Yosh kitobxon oila tanlovida ishtirok etib, “Spark” yutib oling
1.1. “Yosh kitobxon” tanlovi (keyingi o‘rinlarda Tanlov deb yuritiladi) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston yoshlar ittifoqi faoliyatini takomillashtirishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-3138-sonli qaroriga muvofiq tashkil etilib, yoshlar o‘rtasida kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini rivojlantirishga qaratilgan respublikadagi eng yirik tanlov hisoblanadi.
Yosh kitobxon tanlovi kitoblar ro’yxati
14 yoshdan 19 yoshgacha, 20 yoshdan 31 yoshgacha… Ikkita spark birinchi o’ringa!
Arizalar O‘zbekiston yoshlar ittifoqining tuman (shahar) Kengashlari tomonidan qabul qilinadi.
«Yosh kitobxon” respublika tanlovi
NIZOMI
I. Umumiy qoidalar, maqsad va vazifalar, tanlovni tashkil etish tartibi, shartlari:
1.1. “Yosh kitobxon” tanlovi (keyingi o‘rinlarda Tanlov deb yuritiladi) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston yoshlar ittifoqi faoliyatini takomillashtirishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-3138-sonli qaroriga muvofiq tashkil etilib, yoshlar o‘rtasida kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini rivojlantirishga qaratilgan respublikadagi eng yirik tanlov hisoblanadi.
1.2. Respublikada istiqomat qilayotgan millati va tilidan qat’iy nazar 14 yoshdan 31 yoshgacha bo‘lgan barcha bolalar va yoshlar tanlovda ishtirok etish huquqiga ega. Ishtirokchilar talabidan kelib chiqib, ularning tanlov jarayonida rus va qoraqalpoq tillaridan foydalanishiga ruxsat beriladi.
1.3. Tanlov ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-ma’rifiy va badiiy kitoblar hamda gazeta va jurnallar asosida tashkil etiladi.
1.4. Tanlovni tashkil etish va o‘tkazish O‘zbekiston yoshlar ittifoqi Markaziy Kengashi, Matbuot va axborot agentligi, Ma’naviyat va ma’rifat markazi, Yozuvchilar uyushmasi hamda O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasi vakillaridan tuzilgan Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan amalga oshiriladi.
Respublika tashkiliy qo‘mitasi tanlov nizomiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish vakolatiga ega.
1.5. Tanlovning Respublika bosqichi “Yoshlar” telekanali orqali efirga uzatiladi.
II. Tanlovdan ko‘zlangan maqsad va vazifalar
2.1. Tanlovni tashkil etishdan asosiy maqsad – bolalar va yoshlar o‘rtasida kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish, ularning intellektual salohiyati va ma’naviy saviyasini yuksaltirishdan iborat.
2.2. Tanlovni tashkil etish orqali quyidagi vazifalar bajarilishi ko‘zda tutiladi:
– yoshlarning barcha qatlamlarini kitob o‘qishga da’vat etish hamda kitob o‘qishga bo‘lgan qiziqish va intilishlarini qo‘llab-quvvatlash, joylarda adabiy muhit shakllanishi, kitobxonlik to‘garaklari va klublar vujudga kelishiga erishish;
– yoshlar o‘rtasida kitobxonlikni rivojlantirish orqali ularning Vatanimiz tarixi, milliy va umuminsoniy qadriyatlar, ijtimoiy hayot haqidagi tushuncha va bilim-ko‘nikmalarni shakllantirish;
– yoshlarning bo‘sh vaqtlarini mazmunli tashkil etish orqali ularning turli xil aqidaparastlik va zararli oqimlar ta’siriga tushib qolishining oldini olish;
– milliy va jahon adabiyoti durdonalari, adiblar ijodini yoshlar o‘rtasida keng targ‘ib etish, kelajakda yoshlar tomonidan badiiy yetuk, yuqori saviyali asarlar yaratilishiga turtki bo‘lish;
– ijodkor, iste’dodli va iqtidorli yoshlarni rag‘batlantirish, ularning o‘z aql-zakovatlarini namoyon etishlariga ko‘maklashish.
III. Tanlovni tashkil etish tartibi
3.1. Tanlov quyidagi ikkita yosh toifasi bo‘yicha alohida-alohida tartibda o‘taziladi:
– 14 yoshdan 19 yoshgacha bo‘lgan yoshlar;
– 20-31 yoshgacha bo‘lgan yoshlar.
3.2. Tanlov to‘rt bosqichda tashkil etiladi.
3.3. Birinchi bosqich tanlovda ishtirok etish istagini bildirgan yoshlardan arizalarni qabul qilish va ularni ro‘yxatga olish bosqichi hisoblanib, har yili 20-oktabrdan 10-noyabrga qadar davom etadi.
Arizalar O‘zbekiston yoshlar ittifoqining tuman (shahar) kengashlari tomonidan qabul qilinadi.
3.4. Ikkinchi bosqich tanlovning mahalliy bosqichi bo‘lib, har yili
noyabr oyining ikkinchi o‘n kunligida barcha tuman (shahar)lar miqyosida o‘tkaziladi.
Har bir yosh toifasi bo‘yicha g‘oliblikni qo‘lga kirigan ishtirokchilar (jami 2 nafar) hududiy bosqichga yo‘llanma oladi.
3.5. Uchinchi bosqich tanlovning hududiy bosqichi bo‘lib, har yili
noyabr oyining uchinchi o‘n kunligida Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahrida o‘tkaziladi.
Har bir yosh toifasi bo‘yicha g‘oliblikni qo‘lga kiritgan ishtirokchilar Respublika bosqichiga yo‘llanma oladi.
3.6. To‘rtinchi bosqich tanlovning Respublika bosqichi bo‘lib, har yili dekabr oyi davomida “Yoshlar” telekanali orqali teletanlov shaklida o‘tkaziladi.
3.7. Tanlov shartlari:
1-SHART. “Ijtimoiy-siyosiy soha bilimdoni” sharti.
Ushbu shartda Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan tavsiya etilgan gazeta va jurnallarning so‘nggi 3 oylikda chiqqan sonlaridagi materiallar asosida ishtirokchilarga mamlakatimizda kechayotgan o‘zgarishlar, islohotlar bilan bog‘liq bittadan mavzu beriladi va sharhlab berish so‘raladi.
Ishtirokchilar mavzular nomini bilet tortish orqali tanlaydi, tayyorgarlik ko‘rish uchun 3 daqiqa, javob berish uchun 5 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 10 ballgacha baho beriladi.
2-SHART. “Ma’naviy-ma’rifiy kitoblar bilimdoni” sharti.
Ushbu shartda Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan tavsiya etilgan ma’naviy-ma’rifiy, tarixiy sohaga oid kitoblarning mazmun-mohiyati, g‘oyasi va ahamiyati to‘g‘risida ishtirokchilar sharhlab berishi so‘raladi. Sharhlash jarayonida ishtirokchi bilimini tekshirish maqsadida hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Ishtirokchilar kitob nomini bilet tortish orqali tanlaydi (biletda yozilgan kitob ishtirokchiga taqdim etiladi), tayyorgarlik ko‘rish uchun 3 daqiqa, javob berish uchun 5 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 10 ballgacha baho beriladi.
3-SHART. “Badiiy kitoblar bilimdoni” sharti.
Ushbu shartda Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan tavsiya etilgan badiiy adabiyotlarning mazmun-mohiyati, g‘oyasi va ahamiyati to‘g‘risida ishtirokchilar sharhlab berishi so‘raladi. Sharhlash jarayonida ishtirokchi bilimini tekshirish maqsadida hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Ishtirokchilar kitob nomini bilet tortish orqali tanlaydi (biletda yozilgan kitob ishtirokchiga taqdim etiladi), tayyorgarlik ko‘rish uchun 3 daqiqa, javob berish uchun 5 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 10 ballgacha baho beriladi.
4-SHART. “Men sevgan adib” sharti.
Ushbu shartda ishtirokchilar o‘zlari tanlagan bir nafar adibning hayoti, faoliyati va ijodi haqida taqdimot qiladi. Taqdimot davomida ishtirokchi bilimini tekshirish maqsadida hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Taqdimot uchun 5 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun
10 ballgacha baho beriladi.
5-SHART. “She’riyat” sharti.
Ushbu shartda ishtirokchilar berilgan she’rni ifodali o‘qishi, uning mazmun-mohiyati, g‘oyasi va ahamiyati to‘g‘risida sharhlab berishi so‘raladi. Sharhlash jarayonida ishtirokchi bilimini tekshirish maqsadida hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Ishtirokchilar she’r nomini bilet tortish orqali tanlaydi, tayyorgarlik ko‘rish uchun 1 daqiqa vaqt, javob berish uchun 3 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 10 ballgacha baho beriladi.
3.8. Tanlovning Respublika bosqichida yuqoridagi shartlar mavzusi saqlangan holda, shartlar mazmuni, tartibi va baholash mezonlari teletanlovga moslashtirilgan shaklda joriy etiladi.
Respublika bosqichida tanlov shartlaridagi o‘zgarishlar bo‘yicha ishtirokchilar bellashuvdan kamida 15 kun oldin xabardor qilinadi.
3.9. Tanlovning har bir bosqichida shoir va yozuvchilar, o‘qituvchilar, jurnalistlar va boshqa mutaxassislardan iborat hakamlar hay’atlari tuziladi.
Hakamlar hay’ati ishtirokchilarni baholashda ularning belgilangan kitoblar, gazeta va jurnallarni o‘qiganligini tekshiradi hamda mohiyatini to‘g‘ri tushungani, chuqur bilishi va ifoda etib bera olish qobiliyatiga qarab baholaydi.
3.10. Tanlov o‘tadigan kundan kamida bir hafta oldin belgilangan kitoblar, gazeta va jurnallar ro‘yxati e’lon qilinadi hamda kitoblar ro‘yxatini tuzishda ishtirokchilarning yosh toifasi inobatga olinadi.
Tanlovning har bir bosqichi uchun kitoblar ro‘yxati alohida-alohida e’lon qilinadi. Bunda har bosqich uchun:
– jurnallar turi 5 ta;
– gazetalar turi 10 ta;
– ma’naviy-ma’rifiy kitoblar turi 10 ta;
– badiiy kitoblar turi 20 tadan oshmasligi belgilanadi.
Respublika bosqichida tanlov shartlaridagi o‘zgarishlardan kelib chiqib, yuqoridagi miqdorlarga o‘zgartirishlar kiritilishi mumkin.
IV. G’oliblarni taqdirlash
4.1. Tanlovning quyi bosqichlarida g‘oliblar mahalliy va hududiy hokimliklar tomonidan esdalik sovg‘alari bilan taqdirlanadi.
4.2. Tanlovning Respublika bosqichi g‘oliblari quyidagi tartibda taqdirlanadi:
– ikkita yosh toifasida 1-o‘rinni egallagan ishtirokchilar “Prezident sovg‘asi” – “SPARK” avtomashinasi bilan;
– ikkita yosh toifasida 2-o‘rinni egallagan ishtirokchilar kompyuter jamlanmasi (monoblok) va printer (1×3) bilan;
– ikkita yosh toifasida 3-o‘rinni egallagan ishtirokchilar kitoblar to‘plami (200 dona) bilan taqdirlanadi.
Manba: SHU YERDA
“Yosh kitobxon oila tanlovida ishtirok etib, “Spark” yutib oling!
Tanlovni tashkil etish orqali quyidagi vazifalar bajarilishi ko‘zda tutiladi:
- Yosh oilalarni kitob o‘qishga chorlash hamda kelajakda ziyoli oilalar sonini ko‘paytirish va yosh oilalarning intilishlarini qo‘llab-quvvatlash, joylarda adabiy muhit shakllanishiga erishish;
- Yoshlar ongida Vatanimiz tarixi, milliy va umuminsoniy qadriyatlar, ijtimoiy hayot haqidagi tushuncha va bilim-ko‘nikmalarini yanada yuksaltirish.
Kimlar qatnasha oladi?
Tanlovda O‘zbekiston Respublikasida istiqomat qilayotgan millati, dini, ijtimoiy kelib chiqishi va tilidan qat’iy nazar 30 yoshgacha bo‘lgan (1991-2003-yil oraligʻida tugʻilgan) barcha yosh oilalar (er va xotin) tanlovda ishtirok etish huquqiga ega.
Ishtirokchilar talabidan kelib chiqib, ularning tanlov jarayonida qoraqalpoq va rus tillaridan foydalanishiga ruxsat beriladi.
Tanlovda yosh oilalar o‘zlari yashayotgan yoki o‘zlari o‘qiyotgan (ishlayotgan) muassasasi joylashgan hududdan ishtirok etadi.
Mukofotlar
Hududiy bosqich g‘oliblari quyidagicha taqdirlanadi:
- Birinchi o‘rin – kir yuvish mashinasi, maxsus diplom.
- Ikkinchi o‘rin – televizor, maxsus diplom.
- Uchinchi o‘rin – kitoblar to‘plami, maxsus diplom.
Hududiy bosqichning qolgan barcha qatnashchilari maxsus sertifikat bilan taqdirlanadi.
Respublika bosqichi g‘oliblari quyidagicha taqdirlanadi:
- Birinchi o‘rin – “Prezident sovg‘asi” 1 dona yengil avtomashina (“Spark”), kitoblar to‘plami, maxsus diplom.
- Ikkinchi o‘rin – 1 dona kompyuter jamlanmasi, kitoblar to‘plami, maxsus diplom.
- Uchinchi o‘rin – kitoblar to‘plami, maxsus diplom.
Respublika bosqichining qolgan barcha ishtirokchilari maxsus diplom va kitoblar to‘plami bilan taqdirlanadi.
Tanlovga roʻyxatdan oʻtish va tanlov bosqichlari
Tanlov 3 bosqichda tashkil etiladi.
Birinchi bosqich, tanlovning arizalar qabul qilish va saralash bosqichi bo‘lib, unda tanlovda ishtirok etish istagini bildirgan yosh oilalardan arizalar onlayn qabul qilinadi va ishtirokchilar test sinovi asosida saralanadi.
Tanlovga arizalar 2021-yilning 30-may kuniga qadar Telegramdagi @kitobxonoila_bot boti orqali onlayn tarzda topshiriladi.
Test sinovi may oyida o‘tkaziladi. Unda ariza topshirgan yosh oilalar ilmiy-ommabop, o‘zbek va jahon adabiyotiga, buyuk adiblarimiz hayoti va ijodiga oid 50 ta test savollariga javob beradi.
Har bir to‘g‘ri javob uchun 2 balldan belgilanadi.
Test natijalariga ko‘ra tuman (shahar)lar kesimida eng ko‘p ball to‘plagan 2 ta oila (2 tadan ko‘p oilalar o‘rtasida qayta test olish orqali saralanadi) ishtirokchilar keyingi (ikkinchi) bosqichda ishtirok etish huquqini qo‘lga kiritadi.
Ikkinchi bosqich tanlovning hududiy (Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar) bosqichi bo‘lib, iyun-iyul oylari davomida quyidagi 2 ta shart bo‘yicha kasting asosida o‘tkaziladi:
1-shart. “Tezkor savol-javob” sharti.
Ushbu shartda Ekspertlar komissiyasi tomonidan tavsiya etilgan adabiyotlardan tuzilgan 4 ta savolga 4 ta javob berish so‘raladi (oila a’zolaridan 2 ta savolga er, 2 ta savolga xotin javob berishi shart). Ishtirokchi bilimini tekshirish maqsadida Hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Ishtirokchilar savollarni bilet tortish orqali tanlaydi, tayyorgarlik ko‘rish uchun vaqt ajratilmaydi, har bir savolga javob berish uchun 1 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 100 ballgacha baho beriladi.
2-shart. “Badiiy asarlar bilimdoni” sharti.
Ushbu shartda biror asardagi syujetga oid epizod o‘qib eshittiriladi. Ishtirokchidan ushbu asar nomini topishi hamda uning mazmun-mohiyati, g‘oyasi va ahamiyati to‘g‘risida sharhlab berishi so‘raladi. Sharhlash jarayonida ishtirokchining bilimini tekshirish maqsadida Hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Tayyorgarlik ko‘rish uchun 1 daqiqa, javob berish uchun 2 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 100 ballgacha baho beriladi. Asar nomi to‘g‘ri topilganda 50 ball qo‘yiladi (topilmasa 0 ball) hamda ishtirokchiga asar nomini topaolmasa ham sharhlash imkoniyati beriladi va 50 ballgacha baholanadi.
Ikkita shart bo‘yicha eng yuqori ball to‘plagan bitta yosh oila Respublika bosqichiga yo‘llanmani qo‘lga kiritadi.
Uchinchi bosqich tanlovning Respublika bosqichi bo‘lib, iyul oyida teletanlov shaklida, quyidagi 3 ta shart asosida o‘tkaziladi:
1-shart. “Badiiy asarlar bilimdoni” sharti.
Ushbu shartda biror asardagi syujetga oid epizod o‘qib eshittiriladi. Ishtirokchidan ushbu asar nomini topishi hamda uning mazmun-mohiyati, g‘oyasi va ahamiyati to‘g‘risida sharhlab berishi so‘raladi. Sharhlash jarayonida ishtirokchining bilimini tekshirish maqsadida Hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Tayyorgarlik ko‘rish uchun 1 daqiqa, javob berish uchun 2 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 100 ballgacha baho beriladi. Asar nomi to‘g‘ri topilganda 50 ball qo‘yiladi (topilmasa 0 ball) hamda ishtirokchiga asar nomini topaolmasa ham sharhlash imkoniyati beriladi va 50 ballgacha baholanadi.
2-shart. “Tezkor savol-javob” sharti.
Ushbu shartda Ekspertlar komissiyasi tomonidan tavsiya etilgan adabiyotlardan tuzilgan 4 ta savolga 4 ta javob berish so‘raladi (oila a’zolaridan 2 ta savolga er, 2 ta savolga xotin javob berishi shart). Ishtirokchi bilimini tekshirish maqsadida Hakamlar hay’ati tomonidan qo‘shimcha savollar berilishi mumkin.
Ishtirokchilar savollarni bilet tortish orqali tanlaydi, tayyorgarlik ko‘rish uchun vaqt ajratilmaydi, har bir savolga javob berish uchun 1 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 100 ballgacha baho beriladi.
3-shart. “Erkin mavzu”.
Ushbu shartda ishtirokchilar Ekspertlar komissiyasi tomonidan tavsiya etilgan mavzulardan birini bilet tortish orqali tanlaydi va ushbu mavzuda monolog yoki ma’ruza tayyorlash orqali o‘z fikrini bayon qilib berishi so‘raladi.
Ishtirokchilarga (faqat erkaklar ishtirok etadi) tayyorgarlik ko‘rish uchun 1 daqiqa, javob berish uchun 2 daqiqa vaqt belgilanadi. Mazkur shart uchun 100 ballgacha baho beriladi.
Tanlov uchun kerakli kitoblar
3 bosqichli tanlovning barcha jarayonlari bilan bogʻliq boʻlgan kitoblarni BU YERDAN bepul yuklab olishingiz mumkin.
Tanlovning saralash, hududiy va respublika bosqichlari bo‘lib o‘tadigan joyi, sanasi Respublika ishchi guruhi tomonidan belgilanadi hamda 3 kun oldin ishtirokchilarga ma’lum qilinadi.
Tanlovlar jarayonida foydalaniladigan savollar va testlar majmuasi Ekspertlar komissiyasi tomonidan tanlovning barcha bosqichlari uchun alohida tuziladi, maxsus konvertlarga solinib muhrlanadi hamda joylarga yetkaziladi.
Tanlov Nizomini BU YERDAN yuklab olib, toʻliq tanishib chiqishingiz mumkin.