Tushdagi talqin: singan idishlar. Tushning ma nosi va izohi
Tush kitobida krujkani urish nimani anglatadi? Nima uchun bu tush ko’rmoqda? Bu odam qilgan ishidan xafa bo’lishining alomati bo’lishi mumkin. Vijdonidan pushaymon bo’lish uxlayotgan kishiga tinch yashashga imkon bermaydi. Vaziyatni qandaydir tarzda tuzatishga urinish vaqti kelgan bo’lishi mumkin.
Payg‘ambarimizni tushda ko‘rishni istaysizmi?
Rabi’ul avval oyida Muhammad mustafo sollallohu alayhi vasallam xotirasining shabodalari esa boshlaydi va har mo‘min insonning qalbida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga bo‘lgan sog‘inch uyg‘onib hayajonga keladi. Bu oyda u zotga salavotlar yo‘llash, ishtiyoqni kuchaytirish, ixlosni oshirish uchun u zotning hayotlari bilan bog‘liq asarlarni o‘qish va siyratlarini yana ham mukammalroq o‘rganish harakatida bo‘ladilar.
Alloh subhanahu va taolo «Ahzob» surasida:
«Albatta, Alloh va Uning farishtalari Nabiyga salavot ayturlar. Ey iymon keltirganlar! Siz ham unga salavot ayting va salom yuboring», degan (56-oyat).
Ushbu oyati karima Payg‘ambarimiz Muhammad mustafo sollallohu alayhi vasallamning qadr-qimmatlari Alloh taoloning huzurida qanchalar ulug‘ ekanini yana bir bor ko‘rsatmoqda. Boshqa birov emas, Alloh taoloning O‘zi Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga salavot aytishi ta’kidlanmoqda.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning o‘zlari Imom Termiziy va Imom Nasoiylar rivoyat qilgan hadisda:
«Kimning huzurida men zikr qilinsam-u, u menga salavot aytmasa, o‘sha odam baxildir», deganlar.
U zotning hayotlari, siyratlari, sifatlari va sunnatlarini o‘rganish lozimligi Muhammad mustafo sollallohu alayhi vasallamga iymon keltirish, itoat etish, muhabbat qilish va u zotdan o‘rnak olish vojib bo‘lganidan u zotning hayotlari, siyratlari, sifatlari va sunnatlarini o‘rganish ham vojib bo‘ladi.
Quyidagi voqea u zot sollallohu alayhi vasallamga bo‘lgan muhabbatimizni yanada ziyoda qilibgina qolmay, har doim u zotni eslashga undaydi:
Damashq shahrida bir taqvodor onaxon istiqomat qilar edi. Bir kuni u farzandlaridan biriga: «O‘g‘lim, yurtimizda diniy bilimga ega eng katta ulamolardan so‘raydigan bir muhim masalam bor edi», deb iltimos qiladi. O‘g‘il onasining iltimosi bilan shayx Butiy hazratlarining oldiga borib, onasining gaplarini aytib, holatni tushuntiradi.
Shayx Butiy ko‘p o‘ylab o‘tirmay, borishga rozilik bildirib, onaxonning uyiga tashrif buyuradi.
Onaxon olimga:
– Men yoshlik chog‘imdan har kuni tushimda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamni ko‘rib kelaman. U zotni tushimda ko‘rmagan kecham yo‘q. Biroq, negadir so‘nggi kunlarda Rasululloh sollallohu alayhi vassalam tushlarimga kirmay qo‘ydilar. Shundan bezovta bo‘lyapman. Umrim bo‘yi u zotni tushimda ko‘rib kelib, endi nega ko‘ra olmay qoldim? Shuning javobini ayta olasizmi?
Bu gapni eshitgan Shayx ko‘z yoshlarini tutolmay qoldi, xo‘ngrab yig‘lab yubordi. Onaxonning gaplaridan ta’sirlanib: «Biz ham sizga o‘xshab Allohning Rasulini har tun tushimizda ko‘ra olmaganmiz. Siz baxtli inson ekansiz, bizga sizdek bo‘lishga ancha bor ekan. Shu bilan birga, savolingizga javob berish juda qiyin, men bunga qodir emas ekanman», deb bor gapni aytadi.
Shayx Butiy ertasi kuni o‘zi ustozlik qiladigan madrasada dars chog‘ida shogirdlariga o‘sha ayol haqida hikoya qilib beradi. Dars so‘nggida qiziqqan ikki shogirdi o‘rnidan turib:
«Ustoz, ruxsat bersangiz, shu onaxonning manzilini bizga aytsangiz. Biz uni ziyorat qilgach, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni har kuni tushda ko‘rish baxtiga qanday muyassar bo‘lganini, buning uchun nimalar qilish kerakligini so‘rab, bilib olsak», deyishdi. Butiy hazratlari shogirdlariga onaxonning manzilini aytdi.
Talabalar mazkur taqvodor ayolning uyini topib borib, buning sabablarini bilish uchun kelganlarini aytishadi.
«Bolalarim, buni bilishni istasangizlar, erta tongda shu yerda bo‘linglar. Faqat kelishdan oldin nonushta qilmay, och qorin bilan kelinglar», deydi ayol.
Talabalar ertasi kuni tong otishi bilan ayolning uyida hozir bo‘lishadi. Onaxon bo‘lsa, ikki talabani uyining bir xonasiga kirgazib: «Shu yerda bo‘linglar, men o‘zim aytmagunimcha, bu xonadan chiqmanglar», deb tayinlaydi.
Yigitlar uy egasi qachon eshigimizni ochib, bizga va’z-nasihat aytar ekan, deb kutib o‘tiraverishdi. Biroq, onaxondan darak yo‘q, vaqt esa o‘tib borar edi. Bir mahal onaxon talabalarga tushlik uchun taom keltirdi-da, hech nima demay, qaytib chiqib ketdi.
Ertalabdan beri tuz totmagan talabalar ovqatni paqqos tushirishdi. Taomning sho‘rligiga ham, achchiqligiga ham parvo qilishmadi. Qizig‘i shundaki, xonadon sohibasi taom olib kirganida, ichgani na choy, na suv bergandi.
Shunday qilib, kech ham kirdi. Sho‘r va achchiq taom suv talab qilib, talabalarning tinkasini quritardi. Tashqariga chiqib suv ichayin deyishsa, onaxonning «Mening ruxsatimsiz xonadan chiqmanglar», degan buyrug‘i bor. Buyruqni qanday buzish mumkin?! Shu bois, tashnalik ichlarini qanchalar kuydirmasin, sabr bardosh bilan o‘tiraverishdi.
Onaxondan esa hali ham darak yo‘q. Ikkovlari uni kuta-kuta charchab, ko‘zlari ilinib, shu xonada uyquga ketishdi. Erta bilan xonaga onaxon kirib keldi.
– Ha, alhamdu lillah, yaxshimiz, ona!
– Tushlaringizda nimalarni ko‘rdingiz?
– Onaxon, kecha bergan taomingiz ham sho‘r, ham achchiq bo‘lib qolgan ekan. Tashnalikdan ichimiz yonsa ham, bir amallab chidadik. Oxiri uxlab qoldik. Hozir gaplashib turgandik, ikkalamiz ham tushda suv ko‘ribmiz. Suvni shimirib ichib yotibmiz ekan, qancha ichsak ham, qonmayapmiz. Qisqasi, biz tushimizda faqat suv ko‘ribmiz.
– Mana, ko‘rdinglarmi, bolalarim! Sizlarga aytmoqchi bo‘lganim ham shu edi. Sizlar kecha tashna bo‘lib, faqat suvni o‘ylagansizlar, shuning uchun ham tushlaringizda suvni ko‘rgansizlar. Suvni qancha ichsangizlar ham qonmaydigan holga tushgansiz. Men Allohning habibi, bashariyat sayyidi, Payg‘ambarim Muhammmad sollallohu alayhi vasallamni qancha o‘ylasamda, qanchalik sog‘insamda, unga bo‘lgan muhabbatga to‘ymayman. Biror kunim yo‘qki, u zotni o‘ylamasam. U zotning siyratlari, nurafshon yuzlari, hikmatli so‘zlari, hadisi shariflari har doim qalbimda, ko‘z o‘ngimda turadi. Hech qachon u zotni yodimdan chiqargan emasman. U zotni taniganim sayin muhabbatim ortib boradi. Shuning uchun, men har kecha Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni ko‘rdim. Sizlarni hayratga solgan sirim aslida shundan iborat, xolos.
Talabalar hayajondan yuraklari og‘izlariga tiqilib, qotib qolishdi va hamma gap Allohni va Rasulini sevishda ekanini amalda ko‘rib, butun vujudlari bilan his qilishdi.
Bu hikoya suv tomchilari uyqudagi yuraklarni uyg‘otgandek, mo‘minlarning Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga bo‘lgan muhabbatlarini junbushga keltirsa, ajab emas.
Rahmatulloh MADAMINOV,
Qo‘shtepa tumani “Eshonguzar”
masjidi imom noibi
Tushdagi talqin: singan idishlar. Tushning ma’nosi va izohi
Tushdagi tushlarida odamlar yoqimli narsalarni ham ko’rishlari mumkin, va unchalik emas. Masalan, singan idishlar nimani anglatadi? Ushbu savolga javob topishda tush kitoblari yordam beradi. Tafsir tafsilotlarga bog’liq bo’lib, ular albatta xotirada qayta tiklanishi kerak. Xo’sh, uxlayotgan odamni qanday voqealar kutmoqda?
Buzilgan idishlar: Millerning orzu kitobi
Gustav Miller qiziqarli talqinni taklif qiladi. Uning tush kitobida qanday ma’lumotlar mavjud? Buzilgan idishlar yaxshi yoki yomon prognoz bo’lishi mumkin.
- Chiroyli xizmat buzilganligini tush ko’rganmisiz? Yaqin kelajakda erkak yoki ayolning hayoti ijobiy tomonga o’zgarishni boshlaydi. Omad davri uzoq bo’lmaydi, shuning uchun siz albatta omad ne’matidan foydalanishingiz kerak.
- Tushdagi iflos idishlarni sindirish nimani anglatadi? Tush kitobi uxlayotgan kishini kelgusi kunlarda yanada ehtiyot bo’lish kerakligini ogohlantiradi. Inson yaxshi bilmaydigan, ishonishga asoslari bo’lmagan odamlar bilan muloqot qilishdan bosh tortgan ma’qul.
- Toza, ammo singan idishlar nimani anglatadi? Insonni janjal, uy ahli bilan ziddiyat kutmoqda. Hammasi arzimas narsadan boshlanadi va ulkan janjal bilan tugaydi. Iloji bo’lsa, bunga yo’l qo’ymaslik kerak, chunki tinchlik oson bo’lmaydi.
Freyd talqini
Mashhur psixoanalitik singan idishlar haqida nima deydi? Freydning tush kitobida turli xil talqinlar mavjud. Haqiqat ham tafsilotlarda.
- Umuman olganda, Freyd buzilgan idishlarni ichki dunyodagi muvaffaqiyatsizlik bilan bog’laydi. Shpal uning hayotini zaharlaydigan tajribalarning rahm-shafqatiga tushdi.
- Split stakan, plastinka va boshqalar xayolparastning samimiy hayotidan noroziligini anglatishi mumkin. Ehtimol, sherigingiz bilan ochiq suhbat qurishga qaror qilish vaqti keldi. Aks holda, hamma narsa o’zgarishsiz qoladi.
- Parchalar, singan idishlarni yana nimani ramziy qilishi mumkin? Freydning orzu kitobi buni uzoq yoki yaqin o’tmishda sodir etgan odamning nojo’ya harakati bilan bog’laydi. Erkak yoki ayolni vijdon azoblaydi, bu haqda bunday tungi orzular xabar beradi.
Xassening fikri
Tushda buzilgan idishlar nimani anglatishi mumkin? Dream Interpretation Hasse bu belgini uxlab yotgan odamning hissiy holati bilan bog’laydi.
- Janjal paytida plitalar va stakanlarni sindirish haqida orzu qilganmisiz? Bunday fitna, g’alati darajada, yaxshi belgi bo’lib xizmat qiladi. Aslida, erkak yoki ayolning ikkinchi yarmi bilan bo’lgan munosabatlariga tahdid qilinmaydi. Uyqudagi munosabatlar kuchli bo’ladi, unga baxt keltiring.
- Kecha tushlarida xayolparastning sevimli kosasi azob chekdimi? Aslida, inson shaxsiy jabhada noqulay o’zgarishlarga duch keladi. Ikkinchi yarm bilan ajralishga olib kelishi mumkin bo’lgan janjal va mojarolardan qo’rqishingiz kerak.
- Kristall mahsulotlari tushida buzilganmi? Freyd uxlayotgan kishiga yaqin kishining xiyonatini bashorat qiladi. Xayolparast, unga to’liq ishonishga odatlangan odam tomonidan aldanib qoladi. Biror kishi qattiq umidsizlikni boshdan kechiradi, bu esa uni uzoq vaqt davomida odamlarga ishonish qobiliyatidan mahrum qiladi.
- Bulutli suyuqlik bilan to’ldirilgan maydalangan stakan nimani anglatadi? Bunday fitna aziz orzu hech qachon amalga oshmasligini bildiradi.
Plitalar, kostryulkalar, vazalar
Nima uchun idishlarni sindirishni orzu qilasiz? Ko’p narsa biz gaplashayotgan turlarga bog’liq.
- Ommabop bir alomat aytadiki, plastinka yaxshi tomonga o’zgarishi uchun sinadi. Dream Interpretations bu borada boshqa ma’lumotlarni o’z ichiga oladi. Buzilgan plastinka uy a’zolari bilan bo’lajak janjallarni anglatadi. Uyqudagi odamning so’zlari va xatti-harakatlari nizolarga sabab bo’lishi ehtimoli katta. Plitalar sizning qo’lingizdan tushib, birin-ketin sindirib bo’layaptimi? Bunday fitna xayolparastga qisqa muddatli omadni va’da qiladi, bu muqarrar ravishda qora chiziq bilan almashtiriladi. U barcha muammolarni o’zi hal qilishi kerak, chunki hech kim unga yordam berishga rozi bo’lmaydi.
- Buzilgan qozon nimani va’da qiladi? Bunday tush, odam o’zini qiyin ahvolga tushib qolganini yoki topmoqchi ekanligini ogohlantiradi. U o’z muammosini o’zi hal qila olmaydi, qarindoshlari va do’stlaridan yordam so’rashi kerak.
- Buzilgan vaza hissiyotlarning sovishini anglatadi. Biror kishi ikkinchi yarmida hafsalasi pir bo’lishi mumkin, yaqin do’stlar.
Kupa, stakan
Tush kitobida krujkani urish nimani anglatadi? Nima uchun bu tush ko’rmoqda? Bu odam qilgan ishidan xafa bo’lishining alomati bo’lishi mumkin. Vijdonidan pushaymon bo’lish uxlayotgan kishiga tinch yashashga imkon bermaydi. Vaziyatni qandaydir tarzda tuzatishga urinish vaqti kelgan bo’lishi mumkin.
Singan shisha yaqinlaringiz bilan kelishmovchilikni orzu qiladi. Uxlayotgan odam ikkinchi yarmining odatlarini yoqtirmasligi tufayli janjallar mumkin. Agar biror kishi bag’rikenglik ko’rsatmasa va yon berishga rozi bo’lmasa, u holda nizolar ajralishga olib kelishi mumkin.
Chinni
Nima uchun singan idishlar tush ko’radi? Tush kitobida mahsulotlar ishlab chiqarilgan material ham hisobga olinadi. Masalan, u chinni bo’lishi mumkin.
- Tungi tushlar nimani anglatadi, unda chinni stakan va plitalar sindirib tashlaydi? Aslida, xayolparast kishi so’zlari va ishlarida ko’proq cheklangan bo’lishi kerak. Aks holda, u hayotida muhim rol o’ynaydigan odamni xafa qilish xavfini tug’diradi. Aytaylik, biz eng yaxshi do’st haqida gaplashamiz.
- Buzilgan chinni plitalar iflos bo’lsa, nimani anglatadi? Bunday fitna, shuningdek, erkak yoki ayol uchun mojarolarni bashorat qiladi. Yaqin kelajakda kimdir bu odamga qarshi keskin ravishda gapiradi, bu esa o’zaro haqoratga olib keladi. Uxlayotgan odam uchun muhim bo’lgan kishi bilan munosabatlar yomonlashadi.
- Buzilgan chinni plitalar toza emasmi? Kimdir tasodifan odamni xafa qiladi, yoki o’zi bexosdan kimnidir xafa qiladi. Samimiy kechirim vaziyatni yaxshilashga yordam beradi.
Keramika, loy
Tush kitobi singan idishlar haqida yana nima aytib berishi mumkin? Kulolchilik va gil buyumlar talqini ham qiziqish uyg’otadi.
- Keramika idishini tashlash va sindirish – bu nimani anglatadi? Bunday fitna yaqin kelajakda odamni jiddiy sinovlar kutayotganidan xabar beradi. Agar erkak yoki ayol biznesga diqqatini jamlasa, u qanchalik jiddiy bo’lishidan qat’iy nazar, u barcha to’siqlarni engib chiqadi.
- Kulol buyumlari nimani anglatadi? Bunday tush, o’ylab topilgan narsalar amalga oshishi uchun mo’ljallanmaganligi haqida ogohlantiradi. Xayolparastga havodagi qal’alarni qurishni to’xtatish va real maqsadlarni qo’yishni o’rganish vaqti kelishi mumkin.
Yog’och, metall
Yog’ochdan yoki metalldan yasalgan singan idishlar haqida erkaklar va ayollar ham orzu qilishlari mumkin.
- Yog’ochdan yasalgan mahsulotlar buzilib ketadigan tungi tushlar qanday? Darhaqiqat, inson o’zi hal qila olmaydigan muammoga duch kelishi kerak. Buning sababi shundaki, u bu sohada tajriba yoki bilimga ega emas.Agar uxlayotgan kishi muammoni tushunadigan va unga yaxshilik tilaganlarning tavsiyalarini tinglasa, hamma narsa yaxshi tugaydi.
- Buzilgan qozon alyuminiydan yasalgan bo’lsa, nimani anglatadi? Ushbu belgi shpalga mehmonlarning kutilmagan kelishini va’da qiladi. Ushbu uchrashuv yoqimli o’tadimi, deyish qiyin.
- Erkak yoki ayol tushida cho’yan panani sindirib tashlashi mumkin. Bunday fitna xayolparast uchun pul bilan bog’liq muammolarni bashorat qiladi. Moliyaviy ahvolning yomonlashuviga shoshilinch xarajatlar sabab bo’lishi mumkin.
Shisha, billur
Tush kitobi singan idishlar haqida yana nima aytib berishi mumkin? Shisha ikkinchi yarmi bilan munosabatlarni ramziy ma’noda anglatadi. Agar ushbu materialdan tayyorlangan mahsulotlar tungi ko’rinishda buzilgan bo’lsa, unda aslida uxlab yotgan odam janjal va mojarolar bilan tahdid qilinadi. Muammoning manbai uning yaqinlariga mos kelmaydigan o’z xatti-harakatlari bo’lishi mumkin. Agar tomonlar murosaga kelishni istamasalar, nizolar yorilishga olib kelishi mumkin.
Nima uchun odam ichadigan stakan chiplangan oynani orzu qilasiz? Bunday fitna munosabatlarning tugashini bashorat qiladi. Ikkinchi yarmi haqida ham, erkak yoki ayolning do’stlari haqida ham gaplashishimiz mumkin. Bunda aybdor tomonlarning murosaga kelishni istamasligi bo’ladi.
Kichkina yoriqlar bilan qoplangan billur shishadan ichish nimani anglatadi? Bu shuni ko’rsatadiki, odam ikkinchi yarmiga to’liq ishonadi. Sevimli bu munosabatni to’liq oqlashi mumkin.
Bu qanday sodir bo’ldi
- Idishlarni tasodifan sindirish nimani anglatadi? Tush kitobi erkak yoki ayol uchun o’tkinchi romantikani bashorat qiladi. To’satdan boshlangan munosabatlar shunchalik tez tugaydi, lekin sizga yoqimli xotiralarni saqlashga imkon beradi.
- Idishlarni tasodifan sindirish yana nimani anglatadi? Tush kitobi, shuningdek, mahsulotlar tushganda va chiplarga aylanganda variantni ko’rib chiqadi. Bunday fitna yaqin kunlarda uxlayotgan odam aldov qurboniga aylanish xavfi borligini ogohlantiradi. Bunga yo’l qo’ymaslik uchun odam hushyor bo’lishi kerak.
- Xayolparastning birovga otishi natijasida idish-tovoqlar buziladimi? Ajablanarlisi shundaki, bunday fitna erkak yoki ayolga kuchli nikohni va’da qiladi. Yolg’iz odamlar tez orada ikkinchi yarmini uchratishadi. Uylanganlar oilaviy baxtdan bahramand bo’lishadi.
- Bayram ovqatlari bilan to’ldirilgan narsalarni kaltaklash nimani anglatadi? Xayolparastning barcha sa’y-harakatlari uzoq vaqt davomida omad bilan birga bo’ladi. Yaqinda odam martaba pog’onasini ko’tarishi, oylik maoshi yoki mukofot puli olish ehtimoli katta.
- Bo’sh idishlarni sindirish – bu baxt orzusi. Yomon omadlar seriyasi o’tmishda qoladi, odam oson nafas olishi mumkin. Agar xayolparastning hayotida unga yoqimsiz odamlar bo’lsa, unda tez orada ular ufqdan yo’qoladi.
- Buzilgan idishlar va oynalar yana nimani ramziy qilishi mumkin? Tush kitobi boshqa variantlarni ko’rib chiqadi. Masalan, agar bularning barchasi sahna ortida sodir bo’lsa va inson faqat natijani ko’rsa, demak bu yaxshi belgidir. Uxlayotgan odamning hayotida quvonchli voqealar sodir bo’ladi. U ko’p narsalarga erishishga imkon beradigan energiyani kuchayishini his qiladi. Agar bemor tush ko’rsa, unda idishlar ekrandan tashqarida urilib ketsa, yaqin kelajakda u tuzalib ketadi.
Sevimli plastinka yoki stakan
Tushdagi tushlar, unda sizning sevimli plastinkangiz yoki kosangiz buziladi, bu yomon belgi hisoblanadi. Aslida, shpal yaqinda o’zi uchun juda muhim bo’lgan narsani yo’qotadi. Biz yaqinlarimizni yo’qotish va moddiy qadriyatlar bilan xayrlashish haqida gaplashishimiz mumkin.
Voqealarning natijasi xayolparastning uning yo’qolishiga qanday munosabatda bo’lishiga bog’liq. Agar u xotirjamlik bilan omon qolishga qodir bo’lsa, unda uning hayotida hamma narsa tez orada amalga oshadi. Agar inson tajribalar bilan ushlangan bo’lsa, unda yaxshi narsa kutmaslik kerak.
Yoriq
Buzilgan idishlarning talqini yana nima bo’lishi mumkin? Tush kitobi, shuningdek, mahsulotdagi yoriqlar hosil bo’lishi kabi bunday variantni ko’rib chiqadi. Agar ular idishlarning tushishi natijasida paydo bo’lgan bo’lsa, unda bunday fitna sog’liq muammolarini bashorat qiladi. Agar uxlab yotgan odam qo’rqinchli alomatlarni ko’rsa, hech qanday holatda u shifokorga tashrifni qoldirmasligi kerak.
Yosh ayol tushida yoriqlar bilan qoplangan idishlar paydo bo’lganini ko’radimi? Aslida, uxlab yotgan odam kontseptsiya bilan bog’liq muammolarga duch keladi. Yaqin kelajakda xayolparast bola tug’ishi mumkin emas. Agar bunday tushlar homilador ayolning tungi tinchligini buzsa, unda u ham ehtiyot bo’lishi kerak. Ular bolani tug’ish davrida muammolar paydo bo’lishini va’da qiladilar, shuningdek qiyin tug’ilishni taxmin qilishadi.
Shards
Shardalar yaqinda erkak yoki ayol hayotida paydo bo’ladigan qora chiziqni ramziy ma’noga ega. Qanchalik ko’p bo’lsa, shunchalik jiddiy muammolar bo’ladi, xayolparast bilan shug’ullanishi kerak. Natija, odamning qat’iyat ko’rsatishi, irodani mushtiga yig’a oladimi-yo’qligiga bog’liq.
Quyma temir qozon
Erkak yoki ayol tush ko’rishi mumkin, unda quyma temir qozon buziladi. Afsuski, bunday fitnalar yaxshi natijalarga olib kelmaydi. Xayolparast sizni kutib turmaydigan qiyin paytlarga tayyorlanishi kerak. Inson birin-ketin yuzaga keladigan muammolarni yakka o’zi hal qila olishi ehtimoldan yiroq emas. U o’zi uchun qadrdon bo’lganlardan yordam so’rashi kerak bo’ladi.
Hayotdagi qora chiziq xayolparastning tushkunlikka tushishiga olib kelishi mumkin, uning sog’lig’i bilan bog’liq muammolar bo’ladi. Siz ijobiy munosabatni, voqealarning ijobiy natijalariga ishonishni rivojlantirish uchun barcha sa’y-harakatlaringizni amalga oshirishingiz kerak. Omadsizlik davri qachondir o’tmishda qoladi, quyosh yana tepada porlaydi.
Ich qotishi (qabziyat) — sabablari, tasnifi, uy sharoitida va dorilar bilan davolash
Ich qotishi (qabziyat) — kishida 48 soatdan ko’proq vaqt davomida hojat chiqarish (defakatsiya) bo’lmasa yoki hojat sodir bo’lsa-da, ichakning to’liq bo’shalmaganlik hissidir.
Sog’lom odamda hojat chiqarish davriyligi ovqatlanish, odatlar va turmush tarziga bog’liq. Qabziyatdan azob chekayotgan odamlar ko’pincha surunkali charchoq, og’izda yoqimsiz ta’m, ko’ngil aynishi, ishtahani kamayishidan shikoyat qiladilar. Qabziyatdan aziyat chekuvchilarda qorin shishgan, teri nosog’lom sarg’ish-jigarrang tusda bo’ladi, ich surgi dorilaridan tez-tez foydalanganlik bois ichakda so’rilish buziladi va natijada yengil anemiya va vitamin yetishmasligi ham kuzatilishi mumkin.
Qabziyatdan (konstipatsiya) dunyo aholisining 20% aziyat chekadi, asosan, rivojlangan mamlakatlarning aholisi. Ichak dizritmiyasi muammosi barcha yosh guruhlari uchun tegishli. Ko’pincha ich qotishi 25-40 yoshgacha bo’lgan kishilarda rivojlanadi va keyinchalik bu muammo yanada kuchayadi. Fertil (reproduktiv) yoshda ich qotishi ayollarga xosdir. Keksa yoshdagi odamlarda qabziyat yoshlarga nisbatan qariyb 5 barobar ko’p uchraydi. Bunday e’tiroflar yoshga bog’liq gastroenterologiya muammolari bilan shug’ullanadigan ko’pchilik tadqiqotchilar tomonidan tan olingan.
Klinik tibbiyotda organik va funktsional qabziyat farqlanadi:
1. Organik qabziyat. Ichak morfologik va anatomik o’zgarishlari (ko’pincha bolalikda tashxislanadi) yoki patologik va yatrogen sabablar (yosh va o’rta yoshli kishilarda ehtimolligi deyarli bir xil) tufayli rivojlanadi.
Organik ich qotishi quyidagilar omilar ta’siri natijasida yuz beradi:
- Tug’ma anomaliyalar (dolixokolon, dolixosigma, kolonoptoz);
- Ichakdagi jarrohlik operatsiyalari asoratlari;
- Ichak va omentumda yallig’lanish (yopishish) jarayoni;
- Invaginatsiya (ichakni ichak ichiga kirib qolishi), omentumning buzilishi, ichakning buralib qolishi, ichak o’tkazmasligi;
- Ichakdagi yoki uning atrofidagi organlarda saraton o’simtalari ichakni ezib qolishi.
2. Funktsional qabziyat. Inson psixoemotsional holatining buzilishlari, yo’g’on ichak shiliq qavatining motor, sekretor, ekskretor va so’rish funktsiyalari buzilishlarida rivojlanadi. Ichakda morfologik o’zgarishlar aniqlanmaydi. Funktsional ich qotishi ichak ta’sirlanishi sindromi (ITS) bilan birlashgan patologiyalar guruhining bir qismidir. Sindrom — bitta patogenez va turli xil etiologik (sababchi) alomatlar jamlanmasi. Kasallikni nozologik birlik sifatida har doim umumiy etiologiya va patogenez birlashtiradi.
Organik qabziyat jarrohlik patologiyalar bilan bog’liq, odatda o’tkir shaklda namoyon bo’ladi va ichakning tug’ma xususiyatlari sababli rivojlanadi. Ba’zi hollarda nuqsonlarni tezda bartaraf etish kerak. Agar organik qabziyat invaginatsiya, chandiq, ichak buralib qolishi, ichak bo’shlig’ining tiqilib qolishi yoki yot tananing bosib qolishi tufayli yuz bersa, klinik tasvir shiddat bilan rivojlanadi va bemorning hayotini saqlab qolish uchun zudlik bilan jarrohlik aralashuvi talab qilinadi. O’tkir ich qotishining klinik ko’rinishlari juda yaqqol namoyon bo’ladi va asbob-uskunalar bilan aniqlash nisbatan osonroqdir.
Funktsional qabziyatlar ko’pincha turli xil etiologiyaga va patogenezga ega bo’lib, ko’pincha surunkali shaklda kechadi va uni doim ham osonlik bilan davolab bo’lmaydi. Funktsional ichak dizritmiyalaridan aziyat chekadiganlarning ko’pchiligi o’zlarini kasal deb bilishmaydi.
Klinitsitlar ITSli kishilarni ikki toifagi ajratishadi:
- «Bemor emas», ich qotishi alomatlari bor, lekin turli sabablarga ko’ra shifokorga murojaat qilmaydi. Patologiya ularning turmush tarziga sezilarli ta’sir ko’rsatmaydi;
- Noqulaylik hissi bo’lgan bemorlar shifokorga murojaat qilishadi. Patologiya hayot sifatiga turli darajada ta’sir qiladi.
Oshqozon-ichak tizimining funktsional buzilishlari diagnostika texnikasining barcha spektrini qo’llagan holda xarakterli alomatlar (rad etish yo’li bilan) asosida aniqlanadi. Ba’zi hollarda surunkali ich qotishi alomatlarini bartaraf etish qiyin.
Funktsional qabziyatni tashxislash uchun bir qator alomatlar jamlanmasi tahlil qilinadi. Klinik amaliyotda tashxis mezonlari, odatda, laboratoriya, asbob va funktsional tashxislash usullari bilan takomillashtiriladi.
- 1 Kasallik ta’rifi
- 2 Qabziyat nimasi bilan xavfli
- 3 Kattalarda ich qotishi sabablari
- 3.1 I. Ichakdagi organik o’zgarishlar
- 3.2 II. Funktsional ichak kasalliklari
- 3.3 Antibiotiklaridan keyingi ich qotishi
- 4.1 Dorilar bilan davolash
Kasallik ta’rifi
Normal defekatsiya — insonning salomatli belgisi hisoblanadi. Turli manbaalarda defakatsiya davriyligi, kunlik axlat massasi hajmi, shakli va konsistentsiyasi normalari keltirilgan.
Ovqat hazm qilish tizimining to’g’ri ishlashi quyidagi belgilar bilan tavsiflanadi:
- Sog’lom odamda ichakning bo’shatilishi (defakatsiya, hojat chiqarish) kuniga 2 marotabadan haftada uch marotabagacha bo’ladi;
- Najasning og’irligi kuniga 100 dan 200 grammgacha, eng kam me’yor esa 40 gramm;
- Najas shakli silindir (kolbasa kabi) shaklida bo’ladi;
- Najasning konsistentsiyasi yengildir.
Ba’zida ich qotishi kasalliklar bilan bog’liq bo’lmaydi va normal, tasodifiy tabiatga ega. Biroq har qanday qabziyat deyarli doimo ich qotishi va boshqa belgilar bilan namoyon bo’lgan oshqozon-ichak patologiyalarining belgisi hisoblanadi.
ITSning klinik tashxisida quyidagi holatlar mavjudligi ich qotishiga javob beradi:
- Hojat chiqarish haftada uch martadan kamroq;
- Axlat miqdori 40 gramdan kam;
- Bu harakat jiddiy kuchanish bilan birga keladi va dumaloq shakldagi kichik axlat qismlarini chiqarish bilan yakunlanadi;
- Ba’zi hollarda defekatsiya faqat ichakni majburiy ravishda bo’shatish usuli bilan amalga oshirilishi mumkin.
Funktsional qabziyat sindromi bo’lgan bemorlarda ich qotishining subyektiv mezonlari:
- Defakatsiyadan so’ng ichakning to’liq bo’shalmaganligi hissi;
- To’g’ri ichakda tiqilish (yot jism mavjudligi) hissi.
Qabziyat har doim ham haqiqiy bo’lmaydi, u vaqtinchalik va qisqa muddatli bo’lishi mumkin.
Ichak dizritmiyasi tasodifiy kelib chiqishi inkor etiladi, agar:
- Bemorlarda qabziyat va subyektiv tuyg’ularning yuqoridagi klinik belgilaridan ikkitasi yoki undan ortig’ini aniqlash;
- Ich qotishi alomatlari muddati. Haqiqiy qabziyat 6 oy ichida 12 hafta davom etgan bo’lsagina tashxislanadi (bu vaqt davomida qisqa remissiya davrlari bo’lishi mumkin).
Qabziyat nimasi bilan xavfli
Qabziyat hayot sifati va inson salomatligiga ta’siri darajasiga qarab, uch turga bo’linadi:
- Kompensatsiyalangan. Ich qotishi tananing gomeostaziga sezilarli ta’sir ko’rsatmaydi. Ko’plab tadqiqotchilar ushbu bosqichni fiziologik me’yorning yuqori chegarasi deb hisoblashadi;
- Subkompensatsiyalangan. Norma va patologiya o’rtasidagi chegara. Kompensatsiyalangan bosqichi bilan chegaralanishi shartli hisoblanadi. Tanaga past yoki o’rta xavf tug’diradi;
- Dekompensatsiyalangan. Patologik ich qotishi, ko’pincha kasallik bilan bog’liq. Tanaga patofiziologik ta’sir ko’rsatadi, ayrim hollarda ichki organlarda morfologik o’zgarishlar yuzaga keladi. Tanaga o’rtacha yoki yuqori xavf tug’diradi.
Kattalarda ich qotishi sabablari
I. Ichakdagi organik o’zgarishlar
Ichakdagi organik o’zgarishlar — kattalardagi ich qotishining keng tarqalgan sabablaridan emas. Ilgarilari organik o’zgarishlar faqat tug’ma bo’lishi va shunga ko’ra ular faqat bolalarda qabziyatga sabab bo’lishi mumkin degan tushuncha mavjud edi. Biroq, o’tgan asrning ikkinchi yarmida o’tkazilgan tibbiy tadqiqotlar bu taxminni rad etdi.
Kattalarda organik qabziyat sabablari — tug’ma va orttirilgan ichak anomaliyalari:
Dolixokolon — yo’g’on ichakning me’yordan uzunligi, ichak mushaklari devorlarining gangliyalarida o’zgarishlar mavjud. Natijada axlat massasi o’tishi sekinlashadi va uzayadi. Tug’ma dolixokolon davolanmasa, ich qotishi katta yoshda ham bezovta qilaveradi. Kattalarda dolixokolon sabablari — ich surgi va xuqna (klizma) lardan me’yordan ortiq foydalanish, shuningdek yo’g’on ichak devorlarining metabolik jarayonlarining buzilishi;
Megakolon — yo’g’on ichakning kengayishi. Kattalarda kengayishi yuqoridagi sabablarga ko’ra kabi. Agar ichak devorida tug’ma nuqsonlar (striktura, atreziya) bo’lmasa, megakolon orttirilgan bo’ladi;
Dolixosigma — yo’g’on ichakning sigmasimon qismining uzayishi hisoblanadi. Uzayishi va kengayish — megadolixosigma. Ushbu bo’limda ingichka ichakdan legan axlat massalari to’planadi. Orttirilgan dolixosigma — kamharakat hayot tarzi tufayli ichakda achish va chirish jarayonlari natijasi. Ushbu bo’limning o’lchamlari va shaklidagi o’zgarishlar tug’ma qabziyatning umumiy sababidir;
Sigmasimon ichakning qo’shimcha burchagi. Sigmasimon ichakning 2-3 chigalga uzayishida kuzatiladi. Buning sabablari dolixosigmadagi kabi. Qo’shimcha chigalning mavjudligi doimiy qabziyatga olib keladi;
Kolonoptoz — tug’ma yoki orttirilgan anomaliya, chambar ichakning tushishi (me’da-ichak apparati mushaklarining kuchsizligi) natijasi, ayollarda tug’ruqdan keyin rivojlanadi. U ichak peristaltikasining sekinlashishi va buning natijasida ich qotishi bilan tavsiflanadi. Irrografiya orqali aniqlanadi — ichakni kontrast modda bilan to’ldirish orqali rentgenologik usul;
Transversoptoz — ko’ndalang chambar ichakning tos sohasiga tushishi. Normal joylashuvi kindik ustidagi proektsiyada. Transversoptoz og’riq, ichak bitishi, innervatsiyaning buzilishi va natijada qabziyat bilan birga kechadi. Ushbu kasallikning rivojlanishiga lordoz, skolioz va umurtqaning boshqa qiyshayishlari turtki bo’ladi;
Ilotsekal klapan yetishmovchiligi. Ilotsekal klapan — ingichka va yo’g’on ichak birlashgan chegaradagi morfologik shakllanma bo’lib, u yo’g’on ichak tarkibini ingichka ichakka o’tib ketmasligini ta’minlaydi. Tug’ma va orttirilgan anomaliya farqlanadi. Klinik ko’rinishida u o’ziga xos alomatlar, xususan oldinma-ketin kuzatiladigan ich qotishi va ich ketishi bilan kechadi;
Sigmasimon ichakning divertikulozi. Divertikul — ichak devorining churrasimon bo’rtishi bo’lib, yuqori bosim fonida yo’g’on ichak devorida distrofik jarayonlarning natijasidir. Odatda 50 yoshdan katta kishilarda rivojlanadi. Klinik ko’rinishi qabziyatga moyillik, anal qon ketishi, meteorizm (tez-tez ichak gazlari chiqarish), hojat chiqarishdan keyin o’tib ketadigan chap tomonida og’riq va og’irlik hissi bilan namoyon bo’ladi.
Kattalarda ich qotishining organik sabablari shuningdek bitishmali yallig’lanish, o’tkir ichak tutilishi bo’lishi mumkin.
II. Funktsional ichak kasalliklari
Funktsional ichak buzilishlari kattalardagi ich qotishining keng tarqalgan sabablaridan biri hisoblanadi. Funktsional genezli ichak qotishi yo’g’on ichak diskineziyasining bir shaklidir. Diskineziyalar ich ketishi va / yoki ich qotishi bilan birga kechishi mumkin.
Qabziyat patogenezida ustun bo’lgan diskineziya quyidagi shakllarga ajratiladi:
- Atonik — ichak silliq mushaklarining patologik bo’shashib qolishi natijasi;
- Spastik — anal sfinkteri yoki yo’gon ichakning boshqa qismining refleksli spazmlari natijasida.
Klinik amaliyotda atonik va spastik ich qotishlarni farqlashda qiyinchiliklar paydo bo’ladi, chunki ularning namoyon bo’lishiga sabab bo’lgan omillar o’zaro ta’sir qiladi.
Ayni paytda atonik deb asosan quyidagi toifa kishilarda uchraydigan qabziyat hisoblanadi:
- Kamharakat turmush tarziga amal qiladiganlar;
- Ruhiy kasalliklar va turli psixomatik kasalliklari tufayli depressiya holatida bo’lish;
- Ko’pincha hayvon oqsillari bo’lgan yuqori kaloriyali mahsulotlar iste’mol qiluvchilar;
- Muntazam ravishda hojat chiqarishga bo’lgan tabiiy undashni bostirishda.
Spastik konstipatsiya odatda quyidagi holatlar mavjud kishilarda kuzatiladi:
- Anal sfinkterdagi muammolar (yoriqlar, gemorroy) va ichakning refleksli spazmiga olib keladigan organlarning disfunktsiyasi;
- Og’ir metal tuzlari bilan surunkali zaharlanish belgilari;
- Endokrin kasalliklar (qalqonsimon bezning autoimmun kasalliklari, qandli diabet);
- Anamnezdagi surunkali kasalliklar va ichakning funktsiyasini buzadigan dorilar bilan uzoq muddatli davolanish davrlari, shu jumladan antibiotiklar bilan.
Antibiotiklaridan keyingi ich qotishi
Antibiotiklardan foydalanish, albatta, ichak funktsiyalarining buzishga olib keladi. Ba’zi hollarda antibiotiklar terapiyasining nojo’ya ta’siri qabziyatdir. Buning patogenezi to’liq o’rganilinmagan, ehtimol bu yo’g’on ichakning asosiy funktsiyalari buzilishi tufaylidir.
Yo’g’on ichakning asosiy fiziologik vazifalari
- Hojat chiqarishdan oldin najas massalarini shakllantirish, defekatsiya qilishda ishtirok etish;
- Elektrolitlarning (suvning) reabsorbtsiyasi — ichakning bu funktsiyasi takrorlanmasdir, suvning shimilishi faqat yo’g’on ichakda bo’ladi;
- Ichakning saprofit mikroflorasi endoekologik biotsenozni shakllantirish: u ichak fiziologik faolligi, gormonlar sintezi, metabolitlarni zararsizlantirish va immun tizimi faollashtirish vazifasini bajaradi.
Shu tariqa, antibiotiklarni uzoq muddat qabul qilish (30 kun va undan ortiq) ich qotishi shaklidagi diskineziya bilan birga kechishi quyidagilarga bog’liq:
- Ichak disbakteriozi tufayli ichakning fiziologik faolligi pasayadi;
- Suvning reabsorbtsiyasi kuchayib, suvsiz ximus hosil bo’lishiga olib keladi;
- Yo’g’on ichakning peristaltikasining sekinlashishi va natijada yo’g’on ichakdagi tarkibning ushlanib qolishi.
Ich qotishini davolash
Qabziyatni davolashda davo-profilaktrik choralarning asosiy yo’nalishlari:
- Salbiy omillarni bartaraf etish, turmush tarzini o’zgartirish, tabiiy defekatsiya refleksini qayta tiklash;
- Muntazam ravishda mashg’ulotlarni tashkil etish;
- Ovqatlanish tartibini tuzatish (ratsioniga kletchatkani qo’shish);
- Ich surgilar bilan davolash;
- Fizioterapiya (ichak massaji, elektrostimulyatsiya).
Davolash strategiyasining dastlabki uchta punkti bemorga bog’liq. Turmush sharoitini yaxshilashda bemor uchun atrofidagi muammoni hal qilish katta rol o’ynashi mumkin. Jismoniy faoliyatni tashkil qilishda organizmning o’ziga xos xususiyatlariga e’tibor berish tavsiya etiladi. Toza havoda muntazam yurishlar ko’rsatiladi. Jismoniy tayyorgarligingiz yetarli daraja bo’lsa, siz yugurishingiz va suzishingiz mumkin. Velosipedda sayr qilish qarshi ko’rsatiladi.
Ich qotishida parhezga kelsak, kasallik o’tkirlashgan davrda foydalanish uchun ruxsat etiladigan meva nektarlari (iloji bo’lsa bemor yashayotgan hududda keng tarqalgan mevalardan), sut mahsulotlari, mineral suvlar, o’simlik moylari va sariyog’, qaynatilgan bug’doy va javdar kepagi. Statsionar sharoitida odatda Pevzner bo’yicha 3-maxsus parhez qo’llaniladi.
Hojat chiqarishni tartibga solishning muhim omillari:
- Tartibga rioya qilish (belgilangan vaqtda ovqatlanish);
- Yetarli miqdorda suyuqlik ichish (kuniga 2 litrgacha) ;
- Qorinni massaji (soat yo’nalishi bo’yicha aylanma harakatlar);
- To’g’ri defekatsiya refleksini shakllantirish (bir vaqtda hojatxonaga tashrif buyurish, qulay sharoitda, shoshilmasdan, qulay holatda defekatsiya qilish).
Dorilar bilan davolash
Retseptsiz chiqariladigan dorilarni ko’pligiga qaramay, ularni to’g’ri tanlash va ko’rsatma bo’yicha foydalanish kerakligini yodda tutish kerak.
Farmakologik ta’sir mexanizmi bo’yicha ich surgilar to’rt guruhga bo’linadi:
- Yo’g’on ichakning retseptorlarini ta’sirlantirish orqali ichni suradigan ta’sirga ega dorilar. Terapevtik ta’sir 6 soatdan keyin kuzatiladi, qabul qilish bir martalik defakatsiyani chaqiradi;
- Ichakdagi suvni saqlab qolish va ichakning tarkibini yumshatish qobiliyatiga ega preparatlar;
- Ichak tarkibini oshirish uchun dorilar, ular axlat massasi yetishmasligida yordam beradi;
- Moylar (masalan, qovoq moyi), ular sirg’aluvchi ta’siri ko’rsatadi va najas o’tishiga ko’maklashadi.
Ich qotishida fiziologik muolajalar shifokor ko’rsatmasi bo’yicha qo’llaniladi:
- Ichak elektrostimulyatysiyasi — samarali usul hisoblanadi, tamoyili ichak peristaltikasini chaqiruvchi nerv impulslarini ma’lum takroriy maromda elektrik signal bilan almashtirishdir. Muolaja qon aylanishini va ichak motor funktsiyasini yaxshilaydi;
- Qabziyatda massaj qilish. Elektr stimulyatori bilan bir xil cheklovlar mavjud. Massajni o’tkazish maxsus tayyorgarlikdan o’tgan mutaxassislarga ruxsat beriladi;
- IMT — ichakni monitoringli tozalash. Ichak bo’shlig’ida axlat toshlarni nazorat ostida olib tashlash muolajasi. Ichakning foydali florasiga hech qanday ta’sir ko’rsatmaydi. Ba’zan bifidobakteriyalar kursi bilan birga buyuriladi. Qabziyatning ayrim shakllari uchun ko’rsatiladi.
Ich qotishini oldini olish uchun muntazam va turlicha ovqatlaning, taomnomaga iloji boricha ko’proq kletchatka saqlagan mahsulotlarni kiriting. Ich suradigan dorilarni tez-tez qabul qilavermang, chunki ularga nisbatan o’rganish rivojlanishi mumkin va ichak tabiiy defakatsiya qobiliyatini yo’qotadi, o’ta og’ir hollarda esa bu kishi dorilarsiz hojat chiqara olmasligiga olib kelishi mumkin.