Press "Enter" to skip to content

Tush tabiri kiyim tanlash

4-mavzu. O„g„il bolalar kiyimlari haqida ma‟lumot, ularga gazlama va fason

Tezda homilador bo’lish — usullari, tavsiyalar, to’g’ri vaqtni tanlash, xalq tabobati

Homiladorlik ovulyatsiya paytida jinsiy aloqa qilinganda yuz berishi mumkin. Biroq, ovulyatsiyaning to’g’ri vaqti va sifatli erkak urug’i — bu homilador bo’lish uchun barcha kerakli sharoit va kafolat degani emas. Bulardan tashqari e’tiborga olinishi kerak bo’lgan nozik jihatlar ham mavjud.

  • 1 Homilador bo’la olmaslik sabablari
  • 2 Homilador bo’lish uchun tavsiyalar
    • 2.1 To’g’ri va sog’lom ovqatlanish
    • 2.2 Vaznni me’yorga keltirish
    • 2.3 Dorilarni cheklash
    • 2.4 Jinsiy aloqalar soni
    • 2.5 Jinsiy aloqa vaqti
    • 2.6 Xalqona vositalar
    • 2.7 To’g’ri vaqtni tanlash
    • 2.8 Qulay poza
    • 3.1 40 Yoshdan keyin
    • 3.2 Abortdan keyin
    • 3.3 Homila tushishidan keyin
    • 3.4 Tug’ruqdan keyin
    • 3.5 Spiraldan keyin

    Homilador bo’la olmaslik sabablari

    Stress

    Stress — homilador bo’la olmaslikning yetakchi sabablaridan biridir. Agar siz tez homilador bo’lishni istasangiz, yengillashishni o’rganishingiz kerak bo’ladi: autotrening qo’llash, aromaterapiya, massaj va aromatik vannalar qabul qilish, shuningdek tinchlantiruvchi o’tlar yordamiga murojaat qilishingiz mumkin.
    Homiladorlik to’g’risida batafsil→

    Zararli odatlar

    Sigaret chekadigan ayollar kamroq tez homilador bo’lish imkoniyatga ega. Chekadigan erkaklar spermasida spermatozoidlar kam bo’ladi, shuningdek faolligi ham past bo’ladi. Xuddi shunday tarzda urug’lantirishga kofein ham salbiy ta’sir ko’rsatadi.

    Homilador bo’lish uchun tavsiyalar

    To’g’ri va sog’lom ovqatlanish

    Tezda homilador bo’lish uchun ayol organizmi yetarli vitamin E qabul qilishi lozim. Shu sababli taomnomaga ko’proq ko’katlar, sabzavotlar, bo’tqalar, non, shuningdek foliy kislotasiga boy bo’lgan o’simlik va zaytun moylarini kiritish kerak. Bu vitamin har ikki tomonning jinsiy faoliyatiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi, shuningdek tuxumdonlarning yaxshiroq ishlashiga yordam beradi. Ko’proq meva yeyishni unutmang.

    Anovulyatsiyasi bo’lgan ayollar har kuni dukkaklilar va yong’oqlar iste’mol qilishlari tavsiya etiladi. Har kuni albatta pishloq, yogurt yoki yog’li sut iste’mol qiling.

    Erkaklar baliq, yong’oq va go’shtni e’tiborsiz qoldirmasliklari kerak. Ushbu mahsulotlar spermatozoidalarning harakatchanligi va faolligini oshirishi mumkin.

    O’z taomnomangizdan shirinliklar, un mahsulotlari, shuningdek, tarkibida bo’yoqlar, turli konservatntlar, qo’shimchalar va kantserogenlar saqlagan mahsulotlari chiqarib tashlang.

    Xitoy tibbiyoti maslahat beradi:

    Nordon mahsulotlar o’rniga ko’proq ishqorli taomlardan iste’mol qiling. Buning natijasida tanada homilador bo’lish uchun zarur kislota-ishqoriy muvozanat hosil bo’ladi. Ishqoriy oziq-ovqatlarga mansub mahsulotlar: sitruslardan tashqari barcha mevalar, ko’chatlar, sabzavot va o’tlar (masalan, valeriana ildizi ). Sut, go’sht va donlar — keraksiz kislotali muhitni yaratishga qodir bo’lgan mahsulotlardir.

    Vaznni me’yorga keltirish

    Juda ozg’in yoki aksincha, juda to’lacha ayollar homilador bo’lish bilan bog’liq muammolarga duch kelishlari mumkin. Tana vazni haqida erkaklar ham o’ylab ko’rishlari kerak: u me’yordan chetlashganida organizm kamroq sperma ishlab chiqaradi.

    Dorilarni cheklash

    Xususan, antibiotiklar, antigistaminlar va analgetiklar (og’riq qoldiruvchilar), chunki ular tuxum hujayraning yetilishiga to’sqinlik qiladi. Jinsiy aloqa paytida lubrikantlarni ishlatmang, ular spermatozoidlarni nobud qiladi.

    Jinsiy aloqalar soni

    Fertil davrda kunora jinsiy munosabatlarda bo’lgan juftliklarning homilador bo’lish ko’rsatkichi (22%) har kuni jinsiy munosabatlarda bo’lgan juftliklar ko’rsatkichi (25%) bilan deyarli bir xil. Ammo haftada bir marta jinsiy aloqada bo’lgan juftliklarda natija 10% ga teng. Chunki ular shunchaki asosiy va muhim lahzani qo’ldan chiqarib yuborishlari mumkin.

    Muvaffaqiyatli homilador bo’lish uchun maqbul ritm haftada to’rt marta va undan ko’proq jinsiy aloqa qilishdir. Tiyilish holatida esa, taxminan 5-6 kundan boshlab bu ehtimollik pasayadi.

    Munosabatlar uchun optimal grafik: fertil davrgacha har kuni jinsiy aloqa, menstrual sikl o’rtalarida esa kunora.

    Jinsiy aloqa vaqti

    Agar jinsiy aloqa xatosiz ovulyatsiya kuniga to’g’ri kelishini istasangiz, hayz siklning 10 va 18 kunlari (bunda 1-kun menstruatsiyaning 1-kunidan boshlab hisoblanadi) oralig’ida har ikkinchi kun jinsiy aloqa qiling.

    Eng yaxshisi, ehtimolli ovulyatsiya kunigacha bir necha oy davomida shunchaki jinsiy aloqaga kirishish kerak.

    Xalqona vositalar

    Bepushtlikka qarshi yordam beradigan bir nechta xalq tabobati usullari mavjud. Yaxshi vositalar qatorida, masalan, tuxumdonlar va bachadonlarni faoliyatiga ijobiy ta’sir ko’rsatadigan va homilador bo’lishga hissa qo’shadigan sporish (rus. спорыш) o’tidir. Bepushtlikka qarshi kurashda mavrak va bir yonli ortiliya (borovaya matka) ham samarali vosita hisoblanadi.

    Bir narsani inobatga olish kerak: epushtlik sabablari hammada turlicha bo’lishi mumkin. Shuning uchun uy sharoitida xalqona vositalarni nazoratsiz qabul qilish onaning holatini yanada yomonlashtirishi mumkin. Masalan mavrak bepushtlikni faqat estrogen yetishmasligi qayd qilingan bo’lsa samarali davolaydi. Boshqa tashxislarda esa homilador bo’lish ehtimolligini sezilarli darajada pasaytirib yuborishi mumkin.

    To’g’ri vaqtni tanlash

    Menstrual siklning homilador bo’lishi ehtimolligi eng yuqori bo’lgan vaqt oralig’i fertil (unumdor) davr deb nomlanadi. U 6 kun davom etadi: ovulyatsiyadan 5 kun oldin va undan 1 kun keyin. Urug’lantirish uchun eng maqbul davr: ovulyatsiyadan ikki kun oldin va ovulyatsiya kunining o’zidayoq. Ovulyatsiya kunini to’g’ri hisoblab chiqib va ungacha 1-2 kun jinsiy aloqa qilishdan saqlanib turib, homiladorlikka erishish ehtimolini bir necha marta oshirishingiz mumkin.
    Ovulyatsiya to’g’risida batafsil→

    Qulay poza

    Maxsus xivchini bo’lgan spermatozoidlar juda tez harakatlanishga qodir va yo’li davomida bir qator to’siqlarni bartaraf qilib o’tadi. Shu sababli urug’lantirish har qanday holatda ham amalga oshadi. Biroq bachadonnning joylashuvi yoki shakli xususiyatlari sabab bo’ladigan ba’zi holatlarda (egilib qolishi, ortga qarab qolishi va boshqalar) to’g’ri tanlangan poza eyakulyatsiya vaqtida sezilarli yordam berishi mumkin.

    Tez homilador bo’lish uchun pozalar: oyoqlarni qoringa egib olish holati erkak spermasi va bachadon bo’yni o’rtasida maksimal aloqani ta’minlaydi. Bachadon egilishi bo’lgan ayollar uchun, jinsiy sherigi orqada joylashgan holat qulayroqdir.

    Agar eyakulyatsiyadan keyin sonlar darhol ko’tarilsa — sperma kamroq chiqib ketadi va ko’pchiligi o’z faoliyatini davom ettiradi. Jinsiy aloqadan keyin birdan turib ishlarga kirishib ketish darkor emas. Sonlar ostiga kichikroq bolish qo’ying va 10 daqiqa davomida dam oling. Bundan tashqari, kuraklarga tayanib «qayin» holatiga kirishingiz ham mumkin.

    Muayyan holatalardan keyin homilador bo’lish

    40 Yoshdan keyin

    Mutaxassislar homiladorlik sodir bo’lmaganda quyidagi sxemaga rioya qilishni maslahat berishadi:

    • 30 dan 35 yoshgacha bo’lgan ayollar 6-9 oydan keyin;
    • 35-40 yoshdagi ayollar 6 oydan so’ng;
    • 40 yoshdan oshgan ayollar esa 3 oydan so’ng ginekologga murojaat qilishlari kerak.

    Abortdan keyin

    Ayollar birinchi navbatda yodda tutishlari kerak: abort kuni (ham tabiiy, ham tibbiy) yangi menstrual siklning birinchi kuni deb hisoblanishi zarur. Shundan kelib chiqib, ayol fiziologiyasiga ko’ra, agar ovulyatsiya yuz bersa, abortdan keyin 2 hafta o’tgach homilador bo’lish imkoniyati mavjud. Albatta agar ovulyatsiya kuni yoki ungacha bir necha kun davomida himoyalanmagan jinsiy aloqa sodir bo’lgan bo’lsa.

    Shuni bilingki, homila tushishi yoki abortdan keyin tez homilador bo’lish imkonsiz narsa emas, biroq shoshilish kerak emas, hatto siz bu farzandni intiqlik bilan kutayotgan bo’lsangiz ham. Ayol organizmi boshdan kechirilgan stressdan so’ng to’liq tiklanishi kerak.

    Homiladorlik o’z-o’zidan tugallanganmi yoki bu abortmi, ayol organizmida jiddiy gormonal buzilish yuzaga kelgan bo’ladi va u to’liq tiklanishi uchun vaqt talab etiladi. Shifokorlar abortdan keyin kamida 3 oy saqlanib turishni tavsiya qilishadi. Sababi yangi homiladorlik yuqori ehtimollik bilan yana ayanchli tugashi mumkin.

    Homila tushishidan keyin

    Agar ayol salomatligi bilan jiddiy muammolar mavjud bo’lmasa, homila tushishidan keyin tezda qayta homilador bo’lish imkoni mavjud. Hammasi shundaki, homila tushishi holatlarining aksariyati onaning yomon sog’lig’i tufayli emas, balki embrionning xromosoma patologiyalari natijasida sodir bo’ladi. Shuning uchun taslim bo’lmaslik kerak.

    Ammo, yuqorida aytilganidek, qayta homilador bo’lishdan oldin kamida 3-4 oy vaqt o’tishi joiz.

    Tug’ruqdan keyin

    Ayol fiziologiyasi shundan iboratki, tug’ruqdan keyin ikki hafta o’tgach yana homilador bo’lishi mumkin. Ammo, zamonaviy tibbiyot tug’ishlar o’rtasida ikki yillik vaqti oralig’ini saqlab turishni tavsiya qiladi. Bu organizmni tiklanishi va dam olishiga imkon beradi.

    Agar tug’ruqdan keyin tezda homilador bo’lish va bir yosh farq qiladigan bolalarni xohlasangiz, avvalgi homiladorlik va tug’ruqlar muammolarsiz o’tgan bo’lsa, ikkinchi homiladorlikdan qo’rqish uchun hech qanday sabab yo’q.

    Spiraldan keyin

    Spiral olib tashlangandan so’ng, bachadon ichki qatlamini tiklanishi uchun kamida bitta menstrual sikl o’tishi kerak, bu vaqtni esa homiladorlikka tayyorgarlik ko’rish uchun unumli o’tkazish kerak. Shifokorlar bachadon ichi spirali olib tashlanganidan keyin ham darhol homilador bo’lishni maslahat bermaydi. Organizm tiklanib olishi uchun 3-6 oy kutish lozim.

    Homila jinsini rejalashtirish

    Ushbu usullardan biri keyingicha. Ma’lumki, sperma ikki turdagi spermatozoiddan iborat: «erkak» — Y-spermatozoid va «ayol» — X-spermatozoid.

    Jinsiy aloqa ovulyatsiyadan oldin sodir bo’lgan taqdirda, urug’lantirishgacha «ayol» spermatozoidlarida yashab qolish imkoniyati mavjud. Jinsiy aloqa ovulyatsiyadan keyin bo’ladigan bo’lsa, «erkak» spermatozoidlar tuxum hujayraga birinchi bo’lib yetib boshishi imkon bo’ladi.

    Ushbu usuldan foydalanish uchun ovulyatsiya boshlanishining aniq kunini aniqlash darkor (masalan, bazal harorat jadvalini qo’llash orqali). Ovulyatsiyadan ancha oldin sodir bo’lgan jinsiy aloqalar natijasida, qiz tug’ilishi ko’proq ehtimolli bo’ladi.
    Qiz farzand ko’rish to’g’risida batafsil ma’lumot→

    Agar jinsiy aloqa ovulyatsiyada vaqtida yoki undan biroz keyin bo’lgan bo’lsa, ehtimol, sizda o’g’il bo’ladi. Bu usul ish berishi uchun juda muhim shart, ovulyatsiya kunini juda aniq bilish kerak. Hatto 1 kunga adashish ham teskari natija berishi mumkin (masalan homila o’g’il emas, qiz bo’lib qolishi mumkin.
    O’g’il farzand ko’rish haqida ko’proq ma’lumot→

    Homiladorlik baribir sodir bo’lmasa

    Yodda tuting, og’zaki kontratseptivlarni qabul qilishni tugatgach, kamida bir oy o’tishi kerak. Depo-Provera kabi preparat qabul qilgan bo’lsangiz, normal ovulyatsiya tiklanishi uchun 1-1,5 yil vaqt zarur bo’lishi mumkin. 30 yoshgacha bo’lgan ayollar uchun shifokorlar bir yil ichida tezda homilador bo’la olmagan taqdirda, juda ham ko’p tashvishlanmaslikni tavsiya etadilar.

    Agar ayolning yoshi kattaroq bo’lsa, homilador bo’lish bilan bog’liq murakkabliklar kuchayib boradi va shifokor bilan maslahatlashishini ortga surish maqsadga muvofiq emas.

    Boshqa usullar

    Ma’lumki, hayol hayotga ko’chadi va har qanday hodisalar asosida niyat yotadi. Bo’lajak farzandingiz qanday bo’lishini tasavvur qiling, uzoq kutilgan chaqalog’ingizni ko’z oldingizga keltiring, uning tabiati, odatlari, tashqi ko’rinishini hayolan tasvirlang. Ko’pni duosini olish, yaratgandan so’rash birinchi navbatda turishi kerak.

    Oddiy urug’lantirishni amalga oshirish mumkin bo’lmagan hollarda

    Yuqorida aytilgan barcha usullar uyda homilador bo’lish masalasiga javob beradi. Ba’zida faqat tibbiyot yordam berishi mumkin. Bunda ultratovush usuli nazoratida laparaskop yordamida yetilgan tuxum hujayra follikulyar suyuqlik bilan birga shpirtsga so’rib olish orqali follikuldan ajratib olinadi. Keyin u (tuxum hujayra) maxsus oziqa muhitiga joylashtiriladi va unga erning spermatozoidlari kiritiladi.

    Urug’lantirish jarayoni mikroskop ostida nazorat qilinadi va agar muvaffaqiyatli bo’lsa, maxsus inkubator — termostatda saqlanadi. Tuxum hujayra muayyan yetuklikka yetganida, u implantatsiya bo’lishi va keyingi o’sishi va rivojlanishi uchun bachadonga qaytariladi.

    Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti “tasdiqlayman”

    ma‘lumotlar berish bo‗yicha bilim, ko‗nikma va malaka hosil qilish.

    Fanning vazifasi -talabalarga buyum va mahsulotlar tayyorlash

    texnologiyasi haqida asosiy tushuncha va tassavvurlarni rivojlantirish, buyum

    va mahsulotlar tayyorlashda xomashyo tanlash hamda tayyorlashni o‗rgatish,

    buyum va mahsulotlarni tayyorlashda yig‗ish va tayyor holga keltirish

    texnologiyasini, tayyorlangan buyum va mahsulotlarni bezash, pardozlash va

    dizayn berish texnologiyasi, buyum va mahsulotlarni tayyorlashda mehnat

    muxofazasi va texnikka xavsizligi, zamonaviy ishlab chiqarish jarayonlari va

    ulardan foydalanish texnologiyasi haqida bilim, malaka va ko‗nikmalarni

    -talabalarga servis xizmati bo‗yicha tikuvchilik buyumlari haqida umumiy

    ma‘lumot berish, kiyimlar uchun fason va gazlama tanlash, andaza tayyorlash,

    andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish;

    -talabalarga servis xizmati bo‗yicha pazandachilikka oid ma‘lumotlar

    berish, mahsulotlarga birlamchi ishlov berish, taomlar tayyorlash jarayonini

    ko‗rsatib berish, tayyorlangan taomlarni dasturxonga tortish tartibiga oid

    ko‗nikma va malakalarni shakllantirish.

    II. Asosiy nazariy qism (ma‟ruza mashg„ulotlari)

    II.I. Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi:

    1-mavzu.Texnologiya va dizayn. Mahsulot tayyorlash texnologiyasi

    fanining maqsad va vazifasi.

    Texnologiya va dizayn Maxsulot tayyorlash texnologiyasifanining maqsadi

    va vazifalari. Texnologiya va dizayn tushunchasi.Fanining nazariy asoslari,

    ishlabchiqarishda yangi texnika va ilg‗or texnologiyalar bilan talabalarni

    tanishtirish. Fan texnika taraqqiyotini jadallashtirish omillari va istiqbollari.Ishlab

    chiqarishda buyumlar tayyorlashning funksionl vazifalari haqida talabalarni

    bilim, malaka va ko‗nikmalar bilan qurollanitirish hamda talabalarda

    texnologikkompetensiyalarni rivojlantirish.Buyum turlari va tushunchalari.

    2-mavzu.Metall va metallmas konstruksion materiallar to„g„risida

    Metall va metallmas konstruksion materiallar to‗g‗risida ma‘lumotlar,

    ularning hozirgi zamon jamiyatini shakllanishi, ishlab chiqarishning yangi

    sohalari, fani va texnika rivojlanishidagi roli.

    3-mavzu. Metalldan tayyorlanadigan buyumlarga xomashyo tanlash va

    tayyorlash texnologiyasi.

    buyumlarida, xalq xo‗jaligi va ro‗zg‗or asbob-anjomlari ishlab chiqarishda

    buyumlarga xomashyo tanlash, cho‗yan, po‗lat va rangli metalldan tayyorlangan

    quymalar, bolg‗alangan va shtamplangan xomashyo, po‗latdan sovutilgan va

    qizdirilgan hollarda tayyorlangan prokatlar va rangli metall-prokatlari.

    Xomashyoning turlari, materialiga, shakliga, detalning xizmat vazifasiga va

    mashinalarda yig‗ilgan holda ishlash shart-sharoitlariga bog‗liqligi. Shakldor

    detallar tayyorlash jarayonida cho‗zilish va egilish ta‘sirida ishlatiladigan

    cho‗yanlar. Bolg‗alash yordamida egilishga, cho‗zilishga buralishga ishlovchi va

    ko‗ndalang kesimi bo‗yicha o‗lchamlarida farq bo‗lgan metall xomashyolar.

    Aylana, kvadrat, olti burchakli prokatlardan tayyorlangan xomashyo tanlash.

    4-mavzu. Zamonaviy asboblar, dastgohlar va qurilmalarni tuzilishi

    ishlashi va ulardan foydalanish texnologiyasi.

    Zamonaviy yog‗och, metall va plastmassa kesuvchi asboblar, ishlov

    beruvchi dastgohlar, yordamchi va asosiy qurilmalar., ularning tuzilishi, ishlash

    prinsipi, ishlov berish turlari, vazifasiga ko‗ra tasnifi. Sanoat dastgohlari, ishlab

    chiqarishda foydalanilayotgan asbob va qurilmalar, ularning tuzilishi. Zamonaviy

    asboblar, dastgohlar va qurilmalardan foydalanish tartibi.

    5-mavzu.Qora metallar. Po„lat va cho„yan.

    Legirlangan konstruksion va asbobsiz po‗latlar. Maxsus xossalar va ularning

    xossalariga legirlovchi elementlarning ta‘siri. Cho‗yan. Oq va kulrang

    mustaxkamlikka ega bo‗lgan cho‗yanlar. Bog‗lanuvchan cho‗yanlar. Maxsus

    6-mavzu. Rangli metallar va ularning qotishmalari.

    Rangli metallar. Rangli metall qotishmalarining turlari. Mis va uning

    qotishmalari; alyuminiy va qotishmalar (alyuminiy asosli, magniyli, titanli);

    nikel va qiyin eruvchi metall asosli qotishmalar. Ularning tuzilishi xossasi va

    7-mavzu.Antifriksion qotishmalar.

    Kompozitsion materiallar. Ularning tuzilishi xossasi va ishlatilishi.

    8-mavzu.Metall va qotishmalarga termik ishlov berish.

    Toblash va bo‗shatish. Normallash va yumshatish. Sovutish va qizdirish

    jarayonida sodir bo‗luvchi holat o‗zgarishlar(austenit, perlit, mertensit,

    9-mavzu.Metallbuyum va zagotovkalarni yig„ish va biriktirish texnologiyasi.

    Yig‗ish ishlarining tashkil qilish shakllari va yig‗ish tamoyillari. Yig‗ish

    ishlarini mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish. Podshipnikli yig‗ma birikmalar.

    Tishli g‗ildirakli yig‗ma birikmalar. Rezbali birikmalarni yig‗ish. Aylanuvchi

    detallarni muvozanatlash. Yig‗ilgan mahsulotni texnik nazoratdan o‗tkazish va

    10-mavzu.Detallarga mexanik ishlov berish texnologiyasi.

    Ishlov beriladigan yuzalarni o‗lchamlari. Ishlov berilayotgan yuza, bazaviy

    yuzala, ishlov berilmaydigan yuza. Aniqlik to‗g‗risida tushuncha. Ishlov berish

    aniqligiga ta‘sir etuvchi asosiy omillar. Mexanik ishlov berilgan metall sirtining

    11-mavzu. Yuzaning g„adir-budirlik darajasi (bo„yicha qilib aytganda

    yuzaning tozaligi yoki tekisligi).

    Metall kesish dastgohlari, moslamalar, kesuvchi va o‗lchovchi asboblar

    tanlash. Detallarni sinflarga ajratish.Yuzalarga elektr yordamida ishlov berish

    12-mavzu. Birikmali detallar tayyorlash, konussimon, shakldor va fason

    yuzalar hosil qilish hamda ishlov berish texnologiyasi.

    Birikmali falesli detallar tayyorlash, konussimon, shakldor va fason yuzalar

    hosil qilish hamda ishlov berish texnologiyasi.

    13-mavzu. Metallarni gravyuralash.

    Mettallarga rangli lazerli gravyura yordamida kompozitsiya chizish

    14-mavzu. Metallarga badiiy ishlov berish texnologiyasi.

    Reshetka, eshik, dorvoza va turli hil shakldor buyumlar.

    15-mavzu.Yog„ochdan tayyorlanadigan buyumlar va mahsulotlarga

    xomashyo tanlash va tayyorlash texnologiyasi.

    Yog‗och xomashyo tayyorlash to‗g‗risida asosiy tushunchalar. Buyum yasash

    texnologiyasi va yasalgan buyumning sifati, ishlatilgan materialning xossalariga

    bog‗liqligi, konstruksion material sifatida qurilishda, mebel va duradgorlik

    buyumlarida, sport buyumlarida, musiqa asboblarida, ro‗zg‗or asbob-anjomlari

    ishlab chiqarishda buyumlarga xomashyo tanlash.

    16-mavzu.Yog„ochdan tayyorlanadigan buyumlar va mahsulotlarga

    xomashyo olishda yog„och materiallarini quritish texnologiyasi.

    Yog‗ochni quritish to‗g‗risidaasosiy malumotlar, yog‗ochni quritishning

    asosiy maqsadi, yog‗ochni ochiq joyda quritish, ochiq joyda quritishni tashkil

    etish va amalga oshirish, ochiq joyda quritish usullarining avzalligi va

    kamchiliklari. Yog‗ochnisun‘iy quritish, sun‘iy quritishturlari, quritish kameralari

    va sushilkalarning xillari, ulardan foydalanish mexanizimlari. Zamonaviy

    gidrotermikishlov berish orqali ularni quritish, termoyog‗och materialini olish

    17-mavzu. Yog„och, materialixomashyolarini yo„nish, kesish, o„yish va

    qirqish texnologiyasi.

    Yog‗och materiallarini yo‗nishda ishlatiladigan qo‗l asboblarni tuzilishi va

    ishlatish texnologik jarayonlari. Yog‗och materiallarini yo‗ish stanoklar va elektr

    qurilmalarni tuzilish va ularni ishga sozlash texnologiyasi. Yog‗och materiallarini

    yo‗nishda mehnat havfsizligi qoidalari.

    18-mavzu. Yog„ochdan tayyorlanganlarni yig„ish va biriktirish

    texnologiyasi.

    Yog‗och,asosli buyum va zagotovkalarni yig‗ish va biriktirishda yelimlarning

    xillari va asosiy xossalari, kazein va albuminelimlari. Birikma turlar va briktirish

    usulari. Detallarni mix, burama mix, yog‗och mixlar bilan biriktirish

    texnologiyasi. Birikmani bajarishda qo‗llaniladigan moslamalar, asboblar va

    texnologiyasi.Detallarni biriktirishda sifat talabi. Sifatsizlik turlari va ularni

    bartaraf qilish texnologiyasi

    19-mavzu.Yog„och o„ymakorligi.

    Yog‗och o‗ymakorligi ustalari.Yog‗och o‗ymakorligida ishlatiladiganmaterial

    va ularning turlari. Daraxt turlari,elimlar.

    20-mavzu.Yog„och va fanerlarga kuydirib ishlov berish texnologiyasi.

    Yog‗och va fanerlarga kuydirib ishlov berish usullari, yog‗och va fanerlarga

    kuydirib ishlov bergvchi asboblari. Yog‗och va fanerlarga kuydirib ishlov

    berishda pardozlash va dizayn.

    21-mavzu.Yog„och va fanerlarga naqsh berish texnologiyasi.

    Yog‗och vafanerlarga oddiy naqsh o‗yish islimiy gullar(1-10).

    22-mavzu.Yog„ochlarni o„yib naqsh solish texnologiyasi.

    Buyum tanlash o‗lchamini olish unga naqsh chizish va pardoz berish

    23-mavzu.Ganch o„ymakorligi.

    Ganch o‗ymakorligi turlari .Zamin o‗yma. Chuqur o‗yma.

    24-mavzu.Ganch o„ymakorligida ishlatiladigan materiallar va ularni

    ishlatish texnologiyasi.

    Ganch. Tez ganch. Soxta ganch. Dug‗ob usuli. Xovonda. Gips. Shirach.

    25-mavzu Ganchda ishlatiladigan asbob uskunalar.

    Jarroxlik pichog‗i(skalpel),iskana,shuturgardon,pux qalam,minqor, morpech

    qalam, lux,piltaqalam, nova,shukufta,lo‗laka, sharafa qalamlar

    26-mavzu. Oddiy naqsh namunalarini chizish.

    Bargli zanjira,yakraftor,bargli raftor,bargli islimi,aylana islimi,mexrob

    islimibofta islimi, islimi shkufta.

    27-mavzu. Me‟moriy obida.

    Me‘moriy obidalar va ulardagi naqshlar, ganchlar, yog‗och o‗ymakorligi

    Amir Temur qurdirgan m‘emoriy obidalar.

    28- mavzu. Zamonaviy inshootlar.

    29-mavzu. Rezina materiallar.

    Rezina turlari, tarkibixossasivaishlatilishi.

    30-mavzu.Rezinadandetallar,tayyorlashtexnologiyasi.

    Xom rezina tayyorlash. Xom rezinadan turli qalinlikdagi list, lenta, matolar, har

    xil shakldagi zagotovka, trubka, chilvir, murakkab shaklli buyumlar tayyorla.

    30-mavzu.Elimlovchimateriallar.

    Yelimlovchi materiallarning tarkibi, ularning klassifikatsiyasi va ishlatilishi.

    Laklovchi va bo‗yovchi materiallar. Laklovchi va bo‗yash materiallarining

    klassifikatsiyasi, ishlatilishi va ularni qo‗llash metodlari.

    31-mavzu. Plyonka va list ko„rinishidagi pardozlash materialari.

    Polimerli plyonkalar va ularning turlari. Smola shimdirilgan qog‗oz asosli

    pardozlash materialari. Qisman polikondensatsiyalangan smola shimdirilgan

    qog‗oz asosli plyonkalar. Shimilgan smola to‗liq qotgan list varulon materiallar.

    Lok-bo‗yoq materiallar va parda qatlamlarning klassifikasiyasi hamda

    belgilanishi. Suv bilan suyultiradigan lok-bo‗yoq materialar.

    32-mavzu. Pardoz materiallarni qoplash usullari.

    Pilta va detallarni list hamda plyonka materiallar bilan qoplash. Yog‗och pilitali

    materiallarni laminarlash usuli bilan pardozlash. Suyuq lok-bo‗yoq materiallarni

    pnevmatik purkash uslida qoplash.

    33-mavzu Loklarni qizdirib purkashusullari

    Loklarni qizdirib purkash va bunda ishlatiladigan asbob-uskunalar. Lok-bo‗yoq

    materiallarini mexanik usulda purkash. Lok-bo‗yoqlarni yuqori kuchlanishli

    elektrmaydonida purkash. Elektor maydonida purkashda ishlatiladigan asbob-

    uskunalar. Lokbo‗yoq materiallarini botirib olish usulda qoplash.

    34mavzu. Lok-bo„yoq parda qatlamlarini quritish usularii va ish rejimlari.

    Parda qatlamlari xosil bo‗lish jarayonlari. Uchuchan erituvchilarning bug‗lanish

    xisobiga qoplamalarning qotishi. Parda qatlam sirtini ko‗rkamlashtirish, tekislash

    usullari. Parda qatlam sirtini jilvirlash yo‗li bilan tekislash. Parda qatlam sirtini

    jilovlash orqali siliqlash.

    35-mavzu. Shisha materiallari.

    Shishaning tuzilishi, tarkibi, xossalari. Shisha olish uchun xomashyo. Shisha

    klassifikasiyasi va ishlatilishi. Shishadan tayyorlanganlangan maxsulotlarga

    mexanik va termik ishlov berish.

    36-mavzu. Plastik massalar.

    Plastik massalar oddiy, murakkab, to‗ldirgichlar, stablizatorlar, katalizatorlar.

    Termoplastik va termoreaktiv plastmassalar.

    37-mavzu. Plastmassalardan detallar tayyorlash texnologiyasi.

    Quyish usuli, qizdirib presslash, ular ichida bosim bilan quyish, siqib

    chiqarish, presslash usulidadetallar tayyorlash.

    38-mavzu. Kompozitsion materiallar.

    Kompozitsion materiallarga ishlov berish texnologiyasi. Kompozitsion

    materiallar tayyorlashning muhim texnologik usullari, kompozitsion materiallar

    tayyorlashning muhim texnologik usullari. Asfalt qoplamalari va ularning tarkibi,

    polimer kompozitsion materiallar, keramik kompozitsion materiallar ishlab

    chiqarilishi va qo‗llanilishi.

    39-mavzu.Keramika va elektrotexnik materiallarga ishlov berish

    texnologiyasi.

    Keramik materiallarning turlari va ularga mexanik va harorat xossalarini

    bilgan xolda, yani qattiqligi, mustaxkamligi va yuqori haroratlarga chidamliligini

    inobatga olib ishlov berish jarayonlari Elektr texnik po‗latlarga ishlab chiqarish

    va ishlov berish. Zamonaviy ishlab chiqarish obektlari va sohalari

    40-mavzu. Elektr montaj ishlar.

    Elektr montaj ishlari, ularda foydalaniladigan asboblar turlari va tuzilishi.

    Elektr montaj ishlarida ish o‗rnini tashkil qilish. Elektr o‗tkazish sim turlari.

    Elektr montaj ishlarini bajarish usullari va ularda foydalaniladigan asboblarni

    1-mavzu.Fanning maqsad va vazifalari. Texnika havfsizligi qoidalari.

    Tikuvchilik buyumlari haqida umumiy ma‟lumot berish, ularga fason va

    gazlama tanlash.

    Fanning maqsad va vazifalari, texnika havfsizligi qoidalari haqida ma‘lumot

    berish. Tikuvchilik buyumlari haqida umumiy ma‘lumot berish, ularga fason va

    2-mavzu. Tikuvchilik buyumlarini tikish uchun andaza tayyorlash, andazani

    gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish texnologiyasi.

    Tikuvchilik buyumlarini tikish uchun andaza tayyorlash, andazani gazlamaga

    joylashtirish, bichiladigan bo‗laklar uchun beriladigan chok haqlari, ip

    yo‗nalishlari haqida, bichish va bichilgan bo‗laklarga ishlov berish, tikish,

    kiyimni birinchi va ikkinchi kiydirib ko‗rishga tayyorlash, kiyimga NIIB, kiyimni

    tikib bitirish va bezaklarini tikish texnologiyasi.

    3-mavzu. Oshxonada kiyiladigan kiyimlar haqida ma‟lumot, ularga

    gazlama va fason tanlash.

    Oshxonada kiyiladigan kiyimlarhaqida ma‘lumot berish. Oshxonada kiyiladigan

    fartuk, ro‗mol uchun fason va gazlama tanlash, ushlagichlar va choynak uchun

    yopgichlar uchun gazlama tanlash, andaza tayyorlash, andazaga fason chiziqlarini

    4-mavzu. O„g„il bolalar kiyimlari haqida ma‟lumot, ularga gazlama va fason

    lumotberish.Go‗daklarlarkiyimlari ularning bichimlari, tikiladigan chok turlari,

    gazlamalari haqida ma‘lumot berish, o‗g‗il bolalar ich kiyimi, o‗g‗il bolalar

    ko‗ylagi, o‗g‗il bolalar shimi uchun andaza tayyorlash, andazaga fason

    chiziqlarini kiritish, gazlama tanlash.

    5-mavzu.Qiz bolalar kiyimlari haqida ma‟lumot, ularga gazlama va fason

    Qiz bolalar kiyimlari va ularning bichimlari haqida ma‘lumot berish. Qiz bolalar

    tungi ko‗ylagi, maktab yoshigacha bo‗lgan qizlar ko‗ylagi, maktab yoshidagi

    qizlar ko‗ylagi, qiz bolalar yubkalari uchun gazlama, fason tanlash, andaza

    tayyorlash va andazaga fason chiziqlarini kiritish.

    6-mavzu. Ayollar kiyimlari haqida ma‟lumot, ularga gazlama va fason

    Ayollar kiyimlari va ularning bichimlari haqida ma‘lumot berish. Ayollar ich

    kiyimlar, ayollar tungi ko‗ylagi, ayollar uchun yubka, bluzka, ayollar milliy

    ko‗ylagi, ayollar ko‗ylagi, ayollar pidjagilariga fason, gazlama tanlash va andaza

    tayyorlashva andazaga fason chiziqlarini kiritish.

    7-mavzu. Erkaklar kiyimlari haqida ma‟lumot, ularga gazlama va fason

    Erkaklar kiyimlari haqida, ularning bichimlari haqida ma‘lumot berish. Erkaklar

    ich kiyimi, erkaklar tungi kiyimi, erkaklar ko‗ylagi, erkaklar shimi, erkaklar

    kurtkalariga gazlama fason tanlash, andaza tayyorlash va andazaga fason

    8-mavzu. Oziq ovqat mahsulotlari turlari. Sabzavotlar ularning turlari

    tarkibi ozuqaviy qiymati.

    Oziq ovqat mahsulotlari turlari Sabzavotlar ularning turlari tarkibi ozuqaviy

    qiymati. Sabzavotlarga birlamchi ishlov berish va turli taomlar uchun to‗g‗rash

    usullari. Sabzavotlardan yaxna taomlar tayyorlash, dasturxonga tortish tartibi.

    Sabzavotlarni pishirish usullari (qaynatish, qovurish, bug‗dadimlash). Issiq ishlov

    berish usullari. Qaynatish va qovurish usullari. Mahsulotlarga issiq ishlov

    berilganda bo‗ladigan o‗zgarishlar. Kartoshka bo‗tqasini tayyorlash texnologiyasi

    (kartoshka bo‗tqasini tayyorlash bosqichlari va texnika xavfsizligi qoidalari).

    9-mavzu. Don va don mahsulotlari ularning ozuqaviy qiymati va taom

    Don va don mahsulotlari turlari. Yorma bo‗tqalar tayyorlash texnologiyasi.

    Makaron mahsulotlaridan tayyorlangan taomlar. Yorma, dukkakli va makaron

    mahsulotlariga dastlabki ishlov berish.Yorma taomlari sifatiga qo‗yiladigan

    10-mavzu.Xamirdan tayyorlanadigan mahsulotlar

    Xamirturushli xamir ishlab chiqarish texnologiyasi. Xamirturushsiz

    (presslangan) xamir ishlab chiqarish. Qatlamli xamir. Uvalanadigan oshirma

    xamir. Pishirilgan xamir. Biskvitli xamir. Kekslar uchun xamir. Xamir turushli

    xamirdan mahsulot ishlab chiqarish. Xamirturushsiz (oddiy) xamirdan

    mahsulotlar ishlab chiqarish. Xamirdan mahsulotlar pishirish.. Xamirni

    pishirishda yuz beradigan jarayonlar. Xamirturushli xamir uchun qiyma

    tayyorlash .Xamirdan tayyorlangan yarim tayyor mahsulotlarni bezash.

    11-mavzu.Tuxum va uning ozuqaviy qiymati, pishirish usullari

    Tuxumning ozuqaviy qiymati (qaynatish, qovurish) Tuxum va uning

    ozuqaviy qiymati, pishirish usullari va xavfsizlik texnikasi qoidalari. Ochiq,

    yopiq va gazak uchun buterbrodlarni tayyorlash va dasturxonga tortish va

    xavfsizlik texnikasi qoidalari.

    12-mavzu: Parxez taomlari ularni tayyorlash tartibi

    Parhez №1 Parhez №2 Parhez №3 Parhez №4 Parhez №5 Parhez №6 Parhez №7

    Parhez №8 Parhez №9 Parhez №10 Parhez №11 Parhez №12 Parhez №13uchun

    taom tayyorlash. Mahsulotlarga umumiy tavsif berish va ovqatlarni tayyorlash

    13-mavzu. Issiq ichimlik va shifobaxsh damlamalarni tayyorlash

    texnologiyasi

    Issiq ichimlik va shifobaxsh damlamalarni tayyorlash texnologiyasi va

    xavfsizlik texnikasi qoidalari. Choy ishlab chiqarish, navlari, sifatiga bo‗lgan

    ovqatlanishdagi ahamiyati, turlari, pazandalikda ishlatilishi. Oziq-ovqat

    14-mavzu. Un va don mahsulotlarining ozuqaviy qiymati va ahamiyati.

    Xamir turlari va uni tayyorlash texnologiyasi. Non yoki lochira pishirish

    texnologiyasi. chak-chak tayyorlash texnologiyasi va dasturxonga tortish tartibi.

    Biskvit xamirini tayyorlash texnologiyasi va bezash. Don mahsulotlari turlari.

    Yormalar turlari, sifati, pazandachilikda ishlatilishi. Un, un sifati ko‗rsatkichlari,

    sifatini aniqlash usullari. Non va non mahsulotlari turlari, sifati ko‗rsatkichlari,

    saqlash sharoiti. Makaron mahsulotlari ishlab chiqarish, turlari, navlari,

    15-mavzu.Sut va sut mahsulot turlari, sifatiga bo„lgan talablar,

    saqlanishi va muddati. Shirguruch pishirish va dasturxonga tortish qoidalari

    Sut va sut mahsulotlarining oziqlik qiymati. Sut turlari. Qaymoq. Achitilgan

    sut mahsulotlari ishlab chiqarish jarayoni, sifati, saqlash sharoiti. Qayta ishlangan

    sut mahsulotlari turlari. Pishloq ishlab chiqarish, uning turlari, sifati, saqlash

    sharoiti va muddatlari. Sut va sut mahsulot turlari, sifatiga bo‗lgan talablar,

    saqlanishi va muddati. Shirguruch pishirish va dasturxonga tortish qoidalari

    16-mavzu. Go„sht (mol, qo„y, tovuq) va baliq mahsulotlarning ozuqaviy

    qiymati, ahamiyati, turlari, ularning sifatiga bo„lgan talablar.

    Go‗sht (mol, qo‗y, tovuq) va baliq mahsulotlarning ozuqaviy qiymati,

    ahamiyati, turlari, ularning sifatiga bo‗lgan talablar Go‗sht yoki baliqni (tozalash)

    va bo‗laklarga bo‗lish tartibi. Go‗shtga birlamchi ishlov berish. Go‗shtdan yarim

    tayyor masalliqlar. Parranda go‗shtiga birlamchi ishlov berish va yarim tayyor

    17- mavzu. Baliqlar. Saqlash va qayta ishlash jarayoni

    Baliqning kimyoviy tarkibi va oziqlik qiymati. Baliq oilalari. Tirik,

    sovutilgan, muzlatilgan baliqlarning sifat ko‗rsatkichlari. Baliqqa birlamchi

    ishlov berish va yarim tayyor masalliqlar tayyorlash. Tuzlangan, quritilgan,

    dudlangan baliqlar. Baliq konservalari. Ikraning oziqlik qiymati, turlari.

    III. Amaliy mashg„ulotlari buyicha ko„rsatma va tavsiyalar

    ((Laboratoriya ishlari), (Seminar mashg‘ulotlari), (Kurs ishi), (Mustaqil

    ta’lim) o‘quv rejada ko‘rsatilgan turi (nomi) bo‘yicha yoziladi)

    Amaliy mashg‗ulotlar uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:

    1.Simlar bilan ishlash vaulardan turli hil buyumlar tayyorlashni o‗rganish.

    2.Xalq hunarmandchiligi buyumlarini tayyorlash (chakkich,turli hil metall

    3.Zargarlik buyumlarini tayyorlashni o‗rganish.

    4.Yupqa metall listlardan qoliplar tayyorlashni o‗rganish.

    6. Hovli uchun panjara tayyorlashni o‗rganish.

    7.Metall listlardan eshik vadarvozalar tayyorlashni o‗rganish.

    8. Metall listlardan turli hil maket va modellar tayyorlashni o‗rganish

    9. Metall listlardan xalq hunarmandchiligiga oid ihtiyoriy o‗z qiziqishiga ko‗ra

    buyumlarini tayyorlashni o‗rganish.

    10. Metall listlargarangli lazerli gravyura yordamida kompozitsiya chizishni

    11. Yog‗ochdan bolalar stulchasini tayyorlashni o‗rganish.

    12.Faneralardan xalqhunarmandchilik buyumlarini tayyorlashni o‗rganish.

    13.Kulolchilik buyumlarini tayyorlashni o‗rganish.

    14.To‗rt burchakli, uch burchakli, ovalsimon shukatulka(quticha) tayyorlashni

    15.Zamonaviy telefon, kitob javoni hamda oshxona jihozlarini tayyorlashni

    16.Turli hil materiallardan foydalanib xona intereri modeli va maketini

    17. Turli hil materiallardan foydalanib me‘moriy obidalar modeli va maketini

    18.Ganchdan turli hil formadagi buyumlar, modellarini tayyorlashni o‗rganish.

    19. Turli hil materiallardan foydalanib turli hil formadagi , shakldagi yog‗och

    o‗ymakorlik buyumlarini, tayyorlashni o‗rganish.

    20. Turli hil organik materiallardan foydalanib turli hil formadagi, shakldagi

    interer buyumlarini, modellarini tayyorlashni o‗rganish.

    21.Rezina,shisha materiallardan foydalanib turli hil formadagi buyumlar,

    modellarini tayyorlashni o‗rganish.

    22.Polimer (plastmasc massalar) materiallardan foydalanib turli hil formadagi

    buyumlar, modellarini tayyorlashni o‗rganish.

    23. Kompozitsion materiallardan foydalanib turli hil formadagi, shakldagi interer

    buyumlarini, modellarini tayyorlashni o‗rganish.

    24. Shishadan tayyorlangan maxsulotlarga mexanik va termik ishlov berishni

    25. Zamonaviy keramik ishlab chiqarish ob‘ektlari va sohalarini o‗rganish.

    26. Elektr montaj ishlarini bajarish usullari va ularda foydalaniladigan asboblarni

    ishlatish texnologiyasini o‗rganish.

    27.Kompozitsion materiallar tayyorlashning muhim texnologik usullarini

    28. Qurilishda va mebellar ishlab chiqarishda tabiiy holida yoki qayta ishlangan

    holida qo‗llaniladigan smolalarni o‗rganish.

    Qizlar uchun

    1. Texnika havfsizligi qoidalari. Tikuvchilik buyumlari haqida umumiy ma‘lumot

    berish, ularga fason va gazlama tanlash, andaza tayyorlash, andazaga fason

    chiziqlarini kiritish texnologiyasi.

    2. Qiz bolalar uchun oshxona fartugi va ro‗moli uchun andazani gazlamaga

    joylashtirish, bichish va tikish.

    3. Choynak yopqichi va tagligi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish

    4. Chaqaloqlar kiyimlari uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    5. O‗g‗il bolalar ich kiyimi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    6. O‗g‗il bolalar ko‗ylagi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    7- mavzu.O‗g‗il bolalar shimi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    8.Qiz bolalar tungi ko‗ylagi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    9.Maktab yoshigacha bo‗lgan qizlar ko‗ylagi uchun andazani gazlamaga

    joylashtirish, bichish va tikish.

    10.Maktabyoshidagi qizlar ko‗ylagi uchun andazani gazlamaga joylashtirish,

    bichish va tikish.

    11.Qiz bolalar yubkalari uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    12.Ayollar ich kiyimi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish.

    13. Ayollar kiyimidagi vitochkalar uchun andazani gazlamaga joylashtirish,

    bichish va tikish.

    14. Ayollar tungi ko‗ylagi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    15. Ayollar yubkasi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish.

    16. Ayollar bluzkasi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish.

    17. Ayollar milliy ko‗ylagi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    18. Ayollar ko‗ylagi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish.

    19. Ayollar pidjagi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish.

    20. Erkaklar ich kiyimi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish.

    21.Erkaklar tungi kiyimi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    22.Erkaklar ko‗ylagi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish.

    23.Erkaklar shimi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish.

    24.Erkaklar kurtkasi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish.

    25.Sabzavotlarga birlamchi ishlov berish va turli taomlar uchun to‗g‗rash usullari.

    26. Sabzavotlardan yaxna taomlar tayyorlash, dasturxonga tortish tartibi

    27. Sabzavotlarni pishirish usullari (qaynatish, qovurish, bug‗da dimlash).Issiq

    ishlov berishu sullari.

    28. Kartoshka bo‗tqasini tayyorlash texnologiyasi (Kartoshka bo‗tqasini

    tayyorlash bosqichlari va texnika xavfsizligi qoidalari).

    29. Yorma bo‗tqalar tayyorlash texnologiyasi.

    30. Makaron mahsulotlaridan tayyorlangan taomlar.

    31. Qatlamli xamir. Uvalanadigan oshirma xamir.

    32. Pishirilgan xamir. Biskvitli xamir. Kekslar uchun xamir.

    33. Xamirdan mahsulotlar pishirish..

    34. Ochiq, yopiq va gazak uchun buterbrodlarni tayyorlash va dasturxonga tortish

    35. Parxez taomlari ularni tayyorlash tartibi Mahsulotlarga umumiy tavsif berish

    va ovqatlarni tayyorlash usullari

    36. Issiq ichimlik va shifobaxsh damlamalarni tayyorlash texnologiyasi

    37. Quymoq tayyorlash tartibi va dasturxonga tortish. Ertalabki nonushta uchun

    38. Xamirli taomlar tayyorlash texnologiyasi

    39. O‗zbek milliy suyuq taomlarini tayyorlash texnologiyasi

    40.Parranda go‗shtiga birlamchi ishlov berish va yarim tayyor masalliqlar

    41. Baliq (tozalash) go‗shtiga birlamchi ishlov berish va yarim tayyor masalliqlar

    42. Go‗sht (mol, qo‗y, tovuq) va baliq mahsulotlaridan taom tayyorlash

    43. Milliy palov tayyorlash texnologiyasi

    44. Do‗lmalar tayyorlash texnologiyasi

    Amaliy mashg‗ulotlar multimedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada

    bir akademik guruhga bir professor-o‗qituvchi tomonidan o‗tkazilishi zarur.

    Mashg‗ulotlar faol va interfaktiv usullar yordamida o‗tilishi, mos ravishda

    munosib pedagogik va axborot texnologiyalar qo‗llanilishi maqsadga muvofiq.

    . Kurs ishi bo„yicha ko„rsatma va tavsiyalar.

    Kurs ishi uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:

    1. Texnologiya va dizayn fanining maqsadi va vazifalari. Texnologiya va dizayn

    tushunchasi. Texnologiya va dizayn fanining nazariy asoslari, ishlab chiqarishda

    yangi texnika va ilg‗or texnologiyalar bilan talabalarni o‗rganish.

    2-mavzu. Fan texnika taraqqiyotini jadallashtirish omillari va istiqbollarini

    3. Ishlab chiqarishda buyumlar tayyorlashning funksional vazifalarini

    4. Yog‗och xomashyo tayyorlash to‗g‗risida asosiy tushunchalar. Buyum

    yasash texnologiyasi va yasalgan buyumning sifati, ishlatilgan materialnin

    gxossalariga bog‗liqligini o‗rganish.

    5. Konstruksion material sifatida qurilishda, mebel va duradgorlik buyumlarida,

    sport buyumlarida, musiqa asboblarida, ro‗zg‗or asbob anjomlari ishlab

    chiqarishda buyumlarga xomashyo tanlashni o‗rganish.

    6. Rossiya va uzoq sharq yerlarida o‗stiriladigan daraxtdan tayyorlangan

    yog‗och turlari va xomashyosi, ularning o‗rnini bosadigan mahalliy daraxt

    turlari, mahalliy daraxt turlardan tayyorlangan yog‗och xomashyolarni

    7. Mahalliy daraxt turlardan tayyorlangan yog‗och xomashyolarni olish, saqlash,

    ishlab chiqarishni o‗rganish.

    8. Yog‗och xomashyoning musahkamligi, qattiqligi, qayishqoqligi, plastikligi,

    mo‗rtligi va sifatiga qo‗yiladigan talablarni o‗rganish.

    9. Yog‗ochdan tayyorlanadigan buyumlar va mahsulotlarga xomashyo tanlash

    va tayyorlashda yog‗och materiallarning xossalari va ishlatilishini o‗rganish.

    10. Yog‗och xomashyodagi nuqsonlarni aniqlash va ularni bartaraf etishni

    11. Yog‗och xomashyo tanlashda yog‗ochturlarini guruhlarga bo‗lishni

    12.Tanlangan xomashyoning har xil mixlarni ushlab turish xususiyatlarini

    13.Yog‗ochni quritish to‗g‗risida asosiy ma‘lumotlar, yog‗ochni quritishning

    asosiy maqsadi, yog‗ochni ochiq joyda quritishni o‗rganish.

    14.Ochiq joyda quritishni tashkil etish va amalga oshirish, ochiq joyda quritish

    usullarining avzalligi va kamchiliklarini o‗rganish.

    15. Yog‗ochni sunniy quritish, sun‘iy quritish turlari, quritish kameralari va

    sushilkalarning xillari, ulardan foydalanish mexanizimlarini o‗rganish.

    16. Konstruksion material sifatida qurilishda, mebel va duradgorlik

    buyumlarida, xalq xo‗jaligi va ro‗zg‗or asbob-anjomlari ishlab chiqarishda

    buyumlarga xomashyo tanlashni o‗rganish.

    17.Cho‗yan, po‗lat va rangli metalldan tayyorlangan quymalarni o‗rganish.

    18. Bolg‗alangan va shtamplangan xomashyoni o‗rganish.

    19. Po‗latdan sovutilgan va qizdirilgan hollarda tayyorlangan prokatlar va rangli

    20. Xomashyoning turlari, materialiga, shakliga, detalning xizmat vazifasiga va

    mashinalarda yig‗ilgan holda ishlash shart-sharoitlariga bog‗liqligi. Shakldor

    detallar tayyorlash jarayonida cho‗zilish va egilish ta‘sirida ishlatiladigan

    21. Bolg‗alash yordamida egilishga, cho‗zilishga buralishga ishlovchi va

    ko‗ndalang kesimi bo‗yicha o‗lchamlarida farq bo‗lgan metall xomashyolarni

    22. Katta o‗lchamli detallar uchun donali va kichik seriyali ishlab chiqarish

    sharoitida yoki boshqa hollarda kichik detallar uchun xomashyo tanlashni

    23.Shtamplangan xomashyo, tunika. Aylana, kvadrat, oltiburchakli prokatlardan

    tayyorlangan xomashyo tanlashni o‗rganish.

    24. Yuqori molekulyar kimyoviy birikmali polimerlar, sintetik smolalar.

    Polimerlanish smolalari termoplastik, termoreaktiv plastmassali buyumlar

    tayyorlashda ishlatiladigan xomashyoni o‗rganish.

    25. Qurilishda va mebellar ishlab chiqarishda tabiiy holida yoki qayta ishlangan

    holida qo‗llaniladigan smolalar, bakelitlangan fanerlar, yog‗och-qatlamli va

    qog‗oz-qatlamli plastiklar tayyorlashda ishlatiladigan xomashyoni o‗rganish.

    26. Fenoplastlar tayyorlashda ishlatiladigan polikondensassiyalashgan sintetik

    smolalarni tanlashni o‗rganish.

    27. Rezorsin-formaldegid smola, karbomidsmolalar, poliefirsmolalar, epoksid

    smolalar tarkibi va xossalari, buyumlar tayyorlashda ularni ishlatilish sohalarini

    28. Sanoat ishlab chiqarish, qishloq xo‗jaligi, zargarlik buyumlari, maishiy uy

    ro‗zg‗or buyumlari va mahsulotlarni tayyorlashda xomashyo va buyumlarni

    rejalash, o‗lchash, texnologik xarita tuzish, eskizlar tayyorlash va texnologik

    29.Sanoat ishlab chiqarish, qishloq xo‗jaligi, zargarlik buyumlari, maishiy uy

    ro‗zg‗or buyumlari va mahsulotlarni tayyorlashda xomashyo texnologik

    jarayonlarni loyihalash texnologiyasini o‗rganish.

    30.Yog‗och materiallarini yo‗nishda ishlatiladigan qo‗l asboblarni tuzilishi va

    ishlatish texnologik jarayonlarini o‗rganish.

    31. Yog‗och materiallarini yo‗nish stanoklari va elektr qurilmalarni tuzilishi va

    ularni ishga sozlash texnologiyasi. Yog‗och materiallarini yo‗nishda mehnat

    havfsizligi qoidalarini o‗rganish.

    32. Birikmali detallar tayyorlash, konussimon, shakldor va fason yuzalar hosil

    qilish hamda ishlov berish texnologiyasini o‗rganish.

    33. Keramik kompozitsion materiallar ishlab chiqarilishi va qo‗llanilishini

    34. Rezina turlari, tarkibi xossasi va ishlatilishini o‗rganish.

    35. Yelimlovchi materiallarning tarkibi, ularning klassifikasiyasi va ishlatilishi.

    36. Polimerli plyonkalar va ularning turlari. Smola shimdirilgan qog‗oz asosli

    pardozlash materialarini o‗rganish.

    37. Loklarni qizdirib purkash va bunda ishlatiladigan asbob-uskunalarni

    38. Parda qatlamlari xosil bo‗lish jarayonlari. Uchuvchan ertuvchilarning

    bug‗lanish xisobiga qoplamalarning qotishni o‗rganish.

    39.Plastmassalardan detallar tayyorlash texnologiyasini o‗rganish..

    40. Kompozitsion materiallarga ishlov berish texnologiyasini o‗rganish.

    1. Oshxonada kiyiladigan kiyimlarning bichilgan bo‗laklariga ishlov berish,

    kiydirib ko‗rishga tayyorlash.

    2. O‗g‗il bolalar kiyimlarning bichilgan bo‗laklariga ishlov berish, kiydirib

    3. Qiz bolalar kiyimlarning bichilgan bo‗laklariga ishlov berish, kiydirib

    4. Ayollar kiyimlarning bichilgan bo‗laklariga ishlov berish, kiydirib ko‗rishga

    5. Erkaklar kiyimlarning bichilgan bo‗laklariga ishlov berish, kiydirib ko‗rishga

    6. Suyuq taomlar tayyorlash jarayonini o‗rgatish

    7. Sabzavotlardan taomlar tayyorlashni o‗rgatish

    8. Tuxum va tvorogdan taomlar tayyorlashni o‗rgatish

    9. Baliqdan taomlar tayyorlashni o‗rgatish

    10.Go‗shtdan taomlar tayyorlashni o‗rgatish

    11. Yaxna taom vatamaddilarnitayyorlashjarayoninio‗rgatish

    12. Shirin taomlarni tayyorlashni o‗rgatish

    14. Xamir mahsulotlari va taomlarini tayyorlash jarayonini o‗rgatish

    15. Dasturxon tuzash qoidalari o‗rgatish

    16. Parxez taomlarini tayyorlashni o‗rgatish

    .Mustaqil ta‟lim va mustaqil ishlar

    Mustaqil ta‘lim uchun tavsiya etiladigan mavzular:

    1.O‗zbekistonda xalq amaliy san‘ati va milliy hunarmandchilikning rivojlanishi.

    2. Kandakorlik san‘ati. Kandakorlar tomonidan tayyorlangan milliy idishlar.

    3. Amaliy san‘at maktablari va ulardagi o‗ziga xosliklar.

    4. Amaliy san‘atda naqqoshlikning ishlatilish sohalari va turli xil amaliy san‘at

    asarlariga naqsh bajarish uslublaridagi farqlar.

    5. Kulolchilik mahsulotlarini tayyorlash jarayoni va ularda mahalliy o‗ziga

    xosliklarning aks etishi

    6. Kandakorlik san‘ati. Kandakorlar tomonidan tayyorlangan milliy idishlar.

    Qizlar uchun

    1. O‗g‗il bolalar kiyimlari uchun fason va gazlama tanlash, andaza tayyorlash,

    andazaga fason chiziqlarini kiritish, andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    tikish, texnologik xarita yaratish.

    2. Qiz bolalar kiyimlari uchun fason va gazlama tanlash, andaza tayyorlash,

    andazaga fason chiziqlarini kiritish, andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    tikish, texnologik xarita yaratish.

    3. Ayollar kiyimlari kiyimlari uchun fason va gazlama tanlash, andaza tayyorlash,

    andazaga fason chiziqlarini kiritish, andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va

    tikish, texnologik xarita yaratish.

    4. Erkaklar kiyimlari kiyimlari uchun fason va gazlama tanlash, andaza

    tayyorlash, andazaga fason chiziqlarini kiritish, andazani gazlamaga joylashtirish,

    bichish va tikish, texnologik xarita yaratish.

    5. Ayollar kiyimlarini murakkab fasondagi kiyimlari kiyimlari uchun fason va

    gazlama tanlash, andaza tayyorlash, andazaga fason chiziqlarini kiritish, andazani

    gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish, texnologik xarita yaratish.

    6. Suyuq taomlar tayyorlash jarayonini texnologiyasi.

    VI. Fan o„qitilishining natijalari (shakllanadigan kompetensiyalar)

    Fanni o‗zlashtirish natijasida talaba:

    – dizayn va badiiy loyihalashning turmushdagi va mehnat ta‘limi o‗qituvchisining

    kasbiy faoliyatidagi ahamiyati, buyumlarni badiiy loyihalash metodlari, belgi va

    ramzlar, sanoat grafikasi asoslari, hajmli maket tayyorlash asoslari bo‗yicha

    – – tikuvchilik buyumlari uchun gazlama tanlash, andaza tayyorlash, bichish va

    – O‗zbekistonda yetishtiriladigan va ishlab chiqariladigan oziq-ovkat

    mahsulotlariga issiqlik ishlovi berish usullarini, mahsulotlarga issiqlik ishlovi

    berishda qo‗llaniladigan zamonaviy jihozlar, o‗zbek milliy taomlari turlarini va

    ularni tayyorlash jarayonini, taomlarni tayyorlashda ish joyini tashkil etish,

    sanitariya – gigiyena qoidalari xaqida tasavvur va bilimga ega bo‘lishi;

    – O‗zbekistonda zamonaviy san‘at va milliy hunarmandchilik maktablari va ularni

    rivojlanish tarixi, o‗ziga xos xususiyatlari, naqqoshlik san‘ati, naqsh turlari va

    ulardagi ramziy ma‘nolar, naqshlarni bajarish bosqichlari va naqshni taxt qilish;

    – tikuvchilik buyumlari uchun gazlama tanlash, fason tanlash andaza tayyorlash,

    andazaga fason chiziqlarini kiritish, bichish va tikish;

    – oziq-ovqat mahsulotlarini turlarini, oziq-ovqat mahsulotlariga birlamchi ishlov

    berish va yarim tayyor masalliqlar tayyorlash, mahsulotlarga issiqlik ishlovi

    berish usullarini, tayyor taomlarni dasturxonga tortish qoidalarini, turli

    marosimlarda dasturxon tuzash tartiblarini, parxez taomlarining turlari va

    tayyorlash jarayoni, ovqat tayyorlash sanitariya va gigiyenasi malakalarini

    shakllantirish ko„nikmalariga ega bo„lishi kerak;

    – talaba dizaynerlik amaliy san‘atida ishlatiladigan kesuvchi asboblarining

    tuzilishi ishlash jarayonlarni tahlil qilish usullarini qo‗llay olish;

    – tikuvchilik buyumlari uchun gazlama tanlash, fason tanlash andaza tayyorlash,

    andazaga fason chziqlarini kiritish, bichish, bichilgan bo‗laklarga ishlov berish,

    kiyimga NIIB va tikish;

    – ish joyini to‗g‗ri tashkil etishni, xavfsizlik qoidalarini to‗g‗ri bajarishga e‘tibor

    berishni, oziq-ovqat maxsulotlaridan tejamkorlik bilan unumli foydalanishni,

    talabalarda mehnat sevarlikni, badiiy didni, ijodiy qobiliyat va aql farosatni

    g‗ururni, milliy urf–odatlarga xurmat e‘tiborni

    shakllantirishni, o‗qitishda izchillik va ketma–ketlikka rioya qilishni, o‗z ustida

    tinimsiz ishlashni, yangiliklarni qiziqib o‗rganib borish malakalariga ega

    bo„lishi kerak.

    VII. Ta‟lim texnologiyalari va metodlari: