Yirtiq kiyim, iflos to‘shak, muddati o‘tgan dorilar: Buxoroda ruhiy xasta ayollar xo‘rlanyaptimi

– Bosh hamshira bizni hisobotda bemorlarga qandaydir qimmat dori-darmon berayotganimizni ko‘rsatishga majbur qildi. Ularni qayerdan olganini, dorixonalarda bor yoki yo‘qligini bilmaymiz. Biz bir nechta holatlarga shikoyat qildik, ammo internat ma’muriyati har doim inspektorlar kelganda ishni “shoshiltirishga” harakat qiladi. Ma’muriyatga oxirgi marta murojaat qilganimizda, ular bir oy ichida shikoyatlarimizga javob berishlarini aytishdi. Ammo, hanuzgacha javob olganimiz yo‘q, – deydi “Mehribonlik” internat uyining hamshiralaridan biri.

Tomoqdagi qichishish va yo’tal: sabablari, davolash tamoyillari, maslahatlar

Yo’tal bilan birga tomoq og’rig’i hissi ko’pchilikka tanish. Aksariyat odamlar bu kasallik o’z-o’zidan o’tib ketishiga umid qilib, davolanishga harakat qilmaydi.Biroq, ko’pincha bunday alomatlar jiddiy yallig’lanishni ko’rsatadi, bu yallig’lanishni engillashtiradigan farmatsevtika yoki muqobil usullardan foydalanmasdan o’tmaydi.

Vaziyatning asosiy sabablari

Nima uchun tomoqqa qitiqlaydi va yo’tal yo’qolmaydi – bu savol bilan har yili o’n minglab bemorlar terapevt va otorinolaringologlarga murojaat qilishadi. Yo’tal yallig’lanish va yuqumli kasalliklarga qaraganda tez-tez uchraydigan alomatdir. Ammo tomoq og’rig’i yanada jiddiy patologiyalar haqida xabar berishi mumkin. masalan, alomatlarning bunday kombinatsiyasi bronxial astma mavjudligini ko’rsatishi mumkin. Tana haroratiga, ovozning xirillashiga, limfa tugunlarining holatiga va boshqa klinik belgilarga qarab, tomoq qichishi va yo’tal bir haftadan ortiq davom etmasligi sabablari haqida dastlabki xulosalar chiqarishga harakat qilishingiz mumkin.

Quyida ushbu noqulaylikning eng keng tarqalgan sabablari ro’yxati keltirilgan:

angina, faringit, laringit;
adenoidit;
allergik namoyishlar;
bronxial astma.

Qaysi shifokorga borishim kerak?

Yo’tal bilan birga keladigan tomoq og’rig’ining aniq sababini aniqlash uchun siz otorinolaringologga murojaat qilishingiz kerak. Umumiy amaliyot shifokori – umumiy amaliyot shifokori yoki pediatr ham yordam berishi mumkin. Boshlash uchun siz umumiy va biokimyoviy qon testlaridan o’tishingiz kerak, keyin kerak bo’lsa, tomoq va nazofarenkning shilliq qavatini qirib tashlashingiz kerak.

Agar bakterial yoki virusli infektsiya aniqlansa, tegishli davolash belgilanadi. Aksariyat hollarda siz antibakterial dorilarsiz qilolmaysiz – faqat ular qondagi laringit, tonzillit, faringit va boshqalarni keltirib chiqaradigan stafilokokk va boshqa patogenlarni yo’q qilishi mumkin.

Agar allergiyaga shubha bo’lsa, bemorga tor mutaxassis bilan maslahatlashish uchun yo’llanma beriladi. Antijenlarni hisoblash imkonini beruvchi maxsus testdan o’tishingiz kerak bo’ladi. Allergist tegishli antigistaminni buyuradi. Dori-darmonlarni qabul qilish kursidan so’ng bemorda allergik quruq yo’tal bo’ladi. Tomoqqa, burunga qitiqlaydi, balg’am chiqariladi – bu alomatlarning barchasi allergiya alomati ham bo’lishi mumkin, siz ularni shifokor bilan maslahatlashgandan keyin albatta eslatib o’tishingiz kerak.

Tomoq og’rig’i tomoq va yo’talning sababi sifatida

Angina eng keng tarqalgan o’tkir respiratorli infektsiyalardan biridir. Quyidagi belgilar bilan birga keladi:

tomoq og’rig’i, ikkinchi kuni yutish paytida o’tkir og’riq bilan almashtiriladi;
limfa tugunlarining yallig’lanishi;
kasallik kursining murakkabligiga qarab, harorat ko’tarilishi mumkin;
yo’tal ko’pincha yumshoq, quruq;
umumiy zaiflik, past ishlash.

Angina bilan noxush terlash hissi xarakterlidir, bu tomoqning qisqarishini qo’zg’atadi va natijada yo’tal paydo bo’ladi. Bunga yo’l qo’ymaslik uchun kasallikning rivojlanishiga sabab bo’lgan virusni yo’q qilish kerak. Ko’pincha, bu antibakterial preparatlarsiz amalga oshirilmaydi.

Agar bemor yo’taldan oldin tomog’i qitiqlayotganini sezsa, nima qilish kerak? Avvalo, terapevt bilan bog’laning, umumiy yallig’lanishga qarshi preparatlar buyuriladi. Shuningdek, anginaning asosiy alomatlarini yo’qotish uchun Fervex va Teraflu buyurilishi mumkin – ko’pincha bemorda yaxshi immunitet mavjud bo’lsa, bu etarli. Angina uyda davolanishga yordam beradi – tomoq og’rig’i, nazofarenkdagi og’riqlar, yo’tal asal va asalarichilik mahsulotlari, shuningdek, qichitqi o’ti, kalendula, romashka damlamalari va damlamalari juda yaxshi.

Faringit – davolash va alomatlar

Kasallik farenks to’qimalarining limfoid yallig’lanishi. Ko’pincha u yuqori nafas yo’llarining o’tkir yallig’lanish jarayoni bilan birlashtiriladi. Kasallik ko’pincha bemorlarni qishning oxirida, immunitet zaiflashganda, tananing infektsiyalar va viruslarga qarshi chidamliligi deyarli nolga teng bo’ladi.

To’g’ri davolash bo’lmasa, faringit surunkali bo’lib qolishi mumkin, bu holda bemorning ovozi abadiy bir oz bo’g’iq, past, bosh bo’lib qolishi mumkin.Buning oldini olish uchun birinchi belgilarda shifokor bilan maslahatlashish kerak:

tomoq va nazofarenksda yashirin og’riq;
limfa tugunlarining yallig’lanishi;
tomoqdagi qitiqlar;
ko’p balg’amsiz yo’tal boshlanadi;
ovoz tembri o’zgaradi.

Faringit rivojlanishining sabablari

Otorinolaringologiya uning paydo bo’lish sabablariga qarab faringitning quyidagi shakllarini aniqlaydi:

virusli yoki yuqumli;
allergik;
qo’ziqorin.

Ko’pincha kasallikning virusli va yuqumli sabablari bor, kamroq – allergik va qo’ziqorin. Bolalar va kattalarda faringit rivojlanishining oldini olish uchun oddiy profilaktika qoidalariga rioya qilish kerak:

faqat toza idishlardan ovqatlaning;
juda sovuq ichimliklar ichmang;
sovuq mavsumda sharf va shlyapa kiying;
vitamin va mineral komplekslarni qabul qilish;
immunitet tizimini mustahkamlash uchun dori-darmonlarni qabul qilish;
umumiy hipotermiyaning oldini olish;
sovuq havoda oqmaydigan va ho’l oyoqlarni qo’zg’atmaydigan yuqori sifatli poyabzal kiying;
yigirma darajadan past haroratlarda suv havzalarida suzmang;
suvda uzoq vaqt qolmang – umumiy hipotermiya faringit rivojlanishi uchun ajoyib fon hisoblanadi.

Laringit, tomoqdagi qitiqlar va yo’tal

Ushbu kasallik bilan laringeal shilliq qavatning yallig’lanish jarayoni boshlanadi. Bemor tomoq, burun, nazofarenksda yoqimsiz qichishishni his qiladi. Bu jarayon balg’am ishlab chiqarish bilan engil yo’tal bilan birga bo’lishi mumkin. Otolaringologiya laringitning ikki shaklini ajratib turadi: o’tkir (bemor bir necha kun davomida kasallik haqida tashvishlanadi) va surunkali, bunda semptomlar bir necha yil davom etadi.

Etarli davolanish bo’lmasa, o’tkir shakl surunkali shaklga aylanishi mumkin. Nazofarenkdagi noxush tuyg’ular yo’talish, tomoqdagi qichishish va oz miqdorda qalin balg’amni yo’talishiga olib keladi – ehtimol laringit tashxis qilinadi.

Laringitning turlari va kursning xususiyatlari

Zamonaviy otorinolaringologiya kasallikning quyidagi shakllarini ajratadi:

Kataral laringit quyidagi belgilar bilan birga keladi: terlash, ovozning xirillashi, beqaror yo’tal, quruq yoki ozgina balg’am bilan. Kasallikning kechishi ko’pincha juda yumshoq. Ko’pincha kataral laringitning klinik ko’rinishida yuqori yoki past darajadagi isitmada isfoniya, ovozning xirillashi, yo’tal (tomoqdagi qitiqlash kabi), tomoqdagi xom va quruqlikni ajratish mumkin.
Laringitning atrofik turi tomoq va nazofarenkning shilliq qavatining yupqalanishiga olib keladi. Ushbu turdagi kasallikning o’ziga xos xususiyati shilliq qavatdagi jigarrang qobiqlarning shakllanishi bo’lib, ular ichorni chiqaradi va egasiga jiddiy noqulaylik tug’diradi.
Allergik laringit juda kam uchraydi va ko’p miqdorda lakrimatsiya bilan birga keladi. Tomoq nafaqat og’riyapti, balki qichishadi. Bemor antigistaminlarni qabul qilishni boshlamaguncha, davolanishning boshqa usullari kuchsiz bo’ladi.
Gipertrofik laringit laringeal shilliq qavatning qalinlashishi bilan kasallikning odatdagi kursidan farq qiladi. Kasallikning surunkali shaklida qalinlashuvlar shu qadar katta hajmga etishi mumkinki, ular gırtlakning normal yopilishiga to’sqinlik qiladi.
Laringitning difteriya shakli infektsiyani tomoqdan bodomsimon bezlarga o’tkazish bilan tavsiflanadi, bu keyinchalik surunkali tonzillitning rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Bunday asoratdan qochish uchun laringitni imkon qadar tezroq davolashni boshlashingiz kerak.

Bronxial astma: kursning xususiyatlari

Ko’pgina bemorlar tomog’i qitiqlaganda nafas qisilishidan shikoyat qiladilar. Yo’talni qanday to’xtatish kerak, agar u bilan parallel ravishda odam bo’g’ilib qolsa va tomoq, nazofarenks, burunda qichishishni boshdan kechirsa? Avvalo, o’z-o’zidan davolamang va otorinolaringologga murojaat qiling. Havo etishmasligi kabi xavfli alomat bronxial astma rivojlanishini ko’rsatishi mumkin.Bu o’limga olib kelishi mumkin bo’lgan jiddiy kasallikdir, garchi dastlab tashvishlanadigan yagona narsa bu tomoqdagi qitiqlash va vaqti-vaqti bilan yo’talni keltirib chiqarishi.

Nega bemor bo’g’ilishni boshlashi mumkin? O’pkada havo etishmasligiga quyidagi omillar ta’sir qiladi:

bronxial daraxt devorlarining silliq mushak elementlarining reaktivligini oshirish, har qanday tirnash xususiyati bilan spazmga olib keladi;
allergiya va yallig’lanish vositachilarining ommaviy chiqishiga olib keladigan, ammo umumiy allergik reaktsiyaga olib kelmaydigan ekzogen omillar;
bronxial shilliq qavatning shishishi, havo yo’llarining o’tkazuvchanligini buzish;
shilliq bronxial sekretsiyalarning etarli darajada shakllanishi (astma bilan yo’tal odatda samarasiz);
kichik diametrli bronxlarning asosiy shikastlanishi;
gipoventiliya tufayli o’pka to’qimalarida o’zgarishlar.

Allergik ko’rinishlar

Aksariyat odamlar allergiya doimiy hapşırma va burun oqishi bilan namoyon bo’ladi deb o’ylashga odatlangan. Darhaqiqat, ko’proq ko’rinishlar mavjud: yirtiq, qichishish, dermatit, toshmalar, ürtiker, ko’ngil aynishi, tomoq qichishi va yo’tal. Allergiyaning bunday namoyonlarini qanday davolash mumkin? Faqat bitta yechim bor – hayotingiz davomida antigistaminni to’g’ri tanlash va qo’llash.

Ba’zi hollarda, dori-darmonsiz qilish mumkin – bu muammoning manbasini atrof-muhitdan butunlay chiqarib tashlash kifoya. Misol uchun, agar siz tsitrus mevalariga allergiyangiz bo’lsa, hech qachon, hech qanday holatda ularni iste’mol qilmang. Agar allergik reaktsiya terak paxmoqida o’zini namoyon qilsa, uni istisno qilish qiyinroq bo’ladi, hatto uydan chiqmasangiz ham, kasallikning namoyon bo’lishi bemorni bezovta qiladi. Shuning uchun, ba’zi hollarda, siz tabletkalarni olmasdan qilolmaysiz.

Adenoidit

Bu nazofarengeal bodomsimon bezning yallig’lanishi. Ko’pincha bolalar va o’smirlarda tashxis qilinadi. bemorlar ovozning yoqimsiz, “gundos” tembri bilan ajralib turadi. Shu bilan birga, ular doimiy tomoq og’rig’i, burun burunlari, yutish bilan bog’liq muammolar bilan azoblanadi. Davolash ko’pincha jarrohlik yo’li bilan amalga oshiriladi – shifoxona sharoitida siz nazofarenkdan blyashka va yiringni olib tashlashingiz kerak va agar adenoidlar mavjud bo’lsa, ularni kesib tashlashingiz kerak.

Adenoidit rivojlanishining oldini olish bo’yicha maslahatlar: har doim burun oqishi, yo’tal, tomoq og’rig’i, faringit, laringit va nazofarenkning boshqa yallig’lanish kasalliklarini butunlay davolaydi. Bu adenoidit ko’rinishidagi noxush asoratlardan o’zingizni sug’urta qilishning yagona yo’li.

Glossofaringeal nevralgiya

Bu nisbatan kam uchraydigan kasallik bo’lib, u yo’talni qo’zg’atadigan tilning ildizi hududida qitiqlaydi. Vaziyat ko’pincha nevrologik muammolar tufayli yuzaga keladi, ularni bartaraf etish uchun ko’pincha sedativ yoki nootrop dorilar kursini ichish kerak.

Bunday noyob tashxisni qo’yishga “muvaffaqiyatli” bo’lgan bemorlarning sharhlari shuni ko’rsatadiki, yaxshi dam olish va uyqu fazalari o’rnatilgandan so’ng, glossofaringeal nevralgiya belgilari sezilarli darajada kamaygan. Halqumdagi og’riq va noqulaylik paydo bo’ldi va yo’tal susaydi. Glossofaringeal nevralgiyaga qarshi kurashda yordam beradigan yana bir muhim maslahat oddiy sigaretalar va elektron sigaretalar chekishni butunlay tashlashga harakat qilishdir. Gırtlakta qanchalik kam tajovuzkor ta’sir ko’rsatsa, muammodan xalos bo’lish ehtimoli shunchalik yuqori bo’ladi.

Yirtiq kiyim, iflos to‘shak, muddati o‘tgan dorilar: Buxoroda ruhiy xasta ayollar xo‘rlanyaptimi?

Buxorodagi nogiron ayollar uchun mo‘ljallangan “Mehribonlik” internat uyidagi bemorlarga yillar davomida muddati o‘tgan dori-darmonlar berilgan. Hamshiralarining so‘zlariga ko‘ra, ruhiy kasal ayollar iflos to‘shakda uxlashadi va yirtilgan kiyim kiyishadi. Bu haqda ca-news.org xabar tarqatdi.

Buxoro shahridagi “Mehribonlik” internat uyining hamshiralari tomonidan yuborilgan fotosuratlarda bemorlarga berilgan muddati o‘tgan dorilarni ko‘rish mumkin. Hamshiralarning so‘zlariga ko‘ra, maktab-internatning katta hamshirasi Gulshan Rahmatova ularni bemorlarga muddati o‘tgan dori-darmonlarni berishga majburlagan.

Buxoro shahridagi “Mehribonlik” pansionatida 250 nafar nogiron ayol istiqomat qiladi va ularga doimiy ravishda dori beriladi. Bemorlarning aksariyati ruhiy kasalliklardan aziyat chekmoqda. 157 nafar hamshira tunu kun ularga g‘amxo‘rlik qilishadi.

“Mehribonlik” maktab-internatidagi hamshiralardan birining so‘zlariga ko‘ra, ko‘p yillar davomida internatda giyohvand moddalar o‘g‘irlangan, bemorlarga sifatsiz oziq-ovqat berishgan, iflos to‘shakda uxlashga majbur bo‘lgan va yirtilgan va eski kiyimlar kiyib yurishgan. Suhbatdoshning so‘zlariga ko‘ra, Buxoro viloyati sog‘liqni saqlash boshqarmasiga qilingan shikoyatlardan so‘ng shu yil may oyida pansionatda tekshirishlar boshlangan, ammo asosiy aybdorlar lavozimlaridan olib tashlanmagan.

– Bosh hamshira bizni hisobotda bemorlarga qandaydir qimmat dori-darmon berayotganimizni ko‘rsatishga majbur qildi. Ularni qayerdan olganini, dorixonalarda bor yoki yo‘qligini bilmaymiz. Biz bir nechta holatlarga shikoyat qildik, ammo internat ma’muriyati har doim inspektorlar kelganda ishni “shoshiltirishga” harakat qiladi. Ma’muriyatga oxirgi marta murojaat qilganimizda, ular bir oy ichida shikoyatlarimizga javob berishlarini aytishdi. Ammo, hanuzgacha javob olganimiz yo‘q, – deydi “Mehribonlik” internat uyining hamshiralaridan biri.

Ismini oshkor qilishni istamagan yana bir hamshiraning aytishicha, katta hamshira ularni muddati o‘tgan dorilar bilan birga bemorlarga in’eksiyalar berishga majbur qilgan.

Xabarlarga ko‘ra, “Mehribonlik” maktab-internatining sobiq direktori Bahodir Oltiyev lavozimidan chetlatilganiga qaramay, u hanuzgacha internatni boshqarishda davom etmoqda.

– Uch oy o‘tgach, Bahodir Oltiyev internat direktori lavozimidan chetlatildi. Ammo internatda hech narsa o‘zgarmadi. Chunki u pansionat vasiylik kengashi raisi etib tayinlangan. U har kuni shu erda. O‘z lavozimiga tayinlangan Alimardon Boboyev hamma narsani Oltiyevning buyrug‘i bilan qilyapti. Maktab-internatda ular haqiqatan ham muddati o‘tgan dorilarni iste’mol qilishni to‘xtatib, bemorlarning choyshablarini yangiladilar. Ammo asosiy aybdorlar – bosh hamshira va uy xo‘jaligi boshlig‘i o‘z lavozimlarida qolishdi, – dedi internat hamshirasi.

O‘z ismini oshkor qilishni istamagan “Mehribonlik” internat maktabining hamshirasi bemorlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo‘linganini aytdi.

– Bizning bemorlar doimo eskirgan kiyimlarni kiyishadi. Komissiya pansionatga kelganida ularga yangi kiyimlar beriladi. Komissiya tark etgach, ular bemorlarning yangi kiyimlarini echib, yana eskisini berishadi. Ular turli xil paypoq kiyishadi. Yaqinda asosiy oshpaz pansionatdan tashqariga bir piyola go‘sht, guruch va makaron olib ketmoqchi bo‘lganida ushlandi. Ammo unga qarshi hech qanday choralar ko‘rilmadi, u ishini davom ettirmoqda, chunki u katta hamshiraning akasi. Yolg‘on bo‘lmasin, so‘nggi paytlarda ular bemorlarning ovqatiga ozgina go‘sht sola boshladilar. Bu haqda biz bir necha bor shikoyat qilganmiz, ammo har safar sobiq direktor tekshiruvchilarning “og‘zini yopadi, – deydi hamshira.

Uning so‘zlariga ko‘ra, O‘zbekistonning Mehnat kodeksida yaqin qarindoshlarning hamkorligi taqiqlangan, ammo pansionatda bu qoida qo‘llanilmaydi.

P/S. Bu xorijiy nashrlardan birida chiqqan material. Taassufki, mazkur holat biz uchun juda achinarli. Umid qilamizki, mutasaddi tashkilotlar ushbu holat bo‘yicha tekshiruv olib borishadi va asl holatdan xabardor etishadi.