Press "Enter" to skip to content

Tohir malik audio kitoblar

Хуллас, уччови уч хил гапириб, баҳслашиб, ҳақиқат истаб қозига келибдилар. Худонинг қудратини қаранг-ки, қози улардан баттар кар экан. Рамазон ойи яқинлашиб қолган, агар янги Ой кўринса, ноғоралар чалиниб, элга маълум қилиниши керак экан. Қози уларнинг тинмай, бир-бирларига гап бермаётганларидан «Ҳа, улар янги Ой чиққанини кўришибди-да», деган қарорга келиб, хизматкорларига буюрибди:
— Ҳой, ноғораларни чалинглар, эртага саҳардан рўза!

Tohir Malik. Bilim shamchiroqlari & Ozod inson haqida qo’shiq

Шоир китоб ўқиб ўтирган экан. Бир жоҳил одам унга яқин келиб «нечун ёлғиз ўтирибсан?» деб сўрабди. Шунда шоир унга қараб: «Сен келишинг билан ёлғиз қолдим. Чунки китоб мутолаасидан тўхтадим», деган экан.

Тоҳир МАЛИК
БИЛИМ ШАМЧИРОҚЛАРИ

Тоҳир Малик (Ҳобилов Тоҳир Абдумаликович) 1946 йил 27 декабрда Тошкент шаҳрида туғилган. Ўзбекистон халқ ёзувчиси (2000). Ўзбек фантастикасининг асосчиларидан бири. Тошкент университетининг журналистика факултетини тамомлаган (1969). Биринчи йирик асари — «Ҳикмат афандининг ўлими» (1972). «Заҳарли ғубор» (1974), «Фалак» (1975), «Сомон йўли элчилари» (1978), «Чорраҳада крлган одамлар» (1982), «Бир кўча, бир кеча» (1983), «Алвидо, болалик» (1989), «Сўнгги ўқ» (1990), «Ов» (1995) каби илмий-фантастик, саргузашт қиссалари машхур.
«Шайтанат» романи (1-китоб, 1992; 2-китоб, 1995; 3-китоб, 1997; 4-китоб, 2000) ёзувчининг йирик асарларидандир. Асар асосида кўп церияли телефилм яратилган. «Жиноятнинг узун йўли» (2004) илмий-таҳлилий рисоласи, «Меҳмон туйғулар» (2003) номли хотира, ёднома, адабий мақолалар тўплами ҳам бор. Унинг «Амир Темур даври адабиёти» (1998), «Варахша», «Унвони инсон» (1999), «Соҳилсиз денгиз» (2000), «Зулмат салтанати» (2001), «Моштабиб» (2002) сценарийлари асосида ҳужжатли фильмлар ишланган.
Рус ёзувчиси Ф. М. Достоевскийнинг «Маъсума» қиссасини, шунингдек, жаҳон адабиёти намояндаларининг айрим асарларини ўзбек тилига таржима қилган.

— Миллион долларсиз яшамоқ мумкинми?
— Мумкин.
— Юз, ўн, ҳатто бир долларинг бўлмаса-чи?
— Яшамоқ мумкин. Ризқни Тангри беради. Кишининг тирик юриши учун кунда бир кесим нон кифоя. Оғир кунларда одамлар шундай яшашган. Одам нима учун таомланади? Ўлиб қолмаслик, ҳаракатдан тўхтамаслик учун. Бунинг учун катта бойлик шарт эмас.
— Шон-шуҳратсиз яшамоқ мумкинми?
— Одамлар яшашяпти-ку? Нега мумкин эмас экан?
— Юқори мансабсиз-чи?
— Одамларнинг барчаси мансабдор эмас-ку?
— Амалинг бўлмаса, бойлигинг бўлмаса, шон-шуҳратинг бўлмаса, тўй-ҳашамларда сенга пойгакдан жой тегади.
— Демак, улар Одамни эмас, амал ва бойликни тўйга чорлашган экан. Пойгакда ўтиришдан афсус чекмаслик керак. Чунки ўша тўрдагилар ҳадемай пойгакка тушадилар.
— Хўш, бойликсиз, амалсиз, шуҳратсиз яшамоқ мумкин экан. Нимасиз яшамоқ мумкин эмас?
— Иймонсиз. Иймон билан яшаётган киши Аллоҳнинг ҳузурида энг бой, энг шуҳратли кишидир. Тангри ҳузуридаги дастурхон тўри ҳам иймон эгалариники бўлади. Дунёвий бойлик, мансаб, шуҳрат хиёнаткордирлар. Иймон бойлиги эса садоқатлидир. Бу дунёда ташвишли ёки қувончли кунларда ҳам ёлғиз қўймайди. У дунёда эса ўзингга кўшк бўлиб хизмат қилади.

Олимлар тош асри миллион ёки неча минг йил олдин ўтиб кетган дейишади. Лекин мен айрим одамларнинг тош қалбларига қараб, бу гапга ишонгим келмайди. Тош асри тугамаганга ўхшайди.
Бир киши ўзининг синглиси билан юз кўрмас даражада аразлашган экан. Узоқ йиллар давомида ака-сингил бегоналардай юришган. Вақти келиб, сингил қазо қилганида ака фотиҳага бормоқни ихтиёр этиб, ҳаракатини «ўликнинг ҳурматини қилиб қўйиш керак», деб изоҳлабди.
Ажаб, минг бор ажаб! Дуруст, ўликнинг ҳурмати бор экан. Тирикнинг ҳурмати-чи?

Ақлимиз ҳамиша биз билан бирга эмас, доимий равишда ҳукм ўтказмайди. Худди чекиш баҳонасида ташқарига чиққан кашанда сингари бизларни тарк этиб туради. Биз буни сезмаймиз ва айни шу дамда аҳмоқлик қилиб қўйиб, сўнг афсусланамиз.

Одамнинг эл орасидаги ўрни, мартабаси, обрў-эътиборини аввало қилган ишлари, сўнг эса атрофидагиларнинг мақтов ва олқишлари белгилайдими? Балки аксинчадир? Яъни, атрофидагиларнинг ёлғон-яшиқ олқишлари бирламчи, арзимас хизмати — эса иккиламчидир?

Бир киши билан танишадиган бўлсак, унинг қандай фазилатларга эга эканлиги билан қизиқамиз. Иллатлари ҳам назаримиздан четда қолмайди. Сўнг ақлу фаросатимизни тарозуга айлантириб, янги танишимизнинг фазилату иллатларини «тортиб» кўрамиз. Тарозунинг «фазилат» палласи оғирроқ келса, янги танишимиз билан янада яқинлашишга, дўстлашишга интиламиз. Тарозунинг «иллат» палласи босса, ундан нари қочишга уринамиз. Ўзимизга хос ажиб хусусият шундаки, «фазилат» ва «иллат» тушунчаларини ўз ақлимиз даражасидан чиқолмаган тарзда, ўз қаричимиз билан ўлчаймиз. «Комил инсонга хос фазилат» деган меъёрни эса унутамиз. Шу боис янги танишимизга хос фазилатдай кўринган одат комил инсонга ёт, иймонга зид бўлиб чиқиш эҳтимоли ҳам бор.

Бу борада янглишмаслик, янги танишни асл ҳолида танимоқлик учун ўзимизнинг қобиғимиздан чиқишимиз керак бўлади. Каллакесар одам чивинга ҳам озор бермайдиган кишининг бу мўъминлик фазилатини қадрлай олмайди, аксинча, «нодон» деб кулади. Бесабр одам сабрли кишининг қадрига етолмайди. Демак, уни зоҳиран билса-да, ботинан танимоғи мушкул.

«Мана шу қаср, шу автомашина, шу жавоҳиру ёқутлар меники», деб ўйлаймиз. Нодонлармиз биз. Ахир жонимиз узилиши билан булардан ажраймиз-ку? Булар бизларга асқотмайди-ку?

«Шу кўз, юрак, жигар… меники», деймиз. Зоҳиран тўғри — ҳаёт эканимизда бизники. Аслида — оқибатда эса, жон чиқиб сўнгги манзилимизга борганимизда эса улар ўз эгаларини топадилар. Бу аъзоларимизнинг асл эгалари — лаҳад қуртларидир.

У ҳолда чин ўзимизники бўлган, бу дунёда ҳам, у дунёда ҳам ўзимизга садоқат билан ҳамроҳ бўлувчи, бошқаларга насиб этмовчи, фақат ўзимизга хизмат қилувчи бирон нимамиз борми? Бор! Бу — иймон.

Қўшиқчи «Бургутлар, мени самоларга олиб чиқинг!» деб нола қиляпти. Дуруст, самога-ку, бургут олиб чиқар. Осмонга чиққандан сўнг тушмоқ ҳам бор. Бургут олиб тушармикин? Одамлар айтмайдими: «Нодон, ўзинг учишни билмасанг нима қиласан учишни орзу этиб?»

Шоир китоб ўқиб ўтирган экан. Бир жоҳил одам унга яқин келиб «нечун ёлғиз ўтирибсан?» деб сўрабди. Шунда шоир унга қараб: «Сен келишинг билан ёлғиз қолдим. Чунки китоб мутолаасидан тўхтадим», деган экан.

Ривоят қилурларким, ТАҚДИРнинг бениҳоя тенгсиз гўзал, оқила қизи бор экан. Қарангки, бир вақтнинг ўзида АҚЛ, ДАВЛАТ ва УМИД деган йигитлардан совчилар келишибди. ТАҚДИР қизини чақириб «Куёв бўлмишни ўзинг танла, қайси бири сенга маъқул?» деб сўрабди. Доно қиз ўйлаб туриб жавобини бошлабди:
— АҚЛ инсондаги энг олийжаноб фазилатдир. АҚЛ ёрдамида дўстни душмандан, ҳушёрни эса девонадан фарқлаш мумкин. Лекин АҚЛнинг бир айби борки, кишини чалғитиб, хатарли йўлларга солиб қўймоғи ҳам мумкин. «Ақллилик балоси» деб бекорга айтмаслар.
— ДАВЛАТ ҳақида нима дейсан?
— ДАВЛАТ — ишбилармон ва ҳукмдордир. Давлатнинг итоатида кўп нарсалар бор. Бироқ, унда вафо йўқ. Агар ихтиёрни ўзимга берсангиз мен УМИДни танлагум. Чунки УМИД ҳар қандай ҳолатда ҳам инсондан ажралмайди, ҳар қандай ҳолатда ҳам вафолигидан чекинмай, энг яқин дўст бўлиб қолади, — деган экан оқила қиз.

Бир кар одамнинг ҳўкизи йўқолиб қолибди. Кўчада қидириб юриб, янада карроқ одамга дуч келибди. Иттифоқо бу одам эрталаб эшак топиб олган экан. Кар одам ҳўкизи йўқолганини айтиб, унинг шохлари-ю, думларининг таърифини келтирибди. Карроқ одам унга жавобан:
— Ҳа, тўғри, мен эшагингни топиб қўйганман, суюнчини бергину олиб кетавер, — дебди.

Кар одам эса яна ҳўкизининг таърифини қилаверибди. Шу ҳолда гап талашиб туришганда эшагига бир жувонни мингаштириб олган оқсоқол кўринибди. Қарангки, оқсоқол улардан-да карроқ экан. Йўлни тўсиб, бири ҳўкиз, бири эшак ҳақида тинмай гапираётган одамларга қараб: «Хотинни олиб қўйишмоқчи шекилли», деб ўйлаб:
— Яқинда хотиним ўлди. Бу жувон бегона эмас, хотинимнинг чўриси эди, — дебди.

Хуллас, уччови уч хил гапириб, баҳслашиб, ҳақиқат истаб қозига келибдилар. Худонинг қудратини қаранг-ки, қози улардан баттар кар экан. Рамазон ойи яқинлашиб қолган, агар янги Ой кўринса, ноғоралар чалиниб, элга маълум қилиниши керак экан. Қози уларнинг тинмай, бир-бирларига гап бермаётганларидан «Ҳа, улар янги Ой чиққанини кўришибди-да», деган қарорга келиб, хизматкорларига буюрибди:
— Ҳой, ноғораларни чалинглар, эртага саҳардан рўза!

Қиссадан ҳисса: бир-биримизнинг гапларимизга тушунишни истамай юрганимизда ўша одамларга ўхшаб қолмаймизми?

Бўстонлиқда бир чинор кўрдим: одамлар унинг яқинида гулхан ёқавериб, оқибатда дарахтнинг баданини ўйиб юборишибди. Узоқдан қаралса, дарахт тили суғуриб олинган одамга ўхшайди. Бизнинг тарихимиз ҳам шунақа…

Қадрдонимизникига фотиҳага бориб эдик. Дуодан сўнг марҳумнинг фазилатларини эслаб ўтирганимизда соқоли оқарган, эгнига қимматбаҳо чакмон кийган киши келдилар. Ташқи кўринишларидан умрлари илм олмоқлик билан ўтаётган уламога ўхшардилар. Шу боис ёнимиздаги қори «ўзлари ўқисинлар», деган маънода у кишига имладилар. «Аъузу…» бошланиши биланоқ бизларнинг ҳайратимиз ҳам бошланди. Биз уламо деб ўйлаган киши калималарни шу қадар ямлаб, ғажиб ўқир эдиларки, айтаётганларини ўзлари англамасалар бошқаларнинг тушунмоқлари мумкин эмасди. Асли талаффузлари шунақароқдир, десак, тиловатдан сўнг бинойи гаплашиб ўтирдилар.

Маълум бўлдики, бу киши умрларини илм билан, ибодат билан эмас, бошқа юмушлар билан ўтказиб, шу ёшга етганларида ибодатга жазм қилибдилар. (Шунисига ҳам шукур!) Қуръон оятларини ёд олмоқликни тиллари қотиб бўлганидан сўнг бошлабдилар. Ўз фикрларича, исломий ҳисобланган уст-бошни маромига етказибдилар. Таъбир жоизким, уст-ялтироқ, ич-қалтироқ. Агар уст-бошни яхшилашга қаратилган интилиш Қуръон оятларини ёд олмоққа қаратилгандами эди…

Ҳаёт — бешик ва тобут орасидаги тор бир йўл ва йўлчиликдир. Дунё ҳаёти сўнгсизлик ичида бир совун кўпиги кабидир. «Инсонлар идрок қилган ҳаёт нимадан иборатдир?» деган саволга ернинг заҳи ва қабр тошларининг қаттиқлиги энг тўғри жавоб бўлур эди. Шундай экан, нафсоний орзулар ва вужуд йўлида ўтган умрнинг маъноси нима ҳам бўлур эди?

Баъзан эшитиб қоламиз: «Болаларнинг онгини дин билан заҳарламанг». Англамоқ шартким, боланинг онги дин ҳикматидан бебаҳра бўлган ҳолатдагина заҳарланади.

Донишманд шайхнинг ҳузурига бир мўйсафид келиб: «Шайх ҳазратлари, энди мен қариб қолдим, кун ўтказишим ҳам машаққатга айланяпти. Менга панд-насиҳат қилинг, шояд Аллоҳ ишларимни яхши йўлга бошласа», — дебди.

Шунда шайх мўйсафидга хитобан дебдики:
— Биродарим, агар сен эсда тутувчи бўлсанг ҳам, хотиранг юқори мақомда бўлса ҳам икки нарсани эсдан чиқаргин: аввали — халқ учун қилган яхшилигингни, кейини — бировнинг сенга қилган ёмонлигини.
— Мардлик ва одамийлик ҳақида ҳам сўз айтинг.
— Миннат юкига бардош бермоқлик — одамийлик нишонасидир. Қўлидан келадиган ишни ўзгадан дариғ тутмаслик эса мардликдир.
— Ҳамиша мўъмин ва мусулмон бўлиб юрмоқлик ҳақида ҳам айтинг, шайхим.
— Кишининг айбини қидирмаслик — мусулмонликдандир. Ўмон сўзларни айтмаслик мўъминликдандир, — деб шайх насиҳатига якун ясаган экан.

Агар сиз билимдон бўлсангиз, биродарларингизга ҳам беринг, токи ундан шамчироқларини ёндириб олишсин.

Илмнинг юзасида сузиб юрувчи одам жаҳолатни теранлик деб, ёввойиликни забардастлик, мавҳумликни ниҳоясизлик, бемаъниликни эса ўта таъсирчанлик деб қабул қилади.

Одам боласининг энг жиддий эҳтиёжи — ҳақиқатни билиш эҳтиёжидир. Минг хил йўл билан янглишиш мумкин, ҳақиқатга эса фақат битта йўл олиб боради. Ҳақиқатни юрак-юракдан севиш — уни топишнинг асосий шартларидан биридир. Исботланиши қийин ҳақиқатларни кўпчилик овознинг эътироф этмоғи узил-кесил далил бўла олмайди, чунки бундай ҳақиқатларга кўпчиликдан кўра айрим одамларгина дуч келадилар. Тажриба синовига чидаган нарса — ҳақиқат бўла олиши мумкин.

Фан — қайиққа ҳам, кемага ҳам баб-баравар очиқ денгиз кабидир. Биров унда олтин ёмби ташиса, бошқаси қармоқ ташлаб балиқ овлайди. Фаннинг ибтидоси — ақл, ақлнинг ибтидоси эса сабр-тоқатдир. Улуғ ишлар учун толмас сабот керак. Кишини қобилияти учун эмас, балки ўша қобилиятидан қандай фойдалана олишни билишига қараб қадрлашади. Қобилият ўз-ўзича шуурсиздир, у ишга солинган тақдирдагина жилоланади.

Баъзилар муҳаббат ёш танламайди, дейишади. Тўғридир бу балки. Аммо Қобус ўғлига мурожаат этиб: «Ёшинг қайтганда севма», деган экан. Яна бир доно одам «одам қирқ ёшга қадар севмадими, ундан кейин ҳам севмай қўя қолгани маъқул», деган экан. Чунки кексаликдаги муҳаббат — фазилат эмас, балки иллатга айланаркан. Кексайган одамнинг ёшлик ўтида ёна олмаслиги ойдек равшан ҳақиқатдир. Шундай экан, «ошиқ қария — табиатдаги энг катта мажруҳликдир», дегувчи мутлақо ҳақдир! Эски саноч шаробга бас келолмагани каби кекса юрак ёшлик туйғуларига бардош беролмайди. Уйланмоқчи бўлган қариянинг бирдан-бир муддаоси — унга энага керак. Ёш хотин орзусидагиларга шайх Саъдийнинг сўзларини эслатмоқ жоиз: «Ёш хотиннинг биқинида чол ётганидан кўра, шу биқинга камон ўқи ботгани афзалроқ…».

Ажриқдан сўрабдилар:
— Нега қишда ҳам кўкариб чиқмайсан?
— Сўрама, биродар, — дебди ажриқ хўрсиниб, — Кўкламда кўкариб чиқиб қандай ҳурмат кўрибманки, қишда ҳам кўкарсам?

Чўкаётган одам нола қилиб, қичқирибди:
— Эй Худойим, мени қутқар!
Ёнидаги дўсти дебди-ки;
— Қўлларингни ишга сол, шунда Худо сени қутқаради.

Дунё сармоясини охират сармоясига олиб борувчи восита сифатида кўрмас эканмиз, бу дунёдаги амалларимиз шайтонларга ем бўлишда давом этаверади. Натижа эса ғам-алам ва алданишдан иборатдир. Исроф тентаклиги ва марҳамат йўқсиллиги бу дунёнинг бош балосидир, охиратда эса азоб сармоясидир. Ўтган кунларимизнинг моҳиятини ўзгартириб бўлмайди. Келажагимизнинг моҳияти эса шубҳалидир. Он бу ондир. Бу онимизнинг кўнгил ва пешона терларини ҳаёт тупроғига эка олсак, инша Аллоҳ, охиратимиз ёруғ бўлғувсидир.

Оғзида биронта тиши йўқ қария билан ўспирин биргаликда овқатланиб ўтиришарди. Иккови бараварига йиғлаб юборишди.
— Нега йиғлаяпсиз? — деб сўрашди қариядан.
— Оғзимда тишим йўқ, то мен ямлагунча, бу йигитча овқатни паққос тушириб, мен оч қоляпман.
— Сен нега йиғлаяпсан? — деб сўрашди ўспириндан.
— Мен овқатни чайнагунимча бу чол чайнамай ютиб, овқатнинг баракаси учиб кетди, оч қоладиганга ўхшайман, — деган экан ўспирин.

Анвар Намозов тайёрлаган

Tohir MALIK
BILIM SHAMCHIROQLARI

Tohir Malik (Hobilov Tohir Abdumalikovich) 1946 yil 27 dekabrda Toshkent shahrida tug’ilgan. O’zbekiston xalq yozuvchisi (2000). O’zbek fantastikasining asoschilaridan biri. Toshkent universitetining jurnalistika fakultetini tamomlagan (1969). Birinchi yirik asari — «Hikmat afandining o’limi» (1972). «Zaharli g’ubor» (1974), «Falak» (1975), «Somon yo’li elchilari» (1978), «Chorrahada krlgan odamlar» (1982), «Bir ko’cha, bir kecha» (1983), «Alvido, bolalik» (1989), «So’nggi o’q» (1990), «Ov» (1995) kabi ilmiy-fantastik, sarguzasht qissalari mashxur.
«Shaytanat» romani (1-kitob, 1992; 2-kitob, 1995; 3-kitob, 1997; 4-kitob, 2000) yozuvchining yirik asarlaridandir. Asar asosida ko’p seriyali telefilm yaratilgan. «Jinoyatning uzun yo’li» (2004) ilmiy-tahliliy risolasi, «Mehmon tuyg’ular» (2003) nomli xotira, yodnoma, adabiy maqolalar to’plami ham bor. Uning «Amir Temur davri adabiyoti» (1998), «Varaxsha», «Unvoni inson» (1999), «Sohilsiz dengiz» (2000), «Zulmat saltanati» (2001), «Moshtabib» (2002) stsenariylari asosida hujjatli fil`mlar ishlangan.
Rus yozuvchisi F. M. Dostoevskiyning «Ma’suma» qissasini, shuningdek, jahon adabiyoti namoyandalarining ayrim asarlarini o’zbek tiliga tarjima qilgan.

— Million dollarsiz yashamoq mumkinmi?
— Mumkin.
— Yuz, o’n, hatto bir dollaring bo’lmasa-chi?
— Yashamoq mumkin. Rizqni Tangri beradi. Kishining tirik yurishi uchun kunda bir kesim non kifoya. Og’ir kunlarda odamlar shunday
yashashgan. Odam nima uchun taomlanadi? O’lib qolmaslik, harakatdan to’xtamaslik uchun. Buning uchun katta boylik shart emas.
— Shon-shuhratsiz yashamoq mumkinmi?
— Odamlar yashashyapti-ku? Nega mumkin emas ekan?
— Yuqori mansabsiz-chi?
— Odamlarning barchasi mansabdor emas-ku?
— Amaling bo’lmasa, boyliging bo’lmasa, shon-shuhrating bo’lmasa, to’y-hashamlarda senga poygakdan joy tegadi.
— Demak, ular Odamni emas, amal va boylikni to’yga chorlashgan ekan. Poygakda o’tirishdan afsus chekmaslik kerak. Chunki o’sha
to’rdagilar hademay poygakka tushadilar.
— Xo’sh, boyliksiz, amalsiz, shuhratsiz yashamoq mumkin ekan. Nimasiz yashamoq mumkin emas?
— Iymonsiz. Iymon bilan yashayotgan kishi Allohning huzurida eng boy, eng shuhratli kishidir. Tangri huzuridagi dasturxon to’ri ham iymon egalariniki bo’ladi. Dunyoviy boylik, mansab, shuhrat xiyonatkordirlar. Iymon boyligi esa sadoqatlidir. Bu dunyoda tashvishli yoki quvonchli kunlarda ham yolg’iz qo’ymaydi. U dunyoda esa o’zingga ko’shk bo’lib xizmat qiladi.

Olimlar tosh asri million yoki necha ming yil oldin o’tib ketgan deyishadi. Lekin men ayrim odamlarning tosh qalblariga qarab, bu gapga ishongim kelmaydi. Tosh asri tugamaganga o’xshaydi.
Bir kishi o’zining singlisi bilan yuz ko’rmas darajada arazlashgan ekan. Uzoq yillar davomida aka-singil begonalarday yurishgan. Vaqti kelib, singil qazo qilganida aka fotihaga bormoqni ixtiyor etib, harakatini «o’likning hurmatini qilib qo’yish kerak», deb izohlabdi.
Ajab, ming bor ajab! Durust, o’likning hurmati bor ekan. Tirikning hurmati-chi?

Aqlimiz hamisha biz bilan birga emas, doimiy ravishda hukm o’tkazmaydi. Xuddi chekish bahonasida
tashqariga chiqqan kashanda singari bizlarni tark etib turadi. Biz buni sezmaymiz va ayni shu damda ahmoqlik qilib qo’yib, so’ng afsuslanamiz.

Odamning el orasidagi o’rni, martabasi, obro’-e’tiborini avvalo qilgan ishlari, so’ng esa atrofidagilarning maqtov va olqishlari belgilaydimi? Balki aksinchadir? Ya’ni, atrofidagilarning yolg’on-yashiq olqishlari birlamchi, arzimas xizmati — esa ikkilamchidir?

Bir kishi bilan tanishadigan bo’lsak, uning qanday fazilatlarga ega ekanligi bilan qiziqamiz. Illatlari ham nazarimizdan chetda qolmaydi. So’ng aqlu farosatimizni tarozuga aylantirib, yangi tanishimizning fazilatu illatlarini «tortib» ko’ramiz. Tarozuning «fazilat» pallasi og’irroq kelsa, yangi tanishimiz bilan yanada yaqinlashishga, do’stlashishga intilamiz. Tarozuning «illat» pallasi bossa, undan nari qochishga urinamiz. O’zimizga xos ajib xususiyat shundaki, «fazilat» va «illat» tushunchalarini o’z aqlimiz darajasidan chiqolmagan tarzda, o’z qarichimiz bilan o’lchaymiz. «Komil insonga xos fazilat» degan me’yorni esa unutamiz. Shu bois yangi tanishimizga xos fazilatday ko’ringan odat komil insonga yot, iymonga zid bo’lib chiqish ehtimoli ham bor.

Bu borada yanglishmaslik, yangi tanishni asl holida tanimoqlik uchun o’zimizning qobig’imizdan chiqishimiz kerak bo’ladi. Kallakesar odam chivinga ham ozor bermaydigan kishining bu mo»minlik fazilatini qadrlay olmaydi, aksincha, «nodon» deb kuladi. Besabr odam sabrli kishining qadriga yetolmaydi. Demak, uni zohiran bilsa-da, botinan tanimog’i mushkul.

«Mana shu qasr, shu avtomashina, shu javohiru yoqutlar meniki», deb o’ylaymiz. Nodonlarmiz biz. Axir
jonimiz uzilishi bilan bulardan ajraymiz-ku? Bular bizlarga asqotmaydi-ku?

«Shu ko’z, yurak, jigar… meniki», deymiz. Zohiran to’g’ri — hayot ekanimizda bizniki. Aslida — oqibatda esa, jon chiqib so’nggi manzilimizga borganimizda esa ular o’z egalarini topadilar. Bu a’zolarimizning asl egalari — lahad qurtlaridir.

U holda chin o’zimizniki bo’lgan, bu dunyoda ham, u dunyoda ham o’zimizga sadoqat bilan hamroh bo’luvchi,
boshqalarga nasib etmovchi, faqat o’zimizga xizmat qiluvchi biron nimamiz bormi? Bor! Bu — iymon.

Qo’shiqchi «Burgutlar, meni samolarga olib chiqing!» deb nola qilyapti. Durust, samoga-ku, burgut olib chiqar. Osmonga chiqqandan so’ng tushmoq ham bor. Burgut olib tusharmikin? Odamlar aytmaydimi: «Nodon, o’zing uchishni bilmasang nima qilasan uchishni orzu etib?»

Shoir kitob o’qib o’tirgan ekan. Bir johil odam unga yaqin kelib «nechun yolg’iz o’tiribsan?» deb so’rabdi. Shunda shoir unga qarab: «Sen kelishing bilan yolg’iz qoldim. Chunki kitob mutolaasidan to’xtadim», degan ekan.

Rivoyat qilurlarkim, TAQDIRning benihoya tengsiz go’zal, oqila qizi bor ekan. Qarangki, bir vaqtning o’zida AQL, DAVLAT va UMID degan yigitlardan sovchilar kelishibdi. TAQDIR qizini chaqirib «Kuyov bo’lmishni o’zing tanla, qaysi biri senga ma’qul?» deb so’rabdi. Dono qiz o’ylab turib javobini boshlabdi:
— AQL insondagi eng oliyjanob fazilatdir. AQL yordamida do’stni dushmandan, hushyorni esa devonadan farqlash mumkin. Lekin AQLning bir aybi borki, kishini chalg’itib, xatarli yo’llarga solib qo’ymog’i ham mumkin. «Aqllilik balosi» deb bekorga aytmaslar.
— DAVLAT haqida nima deysan?
— DAVLAT — ishbilarmon va hukmdordir. Davlatning itoatida ko’p narsalar bor. Biroq, unda vafo yo’q. Agar ixtiyorni o’zimga bersangiz men UMIDni tanlagum. Chunki UMID har qanday holatda ham insondan ajralmaydi, har qanday holatda ham vafoligidan chekinmay, eng yaqin do’st bo’lib qoladi, — degan ekan oqila qiz.

Bir kar odamning ho’kizi yo’qolib qolibdi. Ko’chada qidirib yurib, yanada karroq odamga duch kelibdi. Ittifoqo bu odam ertalab eshak topib olgan ekan. Kar odam ho’kizi yo’qolganini aytib, uning shoxlari-yu, dumlarining ta’rifini keltiribdi. Karroq odam unga javoban:
— Ha, to’g’ri, men eshagingni topib qo’yganman, suyunchini berginu olib ketaver, — debdi.

Kar odam esa yana ho’kizining ta’rifini qilaveribdi. Shu holda gap talashib turishganda eshagiga bir juvonni mingashtirib olgan oqsoqol ko’rinibdi. Qarangki, oqsoqol ulardan-da karroq ekan. Yo’lni to’sib, biri ho’kiz, biri eshak haqida tinmay gapirayotgan odamlarga qarab: «Xotinni olib qo’yishmoqchi shekilli», deb o’ylab:
— Yaqinda xotinim o’ldi. Bu juvon begona emas, xotinimning cho’risi edi, — debdi.

Xullas, uchchovi uch xil gapirib, bahslashib, haqiqat istab qoziga kelibdilar. Xudoning qudratini qarang-ki, qozi ulardan battar kar ekan. Ramazon oyi yaqinlashib qolgan, agar yangi Oy ko’rinsa, nog’oralar chalinib, elga ma’lum qilinishi kerak ekan. Qozi ularning tinmay, bir-birlariga gap bermayotganlaridan «Ha, ular yangi Oy chiqqanini ko’rishibdi-da», degan qarorga kelib, xizmatkorlariga buyuribdi:
— Hoy, nog’oralarni chalinglar, ertaga sahardan ro’za!

Qissadan hissa: bir-birimizning gaplarimizga tushunishni istamay yurganimizda o’sha odamlarga o’xshab
qolmaymizmi?

Bo’stonliqda bir chinor ko’rdim: odamlar uning yaqinida gulxan yoqaverib, oqibatda daraxtning badanini o’yib yuborishibdi. Uzoqdan qaralsa, daraxt tili sug’urib olingan odamga o’xshaydi. Bizning tariximiz ham shunaqa…

Qadrdonimiznikiga fotihaga borib edik. Duodan so’ng marhumning fazilatlarini eslab o’tirganimizda soqoli oqargan, egniga qimmatbaho chakmon kiygan kishi keldilar. Tashqi ko’rinishlaridan umrlari ilm olmoqlik bilan o’tayotgan ulamoga o’xshardilar. Shu bois yonimizdagi qori «o’zlari o’qisinlar», degan ma’noda u kishiga imladilar. «A’uzu…» boshlanishi bilanoq bizlarning hayratimiz ham boshlandi. Biz ulamo deb o’ylagan kishi kalimalarni shu qadar yamlab, g’ajib o’qir edilarki, aytayotganlarini o’zlari anglamasalar boshqalarning tushunmoqlari mumkin emasdi. Asli talaffuzlari shunaqaroqdir, desak, tilovatdan so’ng binoyi gaplashib o’tirdilar.

Ma’lum bo’ldiki, bu kishi umrlarini ilm bilan, ibodat bilan emas, boshqa yumushlar bilan o’tkazib, shu yoshga yetganlarida ibodatga jazm qilibdilar. (Shunisiga ham shukur!) Qur’on oyatlarini yod olmoqlikni tillari qotib bo’lganidan so’ng boshlabdilar. O’z fikrlaricha, islomiy hisoblangan ust-boshni maromiga yetkazibdilar. Ta’bir joizkim, ust-yaltiroq, ich-qaltiroq. Agar ust-boshni yaxshilashga qaratilgan intilish Qur’on oyatlarini yod olmoqqa qaratilgandami edi…

Hayot — beshik va tobut orasidagi tor bir yo’l va yo’lchilikdir. Dunyo hayoti so’ngsizlik ichida bir sovun ko’pigi kabidir. «Insonlar idrok qilgan hayot nimadan iboratdir?» degan savolga yerning zahi va qabr toshlarining qattiqligi eng to’g’ri javob bo’lur edi. Shunday ekan, nafsoniy orzular va vujud yo’lida o’tgan umrning ma’nosi nima ham bo’lur edi?

Ba’zan eshitib qolamiz: «Bolalarning ongini din bilan zaharlamang». Anglamoq shartkim, bolaning ongi din hikmatidan bebahra bo’lgan holatdagina zaharlanadi.

Donishmand shayxning huzuriga bir mo’ysafid kelib: «Shayx hazratlari, endi men qarib qoldim, kun o’tkazishim ham mashaqqatga aylanyapti. Menga pand-nasihat qiling, shoyad Alloh ishlarimni yaxshi yo’lga boshlasa», — debdi.

Shunda shayx mo’ysafidga xitoban debdiki:
— Birodarim, agar sen esda tutuvchi bo’lsang ham, xotirang yuqori maqomda bo’lsa ham ikki narsani esdan chiqargin: avvali — xalq uchun qilgan yaxshiligingni, keyini — birovning senga qilgan yomonligini.
— Mardlik va odamiylik haqida ham so’z ayting.
— Minnat yukiga bardosh bermoqlik — odamiylik nishonasidir. Qo’lidan keladigan ishni o’zgadan darig’ tutmaslik esa mardlikdir.
— Hamisha mo»min va musulmon bo’lib yurmoqlik haqida ham ayting, shayxim.
— Kishining aybini qidirmaslik — musulmonlikdandir. O’mon so’zlarni aytmaslik mo»minlikdandir, — deb shayx nasihatiga yakun yasagan ekan.

Agar siz bilimdon bo’lsangiz, birodarlaringizga ham bering, toki undan shamchiroqlarini yondirib olishsin.

Ilmning yuzasida suzib yuruvchi odam jaholatni teranlik deb, yovvoyilikni zabardastlik, mavhumlikni nihoyasizlik, bema’nilikni esa o’ta ta’sirchanlik deb qabul qiladi.

Odam bolasining eng jiddiy ehtiyoji — haqiqatni bilish ehtiyojidir. Ming xil yo’l bilan yanglishish mumkin, haqiqatga esa faqat bitta yo’l olib boradi. Haqiqatni yurak-yurakdan sevish — uni topishning asosiy shartlaridan biridir. Isbotlanishi qiyin haqiqatlarni ko’pchilik ovozning e’tirof etmog’i uzil-kesil dalil bo’la olmaydi, chunki bunday haqiqatlarga ko’pchilikdan ko’ra ayrim odamlargina duch keladilar. Tajriba sinoviga chidagan narsa — haqiqat bo’la olishi mumkin.

Fan — qayiqqa ham, kemaga ham bab-baravar ochiq dengiz kabidir. Birov unda oltin yombi tashisa, boshqasi qarmoq tashlab baliq ovlaydi. Fanning ibtidosi — aql, aqlning ibtidosi esa sabr-toqatdir. Ulug’ ishlar uchun tolmas sabot kerak. Kishini qobiliyati uchun emas, balki o’sha qobiliyatidan qanday foydalana olishni bilishiga qarab qadrlashadi. Qobiliyat o’z-o’zicha shuursizdir, u ishga solingan taqdirdagina jilolanadi.

Ba’zilar muhabbat yosh tanlamaydi, deyishadi. To’g’ridir bu balki. Ammo Qobus o’g’liga murojaat etib:
«Yoshing qaytganda sevma», degan ekan. Yana bir dono odam «odam qirq yoshga qadar sevmadimi, undan keyin ham sevmay qo’ya qolgani ma’qul», degan ekan. Chunki
keksalikdagi muhabbat — fazilat emas, balki illatga aylanarkan. Keksaygan odamning yoshlik o’tida yona olmasligi oydek ravshan haqiqatdir. Shunday ekan, «oshiq qariya — tabiatdagi eng katta majruhlikdir», deguvchi mutlaqo haqdir! Eski sanoch sharobga bas kelolmagani kabi keksa yurak yoshlik tuyg’ulariga bardosh berolmaydi. Uylanmoqchi bo’lgan qariyaning birdan-bir muddaosi — unga enaga kerak. Yosh xotin orzusidagilarga shayx Sa’diyning so’zlarini eslatmoq joiz: «Yosh xotinning biqinida chol yotganidan ko’ra, shu biqinga kamon o’qi botgani afzalroq…».

Ajriqdan so’rabdilar:
— Nega qishda ham ko’karib chiqmaysan?
— So’rama, birodar, — debdi ajriq xo’rsinib, — Ko’klamda ko’karib chiqib qanday hurmat ko’ribmanki, qishda ham
ko’karsam?

Cho’kayotgan odam nola qilib, qichqiribdi:
— Ey Xudoyim, meni qutqar!
Yonidagi do’sti debdi-ki;
— Qo’llaringni ishga sol, shunda Xudo seni qutqaradi.

Dunyo sarmoyasini oxirat sarmoyasiga olib boruvchi vosita sifatida ko’rmas ekanmiz, bu dunyodagi amallarimiz shaytonlarga yem bo’lishda davom etaveradi. Natija esa g’am-alam va aldanishdan iboratdir. Isrof tentakligi va marhamat yo’qsilligi bu dunyoning bosh balosidir, oxiratda esa azob sarmoyasidir. O’tgan kunlarimizning mohiyatini o’zgartirib bo’lmaydi. Kelajagimizning mohiyati esa shubhalidir. On bu ondir. Bu onimizning ko’ngil va peshona terlarini hayot tuprog’iga eka olsak, insha Alloh, oxiratimiz yorug’ bo’lg’uvsidir.

Og’zida bironta tishi yo’q qariya bilan o’spirin birgalikda ovqatlanib o’tirishardi. Ikkovi baravariga
yig’lab yuborishdi.
— Nega yig’layapsiz? — deb so’rashdi qariyadan.
— Og’zimda tishim yo’q, to men yamlaguncha, bu yigitcha ovqatni paqqos tushirib, men och qolyapman.
— Sen nega yig’layapsan? — deb so’rashdi o’spirindan.
— Men ovqatni chaynagunimcha bu chol chaynamay yutib, ovqatning barakasi uchib ketdi, och qoladiganga o’xshayman, — degan ekan
o’spirin.

Anvar Namozov tayyorlagan

Искать

1. Tohir Malik (1946) . (Категория) Tohir Malik (Hobilov Tohir Abdumalikovich) 1946 yil 27 dekabrda Toshkent shahrida tug‘ilgan. O‘zbekiston xalq yozuvchisi (2000). O‘zbek fantastikasining asoschilaridan biri. Toshkent universitetining jurnalistika . Создано 31 октября 2013 2. O‘zbek nasri: Tohir Malik . Falak (1976) . (Phoca Download / Tohir Malik. Falak (1976)) Tohir Malik . Falak (1976) . Создано 01 июня 2020 3. O‘zbek nasri: Tohir Malik . So’nggi o’q (1990) . (Phoca Download / Tohir Malik. So’nggi o’q (1990)) Tohir Malik . So’nggi o’q (1990) . Создано 01 июня 2020 4. O‘zbek nasri: Hojiakbar Shayxov, Tohir Malik . 7-SER (fantastik qissalar) . (Phoca Download / Hojiakbar Shayxov, Tohir Malik. 7-SER (fantastik qissalar)) Hojiakbar Shayxov, Tohir Malik . 7-SER (fantastik qissalar) . Создано 23 января 2019 5. E-readerlar uchun EPUB kitoblar: Tohir Malik . Iymonlashish umidi . (Phoca Download / Tohir Malik. Iymonlashish umidi) Tohir Malik . Iymonlashish umidi . Создано 30 марта 2017 6. Suhbatlar: Tohir Malik bilan suhbat . (Phoca Download / Tohir Malik bilan suhbat) Tohir Malik bilan suhbat . Создано 18 января 2016 7. O‘zbek nasri: Tohir Malik , Baxtiyor Hoshimxonov. Zaharli g’ubor (qissa) . (Phoca Download / Tohir Malik, Baxtiyor Hoshimxonov. Zaharli g’ubor (qissa)) Tohir Malik , Baxtiyor Hoshimxonov. Zaharli g’ubor (qissa) . Создано 07 декабря 2015 8. O‘zbek nasri: Tohir Malik . Eng kichik jinoyat (qissa) . (Phoca Download / Tohir Malik. Eng kichik jinoyat (qissa)) Tohir Malik . Eng kichik jinoyat (qissa) . Создано 03 июня 2014 9. Badiiy kitoblar: Tohir Malik – Davron (qissa) . (Phoca Download / Tohir Malik – Davron (qissa)) Tohir Malik – Davron (qissa) . Создано 04 ноября 2013 10. Badiiy kitoblar: Tohir Malik – Falak (qissa) . (Phoca Download / Tohir Malik – Falak (qissa)) Tohir Malik – Falak (qissa) . Создано 04 ноября 2013 11. Badiiy kitoblar: Tohir Malik – Iblis devori (qissa) . (Phoca Download / Tohir Malik – Iblis devori (qissa)) Tohir Malik – Iblis devori (qissa) . Создано 04 ноября 2013 12. Badiiy kitoblar: Tohir Malik – Ov (qissa) . (Phoca Download / Tohir Malik – Ov (qissa)) Tohir Malik – Ov (qissa) . Создано 04 ноября 2013 13. Badiiy kitoblar: Tohir Malik – Shaytanat (1-kitob) . (Phoca Download / Tohir Malik – Shaytanat (1-kitob)) Tohir Malik – Shaytanat (1-kitob) . Создано 04 ноября 2013 14. Badiiy kitoblar: Tohir Malik – Shaytanat (2-kitob) . (Phoca Download / Tohir Malik – Shaytanat (2-kitob)) Tohir Malik – Shaytanat (2-kitob) . Создано 04 ноября 2013 15. Badiiy kitoblar: Tohir Malik – Shaytanat (3-kitob) . (Phoca Download / Tohir Malik – Shaytanat (3-kitob)) Tohir Malik – Shaytanat (3-kitob) . Создано 04 ноября 2013 16. Badiiy kitoblar: Tohir Malik – Shaytanat (4-kitob) . (Phoca Download / Tohir Malik – Shaytanat (4-kitob)) Tohir Malik – Shaytanat (4-kitob) . Создано 04 ноября 2013 17. Android uchun kitoblar: Tohir Malik . Shaytanat (1-4-kitoblar) . (Phoca Download / Tohir Malik. Shaytanat (1-4-kitoblar)) Tohir Malik . Shaytanat (1-4-kitoblar) . Создано 04 ноября 2013 18. O‘zbek nasri: Tohir Malik . Davron (qissa) . (Phoca Download / Tohir Malik. Davron (qissa)) Tohir Malik . Davron (qissa) . Создано 04 ноября 2013 19. O‘zbek nasri: Tohir Malik . Devona (qissa) . (Phoca Download / Tohir Malik. Devona (qissa)) Tohir Malik . Devona (qissa) . Создано 04 ноября 2013 20. O‘zbek nasri: Tohir Malik . Falak (qissa) . (Phoca Download / Tohir Malik. Falak (qissa)) Tohir Malik . Falak (qissa) . Создано 04 ноября 2013 21. O‘zbek nasri: Tohir Malik . Iblis devori (qissa) . (Phoca Download / Tohir Malik. Iblis devori (qissa)) Tohir Malik . Iblis devori (qissa) . Создано 04 ноября 2013 22. Tohir Malik , Baxtiyor Hoshimxonov. Zaharli g’ubor (qissa) . (Yangi kitoblar) Создано 17 июня 2016 23. Tohir Malik . Qarg‘ish (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) Bola o‘lik tug‘ildi. Bir kun o‘tmay xotini ham jon berdi. Janoza kuni shomdan keyin tug‘ruqxonaning bosh vrachidan elchi kelib, bir qop sabzi-piyoz, yarim qop guruch, qo‘yning son go‘shtini tashlab ketdi. . Создано 03 апреля 2016 24. Tohir Malik : “Muhimi, ko‘ngil kulib tursin. ” . (Suhbatlar) Ustoz Tohir Malik bilan ko‘p suhbatlashganmiz. U kishining turfa mavzudagi fikr-mulohazalariga quloq tutganmiz. Adib huzurida sira zerikmaymiz, aksincha musohabaga to‘ymaymiz. Sababi, ba’zilar o‘ylaganidek, . Создано 31 марта 2016 25. Tohir Malik . XX asrning eng yaxshi asarlari . (Eng sara asarlar) Tohir Malik — yozuvchi. 1. XX asr jahon adabiyotining 10 eng yaxshi asari deb qaysi asarlarni tilga olasiz? 1. Etel Voynich. «So‘na» (roman). 2. Mario Pyuzo. «Cho‘qintirgan ota» («Крестный отец») (roman). . Создано 24 февраля 2016 26. Tohir Malik : «Qayerda san’at, adabiyot pulga xizmat qilar ekan, undan xayr kutib bo‘lmaydi» (2016) . (Suhbatlar) 17 yanvar kuni Toshkent shahridagi “Kitob olami” markazida O‘zbekiston xalq yozuvchisi Tohir Malik ning “Hilol-nashr” nashriyotida chop etilgan “Mehmon tuyg‘ular”, “Falak”, “Zulmat saltanati” kitoblarining . Создано 18 января 2016 27. Tohir Malik . Xazonrezgi (qissa) . (Tohir Malik (1946)) . O‘z ko‘zing bilan ko‘rdingmi? – Obid bosh chayqab “yo‘q” ishorasini qilgach, uni yana siltadi: – Sen, noshud bola, familiyasini to‘g‘ri aytdingmi? “ Tohir ov” dedingmi yo “Toirov” dedingmi? Sen, paytavafahm . Создано 18 июля 2015 28. Kechinmalar ( Tohir Malik bilan suhbat) . (Videoteka) IP9lpkhPsGI Создано 03 июня 2015 29. Tohir Malik . Eng kichik jinoyat (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Создано 11 июня 2014 30. Tohir Malik . Iymonlashish umidi . (Tohir Malik (1946)) Создано 04 февраля 2014 31. Tohir Malik . Iblis devori (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Создано 04 февраля 2014 32. Tohir Malik (1946) . (O‘zbek ziyolilari ) Tohir Malik (taxallusi; asl ism-sharifi Hobilov Tohir Abdumalikovich) (1946.27.12, Toshkent) — O‘zbekiston xalq yozuvchisi (2000). O‘zbek adabiy fantastikasining asoschilaridan biri. Toshkent davlat universitetining . Создано 03 ноября 2013 33. Tohir Malik . MishTAG xizmatingizda (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) . qoshiqda sevib qoling! Tekin stsenariyga qalam haqi olish umidi bilan qoluvchi: Tohir Malik . Создано 02 ноября 2013 34. Tohir Malik . Kimlardir to‘qigan latifalar . (Tohir Malik (1946)) Ozoda xotin Oyog‘i terlaydigan erga ozoda xotin uchrasa, dardini kimga aytsin? Ozoda xotin bu oqshom eri bilan teatru tomoshasiga bormoqlikni ixtiyor etdi va dedi: -Oyog‘ingizni uch marta yuvib, yaxshilab . Создано 02 ноября 2013 35. Tohir Malik . Tilginamdan aylanay (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) . tosh qo‘ydir. Yozuviga ehtiyot bo‘l: “yozuvchi” yoki “hurmatli odam” degan gaplarni yozdirma. Yozuv kamtarona va oddiy bo‘lsin, eshit: “ Tohir Malik . 1946 yilda tug‘ilib, 1972 yilga qadar odamga o‘xshab . Создано 02 ноября 2013 36. Tohir Malik . Malades chollar (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Saksonboy tug‘ilishidan bir yil avval bo‘lib o‘tgan bu hangoma Lof daryosidan suv ichgani sababli ishonmaslik huquqiga egasiz) “. Xudoga nima yomonlik qilgan ekanman, hayronman. Yuztagina ichaman. . Создано 02 ноября 2013 37. Tohir Malik . Oltin baliq (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Baliqchining to‘ridan tushib qolgan hangoma) Bulutsiz osmonda bir chaqin chaqdi-yu Yo‘qqulobodda aql bovar qilmas ishlar boshlanib ketdi. Hayratomuz voqealar avvaliga o‘rmonda boshlandi: tulkining . Создано 02 ноября 2013 38. Tohir Malik . Bozor darsligi (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Pattachining sandig‘idagi hangoma) Sanqul qishlog‘ida tinchgina yuruvdi. Qaysi shayton yuragiga g‘ulg‘ula soldi-yu shaharda ishlashga oshiqib qoldi. Xotini «mol do‘xtiriga shaharda nima bor?» deb . Создано 02 ноября 2013 39. Tohir Malik . Shapaloq (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Eridan kaltak yeyish baxtidan mosuvo xotinlarga bag‘ishlangan hangoma) Hech narsadan hech narsa yo‘q So‘tqul xotini bilan urishib qoldi. Yo‘qqulobod tomonlardagi er-xotin janjalida g‘alvani hech mahal . Создано 02 ноября 2013 40. Tohir Malik . Teskari ko‘zlar(hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (lofchining lippasidan tushib qolgan hangoma) Qanday shamol uchirdi, Alqul bilmaydi. Lekin ko‘zlarini yumib ochgunicha o‘n sakkiz ming olamning birida paydo bo‘lib qoldi. U yerdagi odamlarning turqu-tarovati . Создано 02 ноября 2013 41. Tohir Malik . Zamonaviy tadbirkor (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Laqashiqildoq hangoma) Juda zarurati bo‘lmasa-da, Jumqulning katta shaharga borgisi, unda mardikor yollanib ishlagisi keldi. Katta shaharning tuzini totib, mashaqqatlarini unutmagan yigitlar «borma, . Создано 02 ноября 2013 42. Tohir Malik . Tilla kalamush (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Sichqonlarning hafsalasini pir qiladigan hangoma) Sanoqul kalamush tutib oldi. Qopqonsiz, zaharli dorisiz, shunday qo‘li bilan tutdi. Ertalab turib qarasa, kalamush ko‘rpacha ustida yalpayib yotibdi. . Создано 02 ноября 2013 43. Tohir Malik . Temir odam (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Cho‘ntakda asralgan hangoma) Nasrquldan so‘rashibdi: «Xudo odamni loydan yaratgan ekan, somon ham qo‘shganmikin?» U javob beribdi: «Qo‘shgan, qo‘shmagan bo‘lsa odam bu dunyo tashvishlariga chidolmay, . Создано 02 ноября 2013 44. Tohir Malik . Marhabo, talantlar! (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Lof uchrab qolsa, ma’zur tutg‘aysiz) Avvalgi asrda Yo‘qqulobodda emas, o‘zimizning televidenieda «Marhabo, talantlar» degan ko‘rsatuv bo‘lardi. Unda turli tuman ashulakashlaru raqqosalar kashf qilinardi. . Создано 02 ноября 2013 45. Tohir Malik . Satira teatri, qaydasan? (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Bu hangomaga ishonganlarga besh ketmadim) Betqul Tilqul bilan bahslashib qoldi. Betqul hech qachon osmondan olib gapirmaydi. Ko‘rganini yo eshitganini gapiradi. Tilqul esa, juda-a eshshakday bo‘lmasa . Создано 02 ноября 2013 46. Tohir Malik . Mehmondo‘stlik (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Yuz gramm lofga to‘ydirib olingan hangoma) Balliqul Yo‘qqulobodda kichik korxona ochayotganida yaxshi niyat bilan «Mehmondo‘st» deb nom bergan edi. O‘shanda farishtalar «omiyn!» degan ekanmi, Xudoga . Создано 02 ноября 2013 47. Tohir Malik . Ilmli bozor (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Hech qaerda sodir bo‘lmagan hangoma) Nafasingdan aylanay, bu Yo‘qqulobod degan joyda ne-ne ajoyibotlar bo‘lmaydi. Mana, bozor deganda biz qanday manzarani ko‘z oldimizga keltiramiz? Bir moshin qovunni . Создано 02 ноября 2013 48. Tohir Malik . Puldan olsinlar, marhabo! (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Sariq chaqaga arzimaydigan hangoma) Biz yashayotgan sayyorada elning og‘ziga elak tutib bo‘lmaydi. Puldan gap ochilguday bo‘lsa, mahmadonalardan biri Shvetsariya banki yaxshi deydi, boshqa birovi . Создано 02 ноября 2013 49. Tohir Malik . Ota o‘g‘il (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (ishonish shart bo‘lmagan lofga qo‘shni hangoma) Ota o‘g‘il, deganda biz yaxshi bolalarni nazarda tutamiz. Ammo Yo‘qquloboddagi bir maktabda «ota o‘g‘il» deyilsa, muallimlar qochgani joy topolmay qolishadi. . Создано 02 ноября 2013 50. Tohir Malik . Ushlang, o‘g‘rini! (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (yuz gramm achigan lof qo‘shilgani sezilmasa kerak) Yo‘qqulobodda emas, o‘zimiz yashayotgan sayyorada Frantsuzlarning bir filmi bo‘lardi. Undagi qahramonning uyi Frantsiya-Italiya chegarasida joylashgan . Создано 02 ноября 2013 51. Tohir Malik . Salomat bo‘lsinlar, doktor! (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Bu o‘limtuk mish-mish jon taslim qilmay turib tanishib olayluk) Yo‘qqulobodning qadim tarixida boshi og‘rigan odam shifo umidida tabibga borsa, tabibi bilan hisob-kitob qilganidan keyin yurak og‘rig‘ini . Создано 02 ноября 2013 52. Tohir Malik . Zijxazdan Kengqoshga sayohat (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Birovga aytib bergan edim, «o‘lay agar, ishonmadim», dedi. Mayli, ishonmasa ishonmasin, ammo o‘lmasin.) Yo‘qqulobodda kim ko‘p, omad quyoshi kulib turganlar ko‘p. Voyqul ham shularning biri. Omadi . Создано 02 ноября 2013 53. Tohir Malik . Kimga mazza? (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) YO‘QQULOBOD HANGOMALARI “Yo‘qqulobod” deganlari qayda ekan, deb bosh qotirmang. Bunday kichkinagina mamlakatning qaerda joylashganini o‘zimiz ham yaxshi bilmaymiz. Ehtimol, bizning qit’amizdadir, . Создано 02 ноября 2013 54. Tohir Malik . Iksning xatarli kashfiyoti (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) . Mazkur voqeani o‘z qulog‘im bilan eshitganimni tasdiqlayman, deb imzo chekaman: Tohir Malik . Создано 02 ноября 2013 55. Tohir Malik . 112-qabr (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (uch hangomadan iborat dahshatsiz bayon) Omma, ko‘p g‘ashimga tegding-da, sen bola. Nechun qitmirlik qilayotganingni bilib turibman. Sen meni ko‘rolmaysan. Do‘xtirlar seni aperaysa qilib, qorningni . Создано 02 ноября 2013 56. Tohir Malik . O‘zimizning futbol (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) Hah! Sen bola “ustoz ekanman”, deb o‘zingdan ketavurma. O‘zimam u-bu narsani eplayturg‘on bo‘lub qoldum, akovsi jonidan! Ashula bozoridan riportaj aytgonimdin so‘ng futbolning idorasidan bir amaldor kelub, . Создано 02 ноября 2013 57. Tohir Malik . Ikki afandi (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) Hoy, bola, sen kecha choyxonamizga kimlarni boshlab kelding? “Bunlar yozg‘uvchi oshnalarim, hatto hajv ham yozurlar dedingmi? Men hajvchi deganda Julqunboy tog‘amni tanir erdim. Ularing g‘alat-ku? Poyma-poy . Создано 02 ноября 2013 58. Tohir Malik . Internatsional yozuvchi (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) Voy, voy, bo‘yginangdan aylanayin, Abdu malik akaning o‘g‘li! Ag‘imdan turtib, bag‘imdan turtib, axiyri yozg‘uvchilikka ham o‘rgatding-a! Ko‘rinmay qoldiyiz, qay go‘rlarda sanqib yuribsiz, diysanmi? Omma, . Создано 02 ноября 2013 59. Tohir Malik . Malades qizlar (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) . bola” yoki “er yigit” degani. Choyxonadagi hangomani aynan qog‘ozga tushirganimiz sababli “malades qiz”ni ham o‘zicha olaverdik, deb imzo chekaverdim.: Tohir Malik . Создано 02 ноября 2013 60. Tohir Malik . Ashula bozori qayda? (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) . o‘g‘li Tohir . Создано 02 ноября 2013 61. Tohir Malik . Pajaliska (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) Yozg‘uvchiga maktub Kaminani yo‘qlab onda-sonda bo‘lsa-da, maktub kelib turadur. Televidenie idorasidagi muhtaram muharrirlarning iltifoti va himmati ila o‘zbek tiliga doir mumammolar xususida berilmish . Создано 02 ноября 2013 62. Tohir Malik . Ota-onalar majlisi (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Kimga qiyin, ota bechoraga!) Maktablardagi “ota-onalar majlisi”ga faqat onalarning borishi hech kimni ajablantirmay qo‘ygan paytda “Otalar majlisi” degan gap chiqdi-yu Oltmishboyning tinchi buzildi. . Создано 02 ноября 2013 63. Tohir Malik . “Ko‘richak” (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) O‘tmishdan bir hikoya: Anchadan beri xasta yotgan odamning bir kar mahalladoshi bor edi. Do‘stlari unga «xasta birodaringni shu paytgacha ham yo‘qlamabsan-a?» deb tanbeh berdilar. Bu gap karga ta’sir . Создано 02 ноября 2013 64. Tohir Malik . Erkin (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) Qamoqxonaning temir eshigi avvaliga yurakni ezadigan darajada g‘ijirladi, so‘ng shiddat bilan sharaqlab yopildi. Erkinning nazarida temir eshik sharaqlamadi, balki mog‘or hidi anqib turgan bu zah bino . Создано 02 ноября 2013 65. Tohir Malik . Mehr manzaralari (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) 1.Arqon uzildi Bahor. Yonoqlarni mayin shabada silaydi. Daraxtlarning yosh surxlari qiyg‘os gullar ichida – oq zarga botirib olinganday. Huv anavi do‘nglikdagi maysazorga bir qo‘y bilan echki bog‘lab . Создано 02 ноября 2013 66. Tohir Malik . Zilzila (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) Osmon tuni bilan odamlarning qayg‘u-hasratlarini tinglay-tinglay, o‘ksib-o‘ksib, yulduzlarini ko‘z yoshi misol duv to‘kib ado qildi-yu, rangi bo‘zara boshladi. “Quyosh chiqquniga qadar bu sho‘rliklarning . Создано 02 ноября 2013 67. Tohir Malik . Ivanich (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) Bolangdan aylanay, Ivan bolam, sen insofli odam ekansan. Yoningdagi ukkiko‘z sheriging, xafa bo‘lmaginu, tug‘ilganidan beri insof ko‘chasidan o‘tmagan bo‘lsa kerak. Boradigan yerimni tuzukroq anglamasdan . Создано 02 ноября 2013 68. Tohir Malik . Kurort (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) U raisning xonasidan chiqib, bolalarga qand-qurs olay, deb do‘konga kirdi. “Ha, Ahmadboy, rais yo‘qlabdilarmi?” “Yo‘qlabdilar, kurortga yuboraman, deyaptilar”. Bor gap shu Traktorchi buni do‘kon ostonasida . Создано 02 ноября 2013 69. Tohir Malik . Vasiyatnoma (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) Bu xunuk xabarni aytish shunchalar osonmi? Bunday gaplarni aytaverib, diydasi qotib qolganmi? “Ziyrak bo‘lib turinglar, joni shu kecha uziladi. Tonggacha yo boradi, yo bormaydi. ” Bu so‘zlar “Endi yolg‘iz . Создано 02 ноября 2013 70. Tohir Malik . Qasos (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) Nomussizlik gar ilashsa nikoh ipiga Ayol qalbi shu qadar ham qonsiragayki, Topolmaysiz yer yuzidan bunaqasini! Dugonasi xushxabar aytib, suyunchi so‘radi. Latifa buni eshitib, quvonishi lozim edi. Chunki, . Создано 02 ноября 2013 71. Tohir Malik . Uloq (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) Haybatali oftobning kuchsiz nuriga yelkasini toblab o‘tirgan kampiriga parvo qilmay to‘g‘ri otxonaga kirib ketdi. Pastki tomoni yer chizadigan bo‘lib qolgan omonat eshikning xunuk g‘ijirlashini eshitgan . Создано 02 ноября 2013 72. Tohir Malik . Xotira (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) 1 Zuhrani qarg‘ashdi. Sultonni la’natlashdi. Ikkovlari g‘am g‘azab toshlari bilan toshbo‘ron qilindilar. Mish-mish gaplar tuprog‘iga ko‘mildilar. -Ular avvaldan don olishib yurishar ekan, qochib ketishganmish. . Создано 02 ноября 2013 73. Tohir Malik . Bekat (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) Bu yerda kimlar bo‘lmagan. Qora moyga belangan shpallar nimalarni eshitmagan. Oh-faryod, hayqiriq, quvonch bilan aytilgan har bir so‘z huddi qora moy singari ana shu yo‘l, ana shu ko‘hna bino bag‘riga . Создано 02 ноября 2013 74. Tohir Malik . Murdalar gapirmaydilar (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 605 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 75. Tohir Malik . Tiriklik suvi (hikoya) . (Tohir Malik (1946)) Xarbiy xizmatdan qaytgan Rustam ikki oy badalida ham biror ishni ketidan tushmadi. U ishni bunday deb, bu ishni unday deb, dalada ketmon chopishga esa bo‘yni yor bermay yurganida qishlog‘iga ilon ovlovchilar . Создано 02 ноября 2013 76. Tohir Malik . Navoiy qo‘y boqqanmi? (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (O‘tmishdan dahshatsiz ertak) Hukmingizga havola etilajak bu voqea hozir uchramaydi. Endi zamon o‘zgacha. Yigirma-o‘ttiz yil avvalgi kunlarimiz esga tushsa yomon tush ko‘rganday cho‘chib ketamiz: oliy . Создано 02 ноября 2013 77. Tohir Malik . Dezdemonaning “sotka”si (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) Otello dunyoga kelib nima ham ko‘rdi-ya! (Pattachining afsusi) Rejiseer Ostonaqulov anchadan beri «Otello» spektaklini sahnalashtirishni orzu qilib yurardi. Oxiri rahbariyat aytdi-ki: «Puldor homiy . Создано 02 ноября 2013 78. Tohir Malik . Yangi xarita (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (ishonish uncha shart bo‘lmagan hangoma) Jahon xaritasiga o‘zgartish kiritishning qanday yo‘llari bor, bilasizmi? Ha, to‘g‘ri, bir mahallar buning uchun urushlar qilingan, qonlar to‘kilgan. Lekin hozir . Создано 02 ноября 2013 79. Tohir Malik . Kengash (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Kengashli to‘y tarqagandan keyin sodir bo‘lgan hangoma) Hazrat Alisher Navoiy «Esiz taqdir ekan, qaydin bilibmiz, azizim, dunyoga bevaqt kelibmiz», degan ekanlar. Hazrat bu dunyoda «badiiy kengash», . Создано 02 ноября 2013 80. Tohir Malik . Yashasin, mo‘ylov! (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Buni o‘qigach, “sho‘rginang qursin, mo‘ylov!” deb yubormasangiz bas.) Musicha chumchuqning inida tunab qolgan kuni “Mo‘ylovchilikni o‘rganish bilmiy-tekshirmaslik instituti”da Ma’nijon Huzuraliev “Yigirmanchi . Создано 02 ноября 2013 81. Tohir Malik . Xotintanlov (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Buni o‘qing-u “Xudo o‘zing asra!” deb qo‘ying.) Qorni och odam sergo‘sht palovu bo‘rsildoq nonni orzu qilgani kabi bo‘ydoqning dardu hasrati momaqaymoq qizlarda bo‘lib qoladi. Ovozi rasta bo‘lgan kundan . Создано 02 ноября 2013 82. Tohir Malik . Hal qiluvchi o‘yindan reportaj (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) To‘p tepishlaringdan aylanayin “Paxtakor”, dunyo o‘zgarib ketyapti-ku, ammo sen qanday tug‘ilgan bo‘lsang, shundayligingcha turibsan. Horijning futbolchilarini futbol nimaligini bilmaganlar maqtaydi. Alakaning . Создано 02 ноября 2013 83. Tohir Malik . “Bozor iqtisodi” (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) (Avvalgi hangomaga ilova bo‘lmish bu bayonni o‘qish shartmikin?) Xotinining makridan bexabar Norqul maoshining ma’lum bir qismini ulfatchilik uchun yashirib, uyiga qaytdi. Kelsaki, doim ochiq turadigan . Создано 02 ноября 2013 84. Tohir Malik . Ko‘rgazmali qurol (hajviya) . (Tohir Malik (1946)) Iltimos, bu voqeaga hecham ishonmang. (O‘qig‘uvchi.) Dunyoda ismi jismiga monand kelmaydigan odamlar ko‘p. Shulardan biri – Yo‘g‘onboy. Otasi rahmatli unga nima maqsadda shunday ism berganini o‘zi ham . Создано 02 ноября 2013 85. Tohir Malik . Jinoyatning uzun yo’li (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 399 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 86. Tohir Malik . Shaytanat (to’rtinchi kitob) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 955 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 87. Tohir Malik . Shaytanat (uchinchi kitob) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 766 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 88. Tohir Malik . Shaytanat (Ikkinchi kitob) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 730 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 89. Tohir Malik . Shaytanat (birinchi kitob) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 717 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 90. Tohir Malik . So’nggi o’q (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 463 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 91. Tohir Malik . Savohil (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 507 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 92. Tohir Malik . Davron (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 216 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 93. Tohir Malik . Devona (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 519 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 94. Tohir Malik . Falak (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 308 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 95. Tohir Malik . Ozod inson haqida qo’shiq (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 684 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 96. Tohir Malik . Odamiylik mulki (Axloq kitobi) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 1,35 Mb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 97. Tohir Malik . Ov (qissa) . (Tohir Malik (1946)) Muallif: Tohir Malik Hajmi: 187 Kb Fayl tipi: pdf, zip Saqlab olish . Создано 02 ноября 2013 98. Tohir Malik . Ibrat maktabi . (Maqolalar) Qalam ahlining pirlaridan sanalmish Abdulla Qodiriyning mahorati haqida gap aytishga kamina tomonidan urinish bo‘lib edi, endi yangiroq fikr bayon qilish mas’uliyatini zimmamizga yuklab, qo‘lga qalam olmoqqa . Создано 26 октября 2013 99. Tohir va Zuhra . (O‘zbek xalq ertaklari) . fuqaroga jabr-zulm qilmay, yurtni obod saqlanglar. Keyin ularga bir shart qo‘yibdi. — Men olmani sizlarga shu shart bilan berdimki, qaysi biringizning xotiningiz o‘g‘il tug‘sa, otini Tohir qo‘ying, qaysi . Создано 24 октября 2013 100. Shukrullo: “Xalq dardini joyladim dilga” (1988) (Suhbatlar) . «ijobiy rol o‘ynaganlar kim» deyishsa, faqat oqsoqollarni tilga oladi. Yoki ayniqsa «jabr» chekkanlar qatorida keyingi paytda Abdulla Qahhor nomi ko‘p aytilyapti. Vaholanki, Tohir Malik «O‘zbekiston adabiyoti . Создано 08 августа 2016

Saytimiz rivojiga hissa

Uzcard: 8600 5504 8563 9786

© 2004-2020 – Ziyo istagan qalblar uchun! Saytda taqdim etilgan elektron manbalardan faqatgina shaxsiy mutolaa maqsadida foydalanish mumkin. Tijoriy maqsadlarda foydalanish (sotish, chop etish, ko‘paytirish, tarqatish) qonunan taqiqlanadi. Saytdan materiallar olib chop etilganda manzilimiz koʻrsatilishi shart.

  • Bosh sahifa
  • Portal haqida
    • Portal tarixi
    • Sayt xaritasi
    • Muallif haqida
    • Tafakkur gulshani
    • Mumtoz faylasuflar hikmati
    • Ibratli hikoyatlar
    • Jahon xalqlari maqollari
    • Jadid matbuoti
    • Sovet davri matbuoti
    • Qayta qurish davri matbuoti
    • Mustaqillik matbuoti
    • Hozirgi davr matbuoti
    • Tarix
      • O‘zbekiston hukmdorlari
      • Temuriy malikalar
      • Yurt bo‘ynidagi qilich.
      • Qomusiy olimlar, sarkardalar
      • Reytinglar

Published in Blog