Yosh kitobxon kitoblar ro’yxati 2023
1.1. “Yosh kitobxon” tanlovi (keyingi o‘rinlarda Tanlov deb yuritiladi) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston yoshlar ittifoqi faoliyatini takomillashtirishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-3138-sonli qaroriga muvofiq tashkil etilib, yoshlar o‘rtasida kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini rivojlantirishga qaratilgan respublikadagi eng yirik tanlov hisoblanadi.
O’zgarishni istaysizmi? Barkamollikka yetaklovchi 40 ta kitob ro’yhati
Odamlar bilan muloqot qilish, maqsadlarga erishish, aqlliroq, samaraliroq va bahtliroq bo’lishga yordam beradigan kitoblar.
Oldga qo’yilgan maqsadga erishishni o’rgatadi
1. “Bu yili men…”, M. Dj. Rayan
O’zimizning hayotimizni yaxshi tomonga o’zgartirishga qanchalar ko’p va’da beramiz, ammo biroz vaqt o’tib, boshqa va’dalarni beramiz yoki ular to’g’risida umuman esdan chiqaramiz? Bu kitob o’z imkoniyatlarini ishga solish va oldga qo’yilgan maqsadlarga erishishni o’rgatadi. Unda taniqli biznes-murabbiy va ruhshunoslik bo’yicha lektor M. Dj. Rayan muvafaqiyatning asosiy qismi niyat qilish paytidayoq shakllanishini aytib, o’z oldiga vazifalarni qo’yish va ularni bajarish to’g’risida amaliy maslahatlari bilan o’rtoqlashadi.
2. “Yutuqlar psixologiyasi”, Xaydi Grant Xelvorson
Bu kitobda ijtimoiy psixologiya sohasidagi mutaxassis Xaydi Grant Xelvorson o’quvchilarga o’zining oldiga to’g’ri maqsadlarni qo’yishga yordam beradi, irodani chiniqtirish bo’yicha maslahatlar beradi va muvaffaqiyatsizlikka olib keluvchi fikrlashdan qochish yo’llari to’g’risida yozadi.“Yutuqlar psixologiyasi” qo’yilgan maqsadlarga mustaqil ravishda erishishga va boshqalarni shunga undashga o’rgatadi. Shuning uchun ham u boshqaruvchilarga hamda ota-onalarga juda mos keladi.
3. “Odat hukmronligi”, Charlz Daxigg
Muvafaqiyatga yo’l to’g’ri odatlarni ishlab chiqarish orqali o’tadi. “Odat hukmronligi” kitobida New York Times gazetasining jurnalisti Charlz Daxigg kundalik marosimlar qanday shakllanishini va inson o’zini muvaffaqiyatga dasturlab qo’yishi uchun ularni qanday qilib o’zgartirish mumkinligini ta’riflaydi. “Odat hukmronligi” yuksak maqsadlarga ega odamlar bilan birga o’z hayotini yaxshi tomonga o’zgartirish istagidagilarga ham yordam beradi.
4. “Iroda kuchi”, Kelli Makgonigal
Bu kitob — iroda kuchini tarbiyalash bo’yicha haqiqiy yo’riqnoma. Unda Stenford universitetining professori, falsafa doktori va ruhshunos Kelli Makgonigal o’ziga berilgan va’dalarni bajarish uchun nimani va qanday qilish kerakligini hikoya qiladi. Igor Mann gapiga qaraganda “Iroda kuchi”ni o’qishga kirgan har bir talabaga imtihonlar daftarchasi bilan berib, dastlabki imtihon esa aynan shu kitob bo’yicha bo’lishi kerak.
5. “Hech qachonlardir”, Yelena Rezanova
Ayrim paytlarda maqsad sari yo’l bizdan keskin o’zgarishlarni talab qiladi.“Hech qachonlardir” hayotning qotib qolgan tarzidan voz kechib yarim yo’ldan qaytmaslikka yordam beradi. Kitob avtopilotdagi hayotdan voz kechishnining har bir bosqichi alohida ko’rib chiqilgan olti qismga bo’lingan. Kitobni o’qib bo’lganidan keyin avvalgi bir xillikdan qat’iy voz kechish mantiqan to’g’ri, qonuniy va hech ham vahimali bo’lmay ko’rinadi.
Odamlar bilan til topishga o’rgatadi
6. “Sizni boshdan-oyoq eshityapman”, Mark Goulston
Mark Goulston —politsiya va FBR muzokarachilarini o’rgatuvchi ruhshunos. O’z kitobida u ishonch uyg’otib istalgan narsaga erishish uchun odamlar bilan muloqotda bo’lishni o’rgatadi. Uning uslubida faqat manfaatparastlikka oid hisobnigina ko’rish noto’g’ri: Goulston tavsiyanomalari odamlar bilan g’arazli qiziqishsiz til topishga yordam beradi.
7. “Maxsus xizmatlarning uslubi bo’yicha tarovatni yoqamiz”, Djek Shafer va Marvin Karlins
Bu kitobda esa odamni qanday qilib avrash, unga yoqib qolish va o’zingiz istagan narsani bajarishga majbur qilish sirlari hikoya qilinadi. Bu tilyog’lamalik bo’yicha yo’riqnoma emas. Muallif faqat ayrim odamlar boshqa odamlarga yoqimli narsalarni qilishga yordam beradi. Gohida o’z manfaatlarini ko’zlab ham!
8. “Qanday qilib xohlagan odam bilan gaplashib ketish mumkin”, Mark Roudz
Bu kitob odamlar bilan muloqot paytida o’ziga nisbatan ishonchsizlikni yengishga yordam beradi. Tadbirkor va biznes-murabbiy Mark Roudz qanday qilib psixologik g’ovlardan o’tish, inkor qilinishdan qo’rqishdan qutilish va shu holda suhbatni boshlash sirlari to’g’risida hikoya qiladi.
9. “Mijg’ovlar bilan qanday gaplashish kerak”, Mark Goulston
Afsuski, hayot bizni faqat xushfe’l insonlar bilangina ro’baru qilavermaydi, gohida juda ham yoqimsiz, mutlaqo mijg’ov odamlar bilan ham uchrashtiradi. “Sizni boshdan-oyoq eshityapman” kitobidan tanish psixiatr Mark Goulston konstruktiv suhbat qurib bo’lmaydigan kimsalar bilan minimal zarar va maksimal foyda bilan qanday muloqotda bo’lish kerakligini hikoya qiladi.
10. “Hech qachon bir o’zingiz ovqatlanmang”, Keyt Ferratstsi
Aloqalar —muvaffaqiyatning tarkibiy qismlari bo’lgan omad, iste’dod va tirishqoqlikdan zarracha kam bo’lmagan yana bir bo’lagi. Har qalay— yon daftarchasida prezidentlar, rok-yulduzlar hamda taniqli tadbirkorlarning telefon raqamlari bo’lgan netvorker Keyt Ferratssi aynan shunday, deb ta’kidlaydi. Muallif foydalitanishlarni ushbu kitobda ta’riflab bergan aloqa o’rnatish strategiyalari tufayli orttirgan.
Romantik munosabatlarni qurishga yordam beradi
11. “Bitta to’lqinda”, Emi Benks va Li Xirshman
Bu kitobda psixiatr Emi Benks boshqa odamlar bilan yaqinlashish imkonini beruvchi to’rt narsa: vazminlik, qabul qilish, rezonans va energiya to’g’risida hikoya qiladi. Kitobdagi zamonaviy neyrobiologiya yutuqlariga asoslangan amaliy vositalarmiyani mustahkam munosabatlarga “moslashtirish” imkonini beradi.Olingan ko’nikmalardan nafaqat romantik, balki hamkasblar yoki oila a’zolari bilan qurilajak munosabatlarda ham bemalol foydalanish mumkin.
12. “O’xshash bo’lmaganlar ittifoqi”, Itsxak Adizes, Iexezkel, Rut Madanes
Qarama-qarshiliklar bir-biriga tortiladi, ammo bunday munosabatlarni saqlab qolish juda ham oson emas. Mualliflar agar siz hamkoringizdan keskin farq qilsangiz qanday qilib mojarolardan qochish va bahtli oila qurish uchun ushbu farqlardan qanday qilib foydalanish mumkinligi to’g’risida hikoya qiladilar.
Kitobning asosida biznes-rahbarlar o’z bo’yniga olishi kerak bo’lgan to’rt vazifani ko’zlovchi Itsxak Adizesning uslibiyati yotadi. Gumanitar bilimlar sohasidagi magistrlar Iexezkel va Rut Madanes bu uslubiyatni romantik munosabatlar sohasida qo’llab ko’rib shuni aniqladilarki, bunday muomala maishiy arazlarni chetlab o’tishga yordam berar ekan.
13. “Yaqinlik qo’rqinchi”, Ilse Sand
Ayrimlar munosabatlarni mustahkamlashga urinayotgan bir paytda, boshqalar ularni xatto o’rnata olmaydi ham. Ko’p hollarda bunga sabab o’rnida nimjon bo’lib ko’rinib qolishi qo’rqinchi xizmat qiladi. Daniyalik psixoterapevt Ilse Sand hayotdan misollar keltirib, ruhiy himoyalanishning turli variantlari yordam bermay, aksincha to’laqonli hayot kechirishga halaqit berishini va ulardan qutilish yo’llarini tushuntiradi.
14. “Meni qattiqroq quchoqla”, Syu Djonson
Taniqli oilaviy terapevt Syu Djonson muhabbat o’zi nima ekanligi, nima uchun u o’tib ketishini va nimaga biz uni shunchalar qumsashimizni hikoya qiladi. Muallif tanglik paytlarida odamlarni biri-biriga bo’lgan ixlosini kuchaytirish va hamkor bilan hamjihatlikka erishishga yordam beruvchi suhbat uchun yetti g’oya bilan bo’lishadi.
Muammolar xatto eng bahtli juftliklarda ham yuzaga keladi. “Meni qattiqroq quchoqla” kitobi shu muammolarni boshdan kechirib yana yaqinlikka erishishga yordam beradi.
15. “Biznes va yoki muhabbat”, Olga Lukina
Yetakchilarning shaxsiy rivojlanishi bo’yicha maslahatchi Olga Lukina unga yordam so’rab murojaat qilgan odamlarning olti nafar voqealarini hikoya qiladi. Bu insonlar doimo kuchli bo’lishga va o’z muammolarini o’zlari hal qilishga o’rganib qolganlar.Xo’sh, psixoterapevt qabulida bo’lib qolganidan keyin ularning holatini qanday baholasa bo’ladi? Shaxsiy hayot bilan ish yoki xizmatdagi mavqe o’rtasida muvozanatni izlash— kechagina paydo bo’lib qolgan yangi muammo emas. Bahtimizga, kitob muallifi bu muammo yechimini hal etishni biladi.
Aqlliroq bo’lishga yordam beradi
16. “Guruchli hujum”, Maykl Mikalko
Kreativlik — rivojlantirish mumkin bo’lgan yana bir ko’nikma. Bunga Maykl Mikalkoning “Guruchli hujum” kitobi yordam beradi. Unda g’oyalarni samarali dunyo keltirish uchun uslublar va mashqlar bayon etilgan. Bu kitobda noandozaviy fikrlash borasidagi masalalar, o’yinlar hamda dushvor vazifalarni topib dunyoni o’zgartirib yuborgan ijodiy o’pirilmalar to’g’risida bilib olasiz.
17. “Matematik kabi o’yla”, Barbara Oakli
Gumanitar fanlar bilan shug’ullanuvchilarning ko’pchiligi matematik fikrlashning aniqligi va mantiqiga ular aqli hech qachon yetmaydi, deb hisoblaydi. Oklend universitetining professori Barbara Oakli bu farazni mutlaqo inkor qilib, aniqfanlar bo’yicha mutaxassislar foydalanadigan uslublarini o’rgatishga harakat qiladi. Muallif matematika sohasidagi tayanch bilimlar biologiya, moliya yoki psixologiya bo’lishidan qat’iy nazar istalgan sohada ma’lumotlarni o’zlashtirishga yordam berishi to’g’risida hikoya qiladi.
18. “Eynshteyn Oyda sayr qiladi”, Djoshua Foer
AQSHning hotira bo’yicha o’tkazilgan chempionatining g’olibi Djoshua Foer o’z hotirasini bir yil davomida mashq qilgani to’g’risida hikoya qiladi. Shu bilan birga “Eynshteyn Oyda sayr qiladi” kitobida eslab qolishning samarali uslublari, ming yilliklar davomidagi hotira vazifasiga bag’ishlangan o’tmishga ekskursiya va ilmiy tadqiqotlarning hulosalarini topish mumkin.
19. “Simpsonlar va ularning matematik sirlari”, Saymon Singx
“Simpsonlar” serialining ssenariynavislari jamoasiga matematika sohasidagi ilmiy unvonlarning egalari ham kiradi. Ajab emaski, multserialning lavhalari har kim uchun aniq-ravshan va tushunarli bo’lmagan joylarga to’la. Saymon Singx kitobi kundalik hayotda siz e’tibor bermay qolgan narsalar to’g’risida hikoya qiladi, madaniyat ashyolarida yashirin nomalarni izlashga o’rgatadi, ayrim matematik bilimlarni taqdim qiladi va qiziqarli ma’lumotlar bilan tanishtiradi.
20. “Skeptik”, Maykl Shermer
Biz doimo yangi axborot qabul qilamiz, ammo uning hammasi ham haqiqat emas. Maykl Shermer o’zining “Skeptik” kitobida haqiqatni aniqlash uchun oqilona yondoshishdan foydalanish to’g’risida hikoya qiladi va hayotdan gumrohlikning yorqin misollarini keltiradi. Bu kitob ayniqsa fanlarni chuqur tadqiq qilish istagidagilar uchun juda ham foydali.
Yaxshiroq ishlashni o’rgatadi
21. “Djeday texnikalari”, Maksim Dorofeev
Mahsuldorlik bo’yicha mutaxassis Maksim Dorofeev o’zining kitobida “fikriy yoqilg’i” terminini joriy qiladi— bu bizning mahsuldorligimizga ta’sir o’tkazadigan aqliy zahiralar. Boshqa paytlarda bajarish uchun bir kun vaqt sarflangan vazifani ayrim paytlarda bizatigi ikki soatda bajarishimizni muallif aynan “fikriy yoqilg’i”ning miqdori vasifatiga bog’liqligini tushuntiradi.
Favqulodda qobiliyatni kashf etish — ishning yarmi. O’z manfaatlari yo’lida undan foydalanishni o’rganish ancha muhimroq. Maksim Dorofeev bunga qanday erishish mumkinligi to’g’risida hikoya qiladi va “fikriy yoqilg’i”ni saqlash bo’yicha uslublari bilan o’rtoqlashadi
22. “Orzu qilish yetar, ish bilan shug’ullan!”, Kel Nyuport
Sobitqadamlik, tirishqoqlik va urinishlarga sarflangan yillar ma’lum bir sohada muvaffaqiyatga bo’lgan imkonlarni oshirib yuboradi, ammo uni hech kafolatlay olmaydi. Dunyoda aniq fanlarni zabt etishga yoki oddiy yozishni o’rganib olishga chorasiz uringan odamlar qancha? Kel Nyuport umidsizlikka tushganlarga umid bag’ishlab ularni qo’lidan kelgan sohada professional bo’lishga chaqiradi.
Ehtimol, chala dasturchi reklamada o’zini topar, omadsiz yozuvchi esa iqtisodchi vazifasida o’z bahtini topar, balki. Muallif orzu qilishni inkor etishga emas, hayotiy rejani tuzishda realist bo’lishga chaqiradi. Bunday nigoh achchiqlantirishi mumkin,ammo biroz fikr qilib hayotning bir necha yilini behudaga sarflashdan asrab ham qolishi mumkin.
23. “1-chi raqamli”, Igor Mann
“Mann, Ivanov va Ferber” noshiridan amaliy qo’llanma. U o’quvchiga o’z ishida eng zo’ri bo’lib qolishga yordam beradi.“Nomer 1” — hajmi bo’yicha juda ham katta bo’lmagan kitobcha. Unda faqat eng zarur narsalar bor: harakatlar rejasi, tavsiya qilingan adabiyotning ro’yxati va hozirning o’zidanoq yaxshiroq bo’la boshlashga undaydigan amaliy qismi.
24. “Komfort hududidan chiq”, Brayan Treysi
“Komfort hududidan chiq” — bu shaxsiy samaradorlikni oshirishning 21 uslubi. Ularning bir qismi Layfxaker o’quvchilarining har biriga tanish bo’lsa ajab emas. Muallif har kungi bitmas-tugamas vazifalarni rejalashtirish va filtrlash muhimligi to’g’risida hikoya qiladi va darhol ulardan foydalanishga kirishish maqsadga muvofiq bo’lgan qimmatli maslahatlarini beradi.
25. “Bir vazifalilik”, Devora Zak
Ko’p vazifalilik— diqqat bilan bajariladigan ish va samaradorlikning asosiy dushmani. Ruhshunoslik fanlaridan dars beruvchi Devora Zakbir necha ishni bir vaqtning o’zida bajara turib ko’p narsaga ulgurib bo’lmaslikning isbotini keltirib beradi. “Bir vazifalilik” axborot shovqinidan qutulish va vazifalarni birin keting bajarib, masalani samarali yechish imkonini yaratadi.
Yaxshi rahbar bo’lishga yordam beradi
26. “Oson bo’lmaydi”, Ben Xorovits
“Oson bo’lmaydi”— har qanday biznes egasiga, ayniqsa, o’z ishini ilk bor ochayotganlarga juda foydali bo’ladigan ma’lumotlarning ulkan to’plami. Bu kitobdagi maslahatlar murakkab vaziyatlarda yechim topishga yordam beradi, istehzoli va me’yorida kulgili tarzdagi hikoya qilinishi esa “Oson bo’lmaydi” kitobini nafaqat foydali, balki juda qiziqarli asar sifatida namoyon qiladi.
27. “Noldan birga”, Piter Til
“Noldan birga” kitobini o’zining o’qib chiqish kerak bo’lgan kitoblar ro’yxatiga xatto qachonlardir PayPal to’lov tizimining yaratuvchisi va shu kitobning muallifi Piter Tilning raqibi bo’lgan Ilon Mask ham kiritgan. O’z biznesini olib borish to’g’risida gap ketayotganida, eng yaxshisi bu sohada muvaffaqiyatga erishgan kishiga murojaat qilishdir. Tadbirkor va milliarder Piter Til o’z biznes yo’lining boshida strategiyani qanday tanlash to’g’risida hikoya qiladi va biznesning eng sodda bo’lsa ham, ish beruvchi sirlari bilan bo’lishadi.
28. “O’zi uchun o’zi MVA”, Djosh Kaufman
“O’zi uchun o’ziMVA” — orqasida jiddiy biznes-ma’lumotiga ega bo’lmagan, biroq o’z ishini ochish istagidagilar uchun amaliy qo’llanma va juda kuchli motivator. Kitobning muallifi Djosh Kaufman o’zi ham o’z kuchi bilan o’rganuvchining yo’lini bosib o’tib diplom bo’lgani yaxshi, ammo biznes qanday ishlashi to’g’risida ma’lumotni mustaqil olish mumkinligini tushunib yetgan.
29. “Yuqori samarador insonlarning 7 ko’nikmalari”, Stiven Kovi
“7 ko’nikma” —bu har bir biznes egasi yoki jamoa a’zosi o’zlashtirib olishi shart bo’lgan yetti nafar asosiy kalit qoidalar. Har birining boshida kalit ko’nikma ko’rib chiqiladi, masalan proaktivlik yoki sinergiya. Kitob dastlab 1989 yilda chop etilishiga qaramay unda bayon qilingan ma’lumotlar hamon juda dolzarb.
30. “O’z izingni qoldir”, Bleyk Maykoski
Ko’pchilik tadbirkorlarning hisoblashicha biznesdagi muvaffaqiyat —yaxshilik yaratish va odamlarga yordam berish istagining natijasidir. Bu g’oyani ommalashtiruvchilaridan biri Toms Shoes kompaniyasining yaratuvchisi Bleyk Maykoski. Toms Shoes — nafaqat o’zining mahsuloti bilan, bir juft sotib olingan paytda ikkinchi juft oyoq kasalliklari bilan kasallangan kam ta’minlangan bolalarga jo’natish tartibini joriy qilganligi bilan ham mashhur bo’lgan poyafzal ishlab chiqaruvchisidir. O’zining “O’z izingni qoldir” avtobiografik kitobida Bleyk Maykoski foyda keltiradigan samarali biznesni tashkil qilish to’g’risida hikoya qiladi.
31. “Kattalar uchun chet tili”, Rodjer Krez va Richard Roberts
Yangi tilni o’rganish uchun kech qoldim, deb o’ylasangiz qattiq adashasiz. Katta yoshda chet tilini o’rganishga miyaning “qotib qolgani” emas, odatda qat’iy intizom va irodaning yo’qligi halaqit beradi. Qanday tilni o’ranmoqchi bo’lganingizdan qat’iy nazar “Kattalar uchun chet tili” juda foydali dastgohingiz bo’ladi. Kitob mualliflari eslab qolish bo’yicha maslahatlari bilan bo’lishishadi va shug’ullanish odatini shakllantirish yo’llari to’g’risida hikoya qiladi.
32. “Yoz, qisqartir”, Maksim Ilyaxov va Lyudmila Sarycheva
Idoradagi boshqaruvchi, bankdagi xizmatchi, maktabdagi o’qituvchi — hamma doim nimanidir yozadi. Buodamlar o’zining matnlarini bilan yozuvchilar va jurnalistlardan zarracha kam bo’lmagan holda dunyoga o’z ta’sirini o’tkazadi. Maksim Ilyaxov va Lyudmila Sarycheva “Yoz,qisqartir” kitobida qisqa va aniq matn yaratish bo’yicha o’zining andozaviy retsepti bilan bo’lishishadi va hulosalarni biz har kuni duch keladigan misollar bilan tasdqilaydi.
33. “30 kundan keyin surat chiza olasiz”, Mark Kistler
Bu qo’llanma surat chizish — mutlaqo tug’ma ko’nikma, degan fikrga qarshi chiqadi. Unvonli o’qituvchi Mark Kistlerning kitobida qadamba-qadam ko’rsatmalar, maslahatlar, tehnikalar, layfxaklar, shuningdek suratda chuqurlik taassurotini yaratish imkonini beruvchi to’qqizta asosiy qonunni topish mumkin.
34. “Tez o’qish”, Piter Kamp
Juda tez o’qish bilan birga iloj bor qadar ko’proq ma’lumotni o’zlashtirish professional adabiyotni o’rganishga to’g’ri kelgan har bir kishi uchun juda muhim ko’nikma.
Kitob o’zining oldiga qo’ygan maqsadi – sizni hayol tezligida o’qiy olishni o’rgatishdan iborat. Piter Kampning qo’llanmasi ilk bor chop etilgan kunidan 40 yil o’tgandan keyin ham unga bo’lgan qiziqish so’nmay, aksincha ortib borayotganini hisobga olsak – buuning haqiqatdan ham ishlashidan darak beradi.
35. “Har kuni fotosuratga ol”, Syuzan Tattl
“Har kuni fotosuratga ol”— zerikarli bo’lmagan tilda yozilgan va har qanday kamera bilan sifatli fotosuratlarni yaratish bo’yicha jozibador bezatilgan qo’llanma. Bu kitob bilan siz avtomatik rejimda suratga olishdan bosh torta olmay qolasiz, obyektivning ochiq turish vaqti hamda yorug’lik sezgirligi nima ekanligini bilib olasiz, ijtimoiy tarmoqlar uchun fantastik portretlar, manzaralar, hayvonlar va xatto taomlarning suratlarini yaratishni o’rganib olasiz.
Bahtliroq bo’lishga yordam beradi
36. “Miyani sevib qolgan g’alati qiz”, Vendi Suzuki
Neyrobiolog Vendi Suzuki miya mashg’ulotlarining noyob mashq bajarish usullari va badan bilan birga fikrlar shakliga ham ta’sir qiladigan jismoniy mashqlarning mualliflik uslublari bilan bo’lishishadi. Neyrobiologiya bilimlaridan foydalanga holda, muallif o’z miyasini qayta dasturlashga va shu tarzda o’zgarishga erisha olda. Endi esa, u o’z kitobxonlariga huddi shunday qilishga yordam berishga tayyor. Agar kunlardan bir kun uyqudan turib o’zingizga yoqmay ketayotgan bo’lsangiz — bu kitob aynansiz uchun.
37. “Hyugge. Daniyacha bahtning siri”, Mayk Viking
Fuqarolarining bahtliligi bo’yicha dunyo mamlakatlarining reytingida Daniya doimo yetakchilik qiluvchi o’rinlarda namoyon bo’ladi. Hamma gap “xyugge” — Daniyaliklarning asosida bir necha oddiy qoidalar yotgan hayot falsafasida. “Xyugge” dunyoqarashi biron bir moddiy narsaga emas, muhit va hissiyotlarga asoslangan, shuning uchun ham Daniya aholisining vakillari bahtning tarkibiy qismlarini oddiy kundalik narsalardan izlab topishni biladi. Mayk Viking kitobida xyugge qoidalari va bahtiyor Daniyaliklarning fikrlashiga iloji bor qadar yaqinlashish usullari bo’yicha o’nlab maslahatlar bayon etilgan.
38. “Yalqovlikning foydasi to’g’risida”, Endryu Smart
Ayrimlar bir vaqtning o’zida juda ko’p ishlarni bir yoqlik qilishga urinib, shu bilan birga taym-menedjment, ya’ni, vaqtdan unumli foydalanish san’atini o’zlashtirishga intilayotgan bir vaqtda, neyrofiziolog Endryu Smart yalqovlikni insonning oliy maqsadlaridan biri sifatida e’lon qiladi. Muallif bandlik bilan bog’liq bo’lgan muammolarning tub ildizini ochib tashlab, inson o’zini anglashi uchun uning asl yo’li bayramona turmush tarzi orqali o’tishini ta’kidlaydi. Bu kitob insonga o’z yalqovligidan uyalishni to’htatadi, erinchoqlikni o’z manfaatlari yo’li ishlatishni o’rgatadi, pirovard natijada tejagan asablaringiz hamda har bir daqiqangizni oqlaydi. Kitobga baho berish o’zingizga bog’liq.
39. “Oqim”, Mixay Chiksentmixayi
Ijodiy shaxslarni tadqiq qilayotgan paytda muallif ular dili yorishish paytida oqim holatini his etishlaridan bahtli ekanligini aniqladi. Ushbu oqimda hozir bo’lish juda ham oson emas: bu katta e’tibor va kuchlanishlarni talab etadi, bahtning o’zi esa –biz bilan sodir bo’ladigan narsa emas, uni his etishni o’rganish kerak bo’lgan san’at.
40. “Yo’q” deya olish qobiliyati”, Petra Kuntse
Bu kitob aslida siz xohlagan narsani – kerak bo’lganda odamlarga “yo’q” javobini berishni o’rganib olib, o’zingizga ishonch hosil qilishni aniqlab olishga yordam beradi. Petra Kuntse ta’kidlashicha, “yo’q” deya bilish sizni oqibatsiz odam qilib qo’ymaydi, u faqat o’z ehtiyojlaringizga quloq solish hamda o’z manfaatlaringizni himoyalashga yordam beradi.
“Yo’q” deya olish qobiliyati” interaktiv va bo’sh hoshiyalarga ega bo’lgan maxsus daftarga o’xshaydi. Muallif hamma javoblar allaqachon tayyor, ularni faqat ovoza qilishdan qo’rqmaslik kerakligiga ishora qiladi.
Yosh kitobxon kitoblar ro’yxati 2023
14 yoshdan 19 yoshgacha, 20 yoshdan 31 yoshgacha… Ikkita spark birinchi o’ringa!
Arizalar O‘zbekiston yoshlar ittifoqining tuman (shahar) Kengashlari tomonidan qabul qilinadi.
«Yosh kitobxon” respublika tanlovi
NIZOMI
I. Umumiy qoidalar, maqsad va vazifalar, tanlovni tashkil etish tartibi, shartlari:
1.1. “Yosh kitobxon” tanlovi (keyingi o‘rinlarda Tanlov deb yuritiladi) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston yoshlar ittifoqi faoliyatini takomillashtirishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-3138-sonli qaroriga muvofiq tashkil etilib, yoshlar o‘rtasida kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini rivojlantirishga qaratilgan respublikadagi eng yirik tanlov hisoblanadi.
1.2. Respublikada istiqomat qilayotgan millati va tilidan qat’iy nazar 14 yoshdan 31 yoshgacha bo‘lgan barcha bolalar va yoshlar tanlovda ishtirok etish huquqiga ega. Ishtirokchilar talabidan kelib chiqib, ularning tanlov jarayonida rus va qoraqalpoq tillaridan foydalanishiga ruxsat beriladi.
1.3. Tanlov ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-ma’rifiy va badiiy kitoblar hamda gazeta va jurnallar asosida tashkil etiladi.
1.4. Tanlovni tashkil etish va o‘tkazish O‘zbekiston yoshlar ittifoqi Markaziy Kengashi, Matbuot va axborot agentligi, Ma’naviyat va ma’rifat markazi, Yozuvchilar uyushmasi hamda O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasi vakillaridan tuzilgan Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan amalga oshiriladi.
Respublika tashkiliy qo‘mitasi tanlov nizomiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish vakolatiga ega.
1.5. Tanlovning Respublika bosqichi “Yoshlar” telekanali orqali efirga uzatiladi.
II. Tanlovdan ko‘zlangan maqsad va vazifalar
2.1. Tanlovni tashkil etishdan asosiy maqsad – bolalar va yoshlar o‘rtasida kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish, ularning intellektual salohiyati va ma’naviy saviyasini yuksaltirishdan iborat.
2.2. Tanlovni tashkil etish orqali quyidagi vazifalar bajarilishi ko‘zda tutiladi:
– yoshlarning barcha qatlamlarini kitob o‘qishga da’vat etish hamda kitob o‘qishga bo‘lgan qiziqish va intilishlarini qo‘llab-quvvatlash, joylarda adabiy muhit shakllanishi, kitobxonlik to‘garaklari va klublar vujudga kelishiga erishish;
– yoshlar o‘rtasida kitobxonlikni rivojlantirish orqali ularning Vatanimiz tarixi, milliy va umuminsoniy qadriyatlar, ijtimoiy hayot haqidagi tushuncha va bilim-ko‘nikmalarni shakllantirish;
– yoshlarning bo‘sh vaqtlarini mazmunli tashkil etish orqali ularning turli xil aqidaparastlik va zararli oqimlar ta’siriga tushib qolishining oldini olish;
– milliy va jahon adabiyoti durdonalari, adiblar ijodini yoshlar o‘rtasida keng targ‘ib etish, kelajakda yoshlar tomonidan badiiy yetuk, yuqori saviyali asarlar yaratilishiga turtki bo‘lish;
– ijodkor, iste’dodli va iqtidorli yoshlarni rag‘batlantirish, ularning o‘z aql-zakovatlarini namoyon etishlariga ko‘maklashish.
III. Tanlovni tashkil etish tartibi
3.1. Tanlov quyidagi ikkita yosh toifasi bo‘yicha alohida-alohida tartibda o‘taziladi:
– 14 yoshdan 19 yoshgacha bo‘lgan yoshlar;
– 20-31 yoshgacha bo‘lgan yoshlar.
3.2. Tanlov to‘rt bosqichda tashkil etiladi.
3.3. Birinchi bosqich tanlovda ishtirok etish istagini bildirgan yoshlardan arizalarni qabul qilish va ularni ro‘yxatga olish bosqichi hisoblanib, har yili 20-oktabrdan 10-noyabrga qadar davom etadi.
Arizalar O‘zbekiston yoshlar ittifoqining tuman (shahar) kengashlari tomonidan qabul qilinadi.
3.4. Ikkinchi bosqich tanlovning mahalliy bosqichi bo‘lib, har yili
noyabr oyining ikkinchi o‘n kunligida barcha tuman (shahar)lar miqyosida o‘tkaziladi.
Har bir yosh toifasi bo‘yicha g‘oliblikni qo‘lga kirigan ishtirokchilar (jami 2 nafar) hududiy bosqichga yo‘llanma oladi.
3.5. Uchinchi bosqich tanlovning hududiy bosqichi bo‘lib, har yili
noyabr oyining uchinchi o‘n kunligida Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahrida o‘tkaziladi.
Har bir yosh toifasi bo‘yicha g‘oliblikni qo‘lga kiritgan ishtirokchilar Respublika bosqichiga yo‘llanma oladi.
3.6. To‘rtinchi bosqich tanlovning Respublika bosqichi bo‘lib, har yili dekabr oyi davomida “Yoshlar” telekanali orqali teletanlov shaklida o‘tkaziladi.
3.7. Tanlov shartlari:
1-SHART. “Ijtimoiy-siyosiy soha bilimdoni” sharti.
Ushbu shartda Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan tavsiya etilgan gazeta va jurnallarning so‘nggi 3 oylikda chiqqan sonlaridagi materiallar asosida ishtirokchilarga mamlakatimizda kechayotgan o‘zgarishlar, islohotlar bilan bog‘liq bittadan mavzu beriladi va sharhlab berish so‘raladi.
Ishtirokchilar mavzular nomini bilet tortish orqali tanlaydi, tayyorgarlik ko‘rish uchun 3 daqiqa, javob berish uchun 5 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 10 ballgacha baho beriladi.
2-SHART. “Ma’naviy-ma’rifiy kitoblar bilimdoni” sharti.
Ushbu shartda Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan tavsiya etilgan ma’naviy-ma’rifiy, tarixiy sohaga oid kitoblarning mazmun-mohiyati, g‘oyasi va ahamiyati to‘g‘risida ishtirokchilar sharhlab berishi so‘raladi. Sharhlash jarayonida ishtirokchi bilimini tekshirish maqsadida hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Ishtirokchilar kitob nomini bilet tortish orqali tanlaydi (biletda yozilgan kitob ishtirokchiga taqdim etiladi), tayyorgarlik ko‘rish uchun 3 daqiqa, javob berish uchun 5 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 10 ballgacha baho beriladi.
3-SHART. “Badiiy kitoblar bilimdoni” sharti.
Ushbu shartda Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan tavsiya etilgan badiiy adabiyotlarning mazmun-mohiyati, g‘oyasi va ahamiyati to‘g‘risida ishtirokchilar sharhlab berishi so‘raladi. Sharhlash jarayonida ishtirokchi bilimini tekshirish maqsadida hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Ishtirokchilar kitob nomini bilet tortish orqali tanlaydi (biletda yozilgan kitob ishtirokchiga taqdim etiladi), tayyorgarlik ko‘rish uchun 3 daqiqa, javob berish uchun 5 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 10 ballgacha baho beriladi.
4-SHART. “Men sevgan adib” sharti.
Ushbu shartda ishtirokchilar o‘zlari tanlagan bir nafar adibning hayoti, faoliyati va ijodi haqida taqdimot qiladi. Taqdimot davomida ishtirokchi bilimini tekshirish maqsadida hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Taqdimot uchun 5 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun
10 ballgacha baho beriladi.
5-SHART. “She’riyat” sharti.
Ushbu shartda ishtirokchilar berilgan she’rni ifodali o‘qishi, uning mazmun-mohiyati, g‘oyasi va ahamiyati to‘g‘risida sharhlab berishi so‘raladi. Sharhlash jarayonida ishtirokchi bilimini tekshirish maqsadida hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Ishtirokchilar she’r nomini bilet tortish orqali tanlaydi, tayyorgarlik ko‘rish uchun 1 daqiqa vaqt, javob berish uchun 3 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 10 ballgacha baho beriladi.
3.8. Tanlovning Respublika bosqichida yuqoridagi shartlar mavzusi saqlangan holda, shartlar mazmuni, tartibi va baholash mezonlari teletanlovga moslashtirilgan shaklda joriy etiladi.
Respublika bosqichida tanlov shartlaridagi o‘zgarishlar bo‘yicha ishtirokchilar bellashuvdan kamida 15 kun oldin xabardor qilinadi.
3.9. Tanlovning har bir bosqichida shoir va yozuvchilar, o‘qituvchilar, jurnalistlar va boshqa mutaxassislardan iborat hakamlar hay’atlari tuziladi.
Hakamlar hay’ati ishtirokchilarni baholashda ularning belgilangan kitoblar, gazeta va jurnallarni o‘qiganligini tekshiradi hamda mohiyatini to‘g‘ri tushungani, chuqur bilishi va ifoda etib bera olish qobiliyatiga qarab baholaydi.
3.10. Tanlov o‘tadigan kundan kamida bir hafta oldin belgilangan kitoblar, gazeta va jurnallar ro‘yxati e’lon qilinadi hamda kitoblar ro‘yxatini tuzishda ishtirokchilarning yosh toifasi inobatga olinadi.
Tanlovning har bir bosqichi uchun kitoblar ro‘yxati alohida-alohida e’lon qilinadi. Bunda har bosqich uchun:
– jurnallar turi 5 ta;
– gazetalar turi 10 ta;
– ma’naviy-ma’rifiy kitoblar turi 10 ta;
– badiiy kitoblar turi 20 tadan oshmasligi belgilanadi.
Respublika bosqichida tanlov shartlaridagi o‘zgarishlardan kelib chiqib, yuqoridagi miqdorlarga o‘zgartirishlar kiritilishi mumkin.
IV. G’oliblarni taqdirlash
4.1. Tanlovning quyi bosqichlarida g‘oliblar mahalliy va hududiy hokimliklar tomonidan esdalik sovg‘alari bilan taqdirlanadi.
4.2. Tanlovning Respublika bosqichi g‘oliblari quyidagi tartibda taqdirlanadi:
– ikkita yosh toifasida 1-o‘rinni egallagan ishtirokchilar “Prezident sovg‘asi” – “SPARK” avtomashinasi bilan;
– ikkita yosh toifasida 2-o‘rinni egallagan ishtirokchilar kompyuter jamlanmasi (monoblok) va printer (1×3) bilan;
– ikkita yosh toifasida 3-o‘rinni egallagan ishtirokchilar kitoblar to‘plami (200 dona) bilan taqdirlanadi.
Manba: SHU YERDA