Tarixdan darsliklar

Oliy o’quv yurtlari tarix fakultetlari talabalari uchun mo’ljallangan ushbu “jahon tarixi” darsligi jahon tarixining Qadimgi Sharqda ilk sivilizatsiya o’chiqlarining vujudga kelishi, qadimgi davlatchilik an’ananalari shakllanishi, rivojlanishi va tanazzuli bilan bogliq jarayonlarni o’z ichiga oladi. Mazkur darslik jahon tarixshunosligida so’nggi yillarda olib borilgan tadqiqotlarning umum e’tirof etilgan natijalari bilan boyiltilganligi, fan bo’yicha innovatsiyalarni o’quv jarayoniga joriy etilganligi bilan avvalgi o’quv adabiyotlaridan farq qiladi.

Tarixiy atamalar lug’ati

Tarixning barcha davrlari o’zlariga xos bo’lgan atamalar va so’zlarga ega; agar omadingiz bo’lsa, siz gapiradigan tilda ham bo’ladi. Biroq, tarixni o’rganish harakati ham bir qator atamalar mavjud va bu sahifada ham, sayt bo’ylab ishlatiladigan historiografiya so’zlari va odatda talabalarga mo’ljallangan kitoblar tushuntiriladi. Tarix yozuvini yozish uchun ushbu maslahatlarni o’qing .

Tarixiy shartlar A dan Zgacha

• Arxiv : Hujjatlar va yozuvlar to’plami. Arxivlar katta bo’lishi mumkin va yillar etarli darajada usta (yoki ba’zi muzeylar uchun, hatto undan ko’p) uchun kerak bo’ladi va ular faqat kichik, lekin ataylab materiallar guruhlari bo’lishi mumkin. Ular avvalgi avlod tarixchilarining uylari, ammo borgan sari onlayn ravishda boradi. مور

• Tarjimai hol : Insonning hayoti haqidagi hisobi. Avtoto’ldirish qismi o’z-o’zidan yozib qo’ymasa, odamning asosiy usuli borligini anglatadi, ammo bu ish tarixiy jihatdan aniq bo’ladi degani emas. Tarixchi bunga hukm qilishi kerak bo’ladi, lekin bu uning o’tmishdagi ma’nosini anglatadi, chunki uni eslashni xohlaydi.
• Bibliografiya : ma’lum bir mavzu bo’yicha kitoblar, jurnallar va insholar, jumladan, asarlar ro’yxati. Eng jiddiy tarixiy asarlarda uni yaratishda qo’llanilgan bibliografiya mavjud bo’lib, o’quvchilar va o’quvchilarning ko’pchiligini uni qidirish uchun asos sifatida foydalanish tavsiya etiladi.
• Tarjimai hol : Insonning hayoti haqidagi yozuv, boshqa shaxs tomonidan yozilgan. Bu tarixchi bo’lishi mumkin, bu mish-mish gaplarni sotish bilan shug’ullanishi mumkin va xuddi tarjimai hol sifatida juda ehtiyotkorlik bilan baholanishi kerak.
• Kitobni tahlil qilish : matnni tanqidiy o’rganish, odatda ishning xulosasini va qarama-qarshi fikrlarni o’z ichiga oladi. Jurnalistlik kitoblari sharhlari kitobning yaxshi yoki yo’qligi haqida o’ylashga odatlanib qoladi, ilmiy kitoblarning sharhlari kitobni maydon doirasida joylashtirishga qodir (va u yaxshi bo’ladimi?).

• Kontekst : Muallifning turmush tarzi yoki avtohalokat paytida ob-havo kabi holatning fon va o’ziga xos shartlari. Hujjatni tahlil qilish yoki inshoingiz uchun sahnani sozlash masalasi mutlaqo aniq.
• Intizom : Muayyan uslublar, atamalar va yondashuvlardan foydalanib, mavzuni o’rganish yoki amaliyotda qo’llash. Tarix – Arxeologiya, Kimyo yoki Biologiya kabi bir intizom.

• Entsiklopediya : Qiziqarlilari Alifbo tartibida tayyorlangan informatsion maqolalardan tashkil topgan yozma murojaatnoma. Ular ma’lum bir mavzuga yoki “Encyclopedia Britannica” ga nisbatan har qanday narsaga e’tibor qaratishlari mumkin. Ko’proq bir ensiklopediya o’z ichiga oladi, shuning uchun u maqsadga mos keladigan jildlar maqsadga egadir.
• Tarix : o’tmishni tushunish urinishlarimizning o’tmishini yoki mahsulotini o’rganish. To’liq tushuntirish uchun pastga qarang.
• Tarixchi : o’tmishni o’rganadigan kishi.
• Tarixshunoslik : Tarixni o’rganishdagi yoki yozma natija sifatida foydalaniladigan uslublar va tamoyillar.
• Disiplinlerarası : Bir necha intizomga oid usul va yondashuvlarni qo’llaydigan bir mavzuni o’rganish yoki amaliyot. Misol uchun, Tarix, adabiyot va arxeologiya alohida fanlardan bo’lsa, ular birlashtirilishi mumkin.
• Jurnal : Odatda ma’lum bir masalani hal qiladigan davriy davr, masalan, National Geographic. Vaqti-vaqti bilan biz bir xil jurnalni nazarda tutamiz.
• Past, The : Oldindan sodir bo’lgan voqealar. “Tarix” va “o’tmish” degan narsalar turli narsalarni anglatishi g’alati ko’rinishi mumkin, lekin oldingi voqealarni tushuntirish va tushuntirishga qaratilgan barcha harakatlarimiz o’z oldimizga qo’ygan maqsadlar va vaqt va etkazishning qiyinchiliklari ta’sirini eslayotganingizda muhimdir. Qaysi tarixchilarni “O’tmish” deb ataladigan asosiy nuqtasi sifatida ishlatilgan: bu sodir bo’ldi, ko’pchilik odamlar tarix deb o’ylaydi. Tarixchilar keyinchalik “tarixni” o’tmishni yaratishga urinishlarimizning samarasi deb hisoblashadi.

• Asosiy manbalar : o’tmishdan kelib chiqadigan yoki to’g’ridan-to’g’ri bog’liq bo’lgan material. Tarixda asosiy manbalar , odatda, kunlik, yuridik eslatmalar yoki hisoblar kabi o’rganilayotgan davrda yozilgan xat, yozuvlar yoki boshqa hujjatlardir. Biroq, asosiy manbalarga suratlar, zargarlik buyumlari va boshqa narsalar kirishi mumkin.
• Malumot ishi : Odatda falsafa va axborotni o’z ichiga olgan lug’at yoki ensiklopediya shaklidagi matn, lekin odatda bahs-munozaralar.
• Ikkilamchi manbalar : Tadbirda qoldirilgan kimsa tomonidan yaratilgan material – bu tadbirda bo’lmagan yoki keyinroq ishlagan. Masalan, barcha tarix darsliklari ikkilamchi manbalardir.

Tarixdan darsliklar

Turniyazov B.N. Kauzativ qurilmalar sintaktik derivatsiyasi

Турниёзов Б.Н. Каузатив қурилмалар синтактик деривацияси

Monografiya kauzativ derivatsiya tadqiqiga bag‘ishlangan bo‘lib, unda kauzatologiya sohasining shakllanishi, so‘z, analitik forma qolipidagi mikrokauzatemalarning applikativ model asosidagi morfosintaktik derivatsiyasi, shuningdek, gap, mikro va makromatn tuzilishidagi kauzativ qurilmalarning sintaktik hamda semantik derivatsiyasi bilan bog‘liq muammolari tavsifi berilmoqda.
Monografiya «Til taraqqiyotining derivatsion qonuniyatlari» mavzusida olib borilayotgan fundamental tadqiqot doirasida yaratildi.
Ishdan tadqiqotchilar, oliy o‘quv yurtlari filologik yo‘nalishi fakultetlarining talabalari hamda magistrlar, shuningdek, lingvist mutaxassislar foydalanishlari mumkin.

2022-11-14 16:33:28 | ko’rishlar soni: 295 | Yuklab olindi: 213-marta

Данный учебник относится к первому блоку гуманитарных предметов и рассчитан для студентов первого курса, обучающихся по всем направлениям бакалавриата института иностранных языков. Он составлен на основе действующей учебной программы предмета (Самарканд, СамГИИЯ, 2021) и включает в себя грамматические материалы, упражнения для закрепления темы, тексты, задания к текстам, а также список литературы для самостоятельного изучения.

2022-10-31 18:12:05 | ko’rishlar soni: 123 | Yuklab olindi: 78-marta

Mazkur o’quv qo’llanma Davlat ta’lim standarti, namunaviy o’quv dasturi va ishchi o’quv dasturlar asosida tuzilgan bo’lib (5120200 – tarjima nazariyasi va amaliyoti va 5611500), gid hamrohligi va tarjimonlik faoliyatidagi ta’lim yo’nalishlari talabalariga terminlar bilan ishlash bo’limlariga ega yozma tarjima, ketma-ket tarjima, sinxron tarjima hamda badiiy, yozma va sinxron tarjima fanlariga mo’ljallangan. Ushbu qo’llanma orqali o’quvchi bir nechta sohalar bo’yicha, jumladan, san’at va madaniyat, tibbiyot, iqtisodiyot, boshqaruv, marketing, bank, huquq terminologiyasiga oid ma’lumotlarga ega bo’ladi

2022-10-29 10:44:43 | ko’rishlar soni: 108 | Yuklab olindi: 53-marta

D.J.Urakov, A.G.Xolliyev, S.I.Gabrielyan, R.N.Tursunov, O.A.Maxmudov, A.A.Rozakov, A.A.Biykuziyev, B.B.Xaynazarov, R.X.Djurayev, N.Kenjayeva, D.X.Ziyayeva. G.K.Otarbayeva, J.E.Turekulova Jahon tarixi. Darslik

Oliy o’quv yurtlari tarix fakultetlari talabalari uchun mo’ljallangan ushbu “jahon tarixi” darsligi jahon tarixining Qadimgi Sharqda ilk sivilizatsiya o’chiqlarining vujudga kelishi, qadimgi davlatchilik an’ananalari shakllanishi, rivojlanishi va tanazzuli bilan bogliq jarayonlarni o’z ichiga oladi. Mazkur darslik jahon tarixshunosligida so’nggi yillarda olib borilgan tadqiqotlarning umum e’tirof etilgan natijalari bilan boyiltilganligi, fan bo’yicha innovatsiyalarni o’quv jarayoniga joriy etilganligi bilan avvalgi o’quv adabiyotlaridan farq qiladi.

Ushbu darslik bakalavr talabalarga mo’ljallangan bo’lishiga qaramasdan, undan magistrlar, yosh tadqiqotchilar, tarixchi-olimlar ham keng foydalanishlari mumkin.

2022-08-12 14:12:39 | ko’rishlar soni: 381 | Yuklab olindi: 230-marta

Murtazoyeva R.H., Odilov A.A., Ermatov A.A., Soipova K.D. O’zbekiston tarixi. Darslik

Ushbu darslik bakalavr talabalari mo’ljallangan bo’lishiga qaramasdan, undan magistrlar, tadqiqotchilar, o’qituvchilar va tarixchi-olimlar ham keng foydalanishilari mumkin. Darslik yuzasidan bildirilgan fikr-mulohazalar Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy universiteti “O’zbekiston tarixi” kafedrasida qabul qilinadi..

O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining 2018 yil 14 iyundagi 531-sonli buyrig’iga asosan (5120301- O’zbekiston tarixi) Oliy o’quv yurtlari talabalari uchun darslik sifatida tavsiya etilgan.

2022-08-12 13:56:38 | ko’rishlar soni: 337 | Yuklab olindi: 198-marta

Turobov A.M. Tilshunoslik nazariyasi. Darslik

Туробов А.М. Тилшунослик назарияси. Дарслик

Universitetlarning 5120100 – filologiya va tillarni o‘qitish bakalavriat ta’lim yo‘nalishi 1-kurs talabalariga mo‘ljallangan mazkur darslikda tilshunoslik nazariyasi fani, tilning ijtimoiy tabiati, til va tafakkur masalalari, til taraqqiyoti, dunyo tillari bo‘yicha taniqli tilshunos olimlarimizning fikr-mulohazalari talqin etilib, sanab o‘tilgan masalalar xususida talabalarga ilmiy-nazariy tushunchalar beriladi. Darslik baklavriat yo‘nalishidagi talabalar hamda tilshunoslikning nazariy masalalari bilan qiziquvchilarga mo‘ljallangan.

Textbook for first-year students in direction of 5120100 – “Philology and language teaching” of universities is devoted to the subject of the theory of linguistics, the social nature of language, language and mentalitu, language development, interpretation of outstanding world linguists and theoretical concepts given to students in the above issucs. The curriculum is designed for students who are interested in and theoretical issues of linguistics.

2022-02-08 11:17:53 | ko’rishlar soni: 35043 | Yuklab olindi: 34235-marta

Bobyev T. Adabiyotshunoslik asoslari. Darslik

Бобоев Т. Адабиётшунослик асослари. Дарслик

Darslikda badiiy adabiyotning umumiy qonuniyatlari, adabiy asar tuzilishi va adabiy jarayon haqida nazariy tushunchalar berilgan.

Mavzular: Hayot va adabiyot, Badiiy adabiyotda tipiklashtirish, Badiiy syujet, Badiiy asar tili, Barmoq tizimi, Aruz tizimi, Qofiya saboqlari, Poetik sintaksis, Badiiy san’atlar, Adabiy tur va janrlar, adabiy oqim.

2022-02-05 13:24:10 | ko’rishlar soni: 1624 | Yuklab olindi: 494-marta

Учебник знакомит с концепциями корпусной лингвистики, дает воз­можность освоить азы корпусных технологий, приобрести навыки рабо­ты с корпусами, определить место дисциплины и собственно корпусов в ряду информационных технологий. Базой для создания учебника по­служили исследовательская работа и преподавательская деятельность авторов.

Предназначен для студентов, магистрантов и аспирантов филологиче­ских и педагогических специальностей, а также для всех интересующихся вопросами корпусной лингвистики.

2021-10-14 16:19:09 | ko’rishlar soni: 375 | Yuklab olindi: 172-marta

Shermuhamedova N.A. Inson falsafasi. Toshkent:Innovatsiya-Ziyo, 2020

Darslik Falsafa magistratura mutaxassisligi fanlari turkumiga kiradi, uning mazmuni DTS va namunaviy dastur mazmuniga mos. Darslik ikki qismdan iborat. Birinchi qisnida inson o’ta faol va o’zgaruvchan fenomen degan g’oya ilgari suriladi. Zotan inson haqidagi mistik ta’limotlar klassik falsafiy nazariyalar, fizika, biologiya va psixologiya sohasidagi eng yangi kashfiyotlar bilan bog’liq, ammo bu insonning butunlay yangi obrazi yaratilishiga olib kelgani yo’q.

Darslikning ikkinchi qismida dindorlik hodisasi madaniyat, ayrim ijtimoiy va tabiiy fanlarning keng ma’lumotlari yordamida kompleks tahlil qilinadi.

2021-10-13 17:29:23 | ko’rishlar soni: 1701 | Yuklab olindi: 516-marta

G’aybullayev O.M. Estetik madaniyat. T.: Navro’z, 2020

Ғайбуллаев О.М. Эстетик маданият. Т.: Наврўз, 2020

Besh tashabbus yoshlarning qalbini davolovchi, ularning axloqiy qiyofasini shakllantiruvchi, ma’naviy jihatdan komil inson bo‘lib voyaga etishuvida asosiy omillardan biri bo‘lgan ijtimoiy hodisadir.

Demak, besh tashabbus insonni insoniylashtiruvchi, har bir odamning o‘z iste’dod va salohiyatlarini ro‘yobga chiqarish va ularda tashabbuskorlik, g’ayrat, ijodkorlik tuyg‘ularini zavqiy haqiqat bilan bog’lashda bemisl tarbiyaviy ahamiyat kasb etadi. Shu asosda kelajagi buyuk bo‘lgan O‘zbekistonni bunyod etuvchi yosh avlod tarbiyalanib, ularning estetik tafakkuri takomillashib boriladi.