимхомӯшро фурӯзон кард. Тоҷик дубора бо сари баланд, бо ғуруру ифтихор мегуфт: «Ман тоҷикам! Маро кам набинед. Ман аз он мардумоне мебошам, ки испори барзгарӣ, досу осиёбу кӯзагарӣ ва ҳазорон шеваҳои росту дурусти кору пайкору зиндагиро кашф кардаам. Нахустин хонасозу боғкор, хатнавису нақшорой, шаҳрсозу суханорой будаму мемонам!».

    Бобоҷон Ғафуров то рӯзҳои вопасини зиндагии худ пайваста машғули тавзеҳ ва такмили асари асосиаш – «Тоҷикон» буд. Дар бадали 30 соли кори эҷодии худ дар сари таърихи халқи тоҷик Б. Ғафуров ҳаҷми асарашро се марортиба зиёд намуда, онро аз як китоб ба ду китоб мерасонад. Ин асар ба забонҳои тоҷикӣ ва русӣ дар шаҳрҳои Душанбе ва Маскав шаш маротиба ба табъ расидааст. «Тоҷикон» на танҳо аз ҷиҳати ҳаҷм ва гунҷоиш, балки бештар мазмунан низ ғанӣ ва пурра гардидааст. Академик Бобоҷон Ғафуров китоби худро пурра намуда, орзу дошт, ки «Тоҷикон» ҳарчӣ зудтар ба забони тоҷикӣ нашр шуда, дастраси доираи васеи хонандагон гардад, вале ин орзуи олим пас аз маргаш ҷомаи амал пӯшид. Ҳангоми ба чоп омода намудани «Тоҷикон» ба забони тоҷикӣ бо назардошти афзоиши ҳаҷми нашрия (75 ҷузъи чопӣ, бо сабабҳои техникӣ) муҳаррири масъули китоб – Аҳрор Мухторов мувофиқи ризоияти муаллиф асарро ба ду ҷилд тақсим намудааст. Воқеан, ҷилди аввал, чаҳор фасли нахустин (то асри 16), ҷилди дуюм бошад, давраи аз асри 16 то ғалабаи Инқилоби Октябрро дар бар мегиранд. Соли 1983 нашриёти «Ирфон» китоби якум ва соли 1985 бошад, китоби дуввуми «Тоҷикон»-ро ба хонандагони деринтизор тақдим намудааст. Бобоҷон Ғафуров ҳангоми ба забони тоҷикӣ тайёр кардани асари худ маълумоти манбаъҳо ва тадқиқоти гуногунро то аввали соли 1977 моҳирона истифода бурда, иловаҳои эҷодӣ ва тасҳеҳ ворид намудааст.

    Шоҳасари академик Бобоҷон Ғафуров «Тоҷикон» на танҳо дар таърихнигории ватанӣ, балки дар миқёси кишварҳои хориҷӣ низ шуҳрату шаҳомати беандозаро дорад.

    Ҳатто муҳаққиқ дар он масъалаҳои муҳим ва тадқиқталаберо, ки мавриди баррасӣ ва таҳқиқи проблемавӣ гузоштааст, ба муҳаққиқони оянда роҳи васеъ мекушояд ва ҳамзамон муайян месозад, ки тадқиқотчиёни ҷавон ба кадом масъалаҳои мубрам ва тадқиқталаб бештар таваҷҷуҳ зоҳир намоянд.

    Шоҳасари «Тоҷикон»-и Бобоҷон Ғафуров дар ҳаёти илмиву фарҳангии на танҳо кишварамон, балки Иттиҳоди Шӯравӣ ҳодисаи намоёне гардид ва дар саҳифаи рангини таърихшиносии Шӯравӣ бо хати заррин сабт ёфтааст.

    Яке аз бостоншиносони барҷастаи Шӯравӣ, академики АИ ИҶШС, Қаҳрамони меҳнати мотсиалистӣ, Лауреати мукофоти давлатии ИҶШС А.П. Окладников, ки дар таҳқиқи таърихи бостонии халқҳои Осиёи Миёна, аз ҷумла, тоҷикон саҳмгузорӣ намудааст, дар рӯзномаи «Известия» доир ба «Тоҷикон» чунин навишта буд: «Рисолаи муҳташаму бунёдии Б. Ғафуров дониши моро доир ба таърих ва анъанаҳои яке аз халқҳои қадимтарини мамлакати мо – тоҷикон ғанӣ мегардонад ва ҳиссаи арзанда дар омӯзиши таърихи Ватан аст».

    Китоби «Тоҷикон» дар хориҷи кишвар низ шуҳрат ёфта, дар байни шарқшиносони маъруфи хориҷӣ бо истиқболи гарм пазируфта шуд. Ба ин китоб дар ИМА, Олмон, Чехословакия, Ҳиндустон, Афғонистон, Покистон ва дигар кишварҳо тақризҳои мусбати илмиву эҷодӣ ба чоп расиданд. «Беназирии академик Б. Ғафуров дар таҳқиқи масъалаҳои марбут ба Осиё на танҳо аз он аст, ки ӯ фарзанди миллати тоҷик аст. Ӯ директории Институти шарқшиносии АИ ИҶШС – бузургтарин маркази ховаршиносие мебошад, ки таҳти раёсаташ дар кӯтоҳтарин муддат муваффақиятҳои гӯшношунидро ноил гаштааст.

    Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми хеш дар баробари зикри масоили муҳими сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоии кишвар ба масъалаҳои тарбияи насли созанда, мустаҳкам кардани пояҳои ахлоқии ҷомеа, ташаккули афкори эҷодиву созандаи халқ доимо таъкид менамоянд.

    Чӣ тавре ки Пешвои миллат дар Паёми имсолаи худ таъкид карданд:

    “Таърихи пурифтихори халқи тоҷик мактаби бузурги худшиносӣ мебошад ва мо вазифадорем, ки ба он арҷ гузорем, саҳифаҳои дурахшони қаҳрамониву диловарии гузаштагони худро омӯзем ва онро ҳамчун асоси ғояи ватандӯстиву садоқат ба Ватан ташвиқ намоем”.

    Он гуна ки Сарвари хирадманди давлат таъкид доштанд:

    “Мо кӣ будани аҷдоду гузаштагони худро бояд донем, ба онҳо арҷ гузорем ва бо насли ориёӣ, яъне ориёитабор будани худ ифтихор кунем”.

    Президенти кишвар дар ин робита дар Паёми хеш ба Ҳукумати мамлакат супориш доданд, ки бо мақсади омӯзиши амиқи таърихи пурифтихори халқи тоҷик шоҳасари Бобоҷон Ғафуров – китоби “Тоҷикон”-ро аз ҳисоби Фонди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон чоп карда, то ҷашни 30-солагии истиқлолияти давлатӣ аз номи Роҳбари давлат ба ҳар як оилаи кишвар туҳфа намояд.

    Тақдими шоҳасари “Тоҷикон” ба ҳар як хонаводаи кишвар боз як иқдоми хирадмандона ва дурбинонаи Пешвои муаззами миллат аст ва итминон дорем, ки пас аз мутолиаи ин китоб ва пайдо кардани шинохти дуруст аз фарҳангу таърихи гузаштаи хеш мардуми сарбаланди мо боз ҳам беҳтару бештар барои ободсозиву гулгулшукуфии Ватан камари ҳиммат баста, талош мекунанд, то ному пайкори созандаи онҳо низ дар таърихи кишвари соҳибистиқлоли мо сабт гардад. Ҳамчунин мутолиаи ин китоб бешак ба ҷавонони мо таъсири амиқ гузошта, ба худшиносиву худогоҳӣ ҳидоят менамояд ва онҳоро аз зери таъсири гурӯҳу ақидаҳои ифротӣ берун кашида, дар маҷмӯъ ба ватандӯстиву ватанпарастӣ роҳнамоӣ мекунад.

    Ғуриев Фаридун – донишҷӯйи курси 2, г. 53010403, факултети энергетикии ДТТ ба номи академик М.С. Осимӣ.