Bosh aylanishi va terlashga nima sabab bo lishi mumkin

Agar gap gipertenziya, ateroskleroz yoki qon tomir tizimining boshqa kasalliklari haqida boradigan bo’lsa, umumiy qo’llab-quvvatlovchi terapiya amalga oshiriladi. Modda almashinuvi jarayonlarni barqarorlashtirish va miya to’qimalarining kislorod bilan ta’minlanishini yaxshilash uchun nootrop preparatlar ishlatiladi.

Bosh aylanishi — sabablari, tasnifi, tashxislash, davolash, oldini olish

Bosh aylanishi (vertigo) — atrofdagi fazoda o’z tanasining nazoratsiz harakatlanishi, tayanchning siljishi yoki ko’ruv zonasida joylashgan ob’yektlarning harakatlanishini his etish tuyg’usidir. Xo’sh, u nima sababdan aylanadi, bosh aylanganda nima qilish kerak?

Evolyutsion taraqqiyot jarayonida inson tinch holati va harakatlanishida bu haqida o’ylamasdan ham muvozanatni saqlashni o’rgandi. Muvozanatni yo’qotish hissi odamlarda turli darajadagi vahima paydo bo’lishiga olib keladi. Ularning tasavvurida atrofdagi olam barqaror bo’lishdan to’xtaydi, atrofdagi borliqning aylanishi, tebranishi va qimirlashi tuyg’usi hosil bo’ladi. Boshi aylanayotgan odam goh u tomonga, goh bu tomonga ketib qoladi, hatto yiqilib tushishi mumkin, u o’zining boshidagi aylanish hissini yenga olmaydi. Bosh aylanishi bilan og’rigan bemorlar oyoqlarida zaiflik, «atrof muhitda suzib yurish» va nazoratsiz yiqilishlar hissi haqida gapirishadi.

Kattalarda bosh aylanishi xususiyatlari

Qariyalarda

Har bir inson, uning yoshidan qat’iy nazar, bosh aylanishi bilan to’qnash kelishi mumkin. Biroq, keksa yoshli odamlar bu holatdan ko’proq aziyat chekishadi. Asta-sekin, yosh o’tishi sayin, kishi bosh aylanishidan fazoda o’z tanasining joylashuvini nazorat qilishni yo’qotish holati sifatida cho’chiy boshlaydi, bu uning hayot sifatini pasaytiradi, ijtimoiy kontaktlar qilish qobiliyatiga ta’sir qiladi, mustaqil harakatlanib yurish imkonini cheklaydi. Nihoyat, keksalikda bosh aylanishi ma’lum bir xavf tug’diradi: osteoporoz va boshqa yosh bilan bog’liq kasalliklar mavjud bo’lganda yiqilib ketish og’ir jarohatlarni va’da qiladi va uzoq muddatli reabilitatsiya davrini talab etadi.

Ayollarda bosh aylanishi

Ayollarning boshi aylanishi erkaklarnikiga qaraganda ko’proq uchraydi. Ayollarda bosh aylanishi sodir bo’ladigan tez-tez kuzatiladigan holatlar — hayz ko’rish va homiladorlik davrida gormonal tebranishlar, shuningdek, klimaks davrida gormonal muvozanatning o’zgarishidir. Ba’zi-ba’zida, epizodik bosh aylanishlari sog’liq uchun zararli emas. Ammo ular tez-tez sodir bo’ladigan bo’lsa, unda bosh aylanishi nima sababdan ekanligini va bu muammo tufayli oxir-oqibat kasalxonaga tushib qolmaslik uchun uni qanday hal qilishni aniqlash kerak.

Ayollarda bosh aylanishi gormonal sabablarga bog’liq bo’lmasligi ham mumkin. Bunday holda, u asabiy taranglik yoki boshqa ko’plab kasalliklarning alomati bo’lishi mumkin, jumladan:

Ayollarda bosh aylanishiga olib kelishi mumkin bo’lgan yana bir xavf omili guruhi — bu noto’g’ri turmush tarzidir. Bu tushuncha ayol hayotining eng turli jabhalarini qamrab oladi.

Masalan, surunkasiga uyquga to’ymaslik organizmning jismoniy va hissiy jihatdan charchashiga olib keladi, bu esa asab tizimi kasalliklari fonida bosh aylanishiga sabab bo’lishi mumkin.

O’troq turmush tarzi va jismoniy faollikning tanqisligi uzoq vaqt davom etsa, bu holat ayolning yurak-tomir tizimi holatiga salbiy ta’sir qiladi, u esa o’z navbatida ma’lum bir zo’riqishni talab qiladigan harakatlar paytida boshning aylanishiga olib kelishi mumkin.

Stresslar, asabiy taranglik, imtihon topshirish, omma oldida chiqish qilish yoki hatto uchrashuv oldidan tashvish oxir-oqibat bosh aylanishining potensial sababiga aylanadi. Bunday holda psixologlar stressli vaziyatlar bilan kurashishni o’rganish uchun autogen mashg’ulot qobiliyatlarini o’zlashtirishni tavsiya etadilar.

Va nihoyat, ayollarning vestibulyar apparati o’rtacha hisobda erkaklarnikiga qaraganda yomonroq rivojlangan bo’ladi. Attraktsionlarda uchish, ba’zi transport turlarida safar qilish ayollarda bosh aylanishini chaqirishi mumkin. O’ta og’ir holatlarda, kishida oddiy belanchakning tebranishiga qarash ham bu noxush alomatga olib keladi.

Homilador ayollarda

Yuqorida aytib o’tilganidek, homiladorlik davrida bosh aylanishi kamyob holat emas. Ko’plab bo’lajak onalar ushbu noxushlikdan aziyat chekishadi, bunda bosh aylanishi darajasi juda individual bo’ladi: ba’zilarida u biroz noqulaylik tug’dirib, o’tib ketsa, boshqalarida oxir-oqibat hushdan ketishga sabab bo’lishi mumkin. Statistik ma’lumotlarga ko’ra, homiladorlikda bosh aylanishiga asosan homiladorlikdan oldin ham bu muammo bilan to’qnash kelgan ayollar duchor bo’ladi.

Ko’pincha bosh aylanishi toksikoz alomatlaridan biri hisoblanadi. Bu muammo masalan qayt qilish kabi unchalik xavfli bo’lmagan holatdir va aksariyat hollarda homiladorlikning ikkinchi trimestrida toksikoz bilan birgalikda keladi.

Agar bosh kamdan-kam hollarda aylanadigan bo’lsa va bu hech qanday salbiy oqibatlarga olib kelmasa, homilador ayollar bu haqida tashvishlanmasliklari kerak. Homiladorlik paytida organizmning gormonal balansi tubdan o’zgaradi. Bundan tashqari, onaning qon aylanish tizimi sezilarli stress ostida qoladi va har doim ham atrof-muhit ta’siriga qarshi tura olmaydi.

Homilador ayollar, shuningdek, tana holatining keskin o’zgarishlari va dimiq xonalarda behuzurlik xurujlariga va yengil bosh aylanishiga ko’proq moyil bo’lishadi.

Agar bosh aylanishiga holsizlik, koordinatsiyaning buzilishi, tushuntirib bo’lmas uyquchanlik va asossiz hushdan ketishlar hamrohlik qiladigan bo’lsa, shifokorga uchrashish tavsiya etiladi.

Bosh kuchli aylansa, buning sababi bo’lishi mumkin bo’lgan kasalliklar quyidagilar hisoblanadi:

Tug’ruqdan keyin

Tug’ruqdan keyin bosh aylanishi ham noyob holat emas. U ko’pincha kuchsizlik bilan kechadi va bu ikki belgi anemiya (kamqonlik) haqida gapirishi mumkin. Ushbu holat odatda tug’ruq davomida yoki undan keyingi qon ketishining fonida rivojlanadi. Tug’ruqdan keyin bosh aylanishi tug’ruqdan keyingi asteniya haqida ham gapirishi mumkin. Bu holat ko’pincha funktsional deb ataladigan, ya’ni ma’lum kasalliklar bilan bog’liq bo’lmagan toifaga kiritiladi. Asteniyada ko’pincha kuchsizlik, bosh aylanishi, apatiya, doimiy charchoq hissi kuzatiladi.

Agar tug’ruq jarayoni yaxshi o’tgan bo’lsa ham, ko’pincha yosh onalar tug’ruqdan keyingi depressiyani boshdan kechirishlari mumkin, u ham bosh aylanishi shaklida namoyon bo’ladi.

Bolalarda bosh aylanishi

Bolalarning boshi aylanishi ko’pincha asab tizimi buzilishlari bilan bog’liq bo’ladi. Hammasidan ko’p kuzatiladigan holatlari quyidagilardir:

YPB`dan 1-3 yoshli ham o’g’il bolalar, ham qizlar teng ehtimollik bilan aziyat chekishi mumkin. Shifokorlar bosh aylanishini keltirib chiqaruvchi omillarni aniq ajrata olmaydilar, ammo ko’pchilik hollarda yosh bemorning ayrim qarindoshlari migrendan aziyat chekadishi aniqlanadi. YPB xuruji bir necha soniyadan bir necha daqiqagacha davom etadi. Xurujlar soni kamdan-kam hollarda oyiga 1-4 marotabadan oshadi.

Xuruj vaqtida bola oqarib ketadi, yiqilib tushishi, ko’p terlashi mumkin. Ko’pincha nistagm — bemor o’zi nazorat qila olmaydigan ko’zning tez-tez harakatlanishi kuzatiladi. Bolalar kamdan-kam hollarda ko’ngil aynishi va qayt qilishga chaqiriqdan shikoyat qiladi.

Shunisi e’tiborga loyiqki, yuqorida qayd etilgan barcha belgilarga qaramasdan, bola odatda bosh aylanishida hushini yo’qotmaydi, ammo birinchi xurujdan qo’rqqan ota-onalar buning aksini ta’kidlashlari mumkin.

Afsuski, bu yoshdagi bolalar YPB holatida o’zlarining ahvolini tushunarli ta’riflab berishi deyarli imkonsiz, chunki bu vaqtda ularning nutqi yetarli darajada rivojlanmagan bo’ladi. Biroq sergak ota-ona bir qator xarakterli belgilarni sezib qolishi mumkin:

Bir yilgacha bo’lgan chaqaloqlarda YPB xuruji fonida paroksizmal tortikollis (spastik qiyshiq bo’yinlik, ya’ni bo’yin mushaklarining beixtiyor spazmi) kuzatilishi mumkin. Ammo, kattaroq bolalardan farqli o’laroq, bir yoshgacha bo’lgan go’daklarda xuruj bir necha daqiqadan bir necha soatgacha davom etishi mumkin. Bunday holda, bola har qanday harakatlar qilishdan qochadi, nistagm odatda kuzatilmaydi. Bolaning normal holatida u bosh aylanishiga moyil ekanligi hech qanday namoyon bo’lmaydi va bu eshitish yoki boshqa sezgi a’zolariga ta’sir qilmaydi.

Ko’pincha bolalarda bosh aylanishi hayotining birinchi 4 yilligida kuzatiladi va shundan keyin asta-sekin yo’qolib ketadi. Bunday bolalarda keyinchalik migrendan aziyat chekishi ehtimoli yuqoriroq bo’ladi. Bolaning yaqin qarindoshlari orasida migren mavjud bo’lsa, YPB`ni uning erta yoshdagi ekvivalenti ekanligini aytish mumkin.

Va, albatta, agar transportda bolalarda bosh aylanishi kuzatilsa, unda, ehtimol, bu dengiz kasalligi belgisidir.

Bosh aylanishi belgilari va alomatlari

Behuzurlik — kishi ko’pincha hushidan ketishdan oldingi holatda sezadigan tuyg’u. Behuzurlik ham ko’pincha bosh aylanishi deb ataladi, ammo aslida u butunlay boshqacha hissiyot to’plamidir. Ahamiyatli farqi shundaki, behuzur bo’lish vaqtida odam atrofdagi makonning harakatlanishini sezmaydi, garchi uni «olib qochsa» va uning «boshi aylangandek» tuyulsa ham. Bunday vaziyatda xayoliy bosh aylanishining o’tib ketishi uchun biroz yotish yetarli bo’ladi. Ko’pincha behuzurlik holatiga bosh aylanishi va ko’ngil aynishi hamrohlik qiladi, hatto qayt qilishgacha borishi mumkin. Vaziyat yomonlashsa, bemor hushini yo’qotishi mumkin.

Haqiqiy bosh aylanishida esa odam o’tirsa ham, yotsa ham, ya’ni harakatlanishni butunlay to’xtatsa ham, uning atrofidagi makon harakatlanayotgani hissi to’xtamaydi. Organizm mavjud bo’lmagan harakanlanish fonida yo’nalish topa olmaydi va u o’zining fazodagi orientatsiyasini yo’qotadi. Kishi uchun bu muvozanatni yo’qolishi, yiqilib ketish qo’rquvi, yolg’onchi egilganlik hissi bilan ifodalanadi. Kuchli bosh aylanishi ham ko’ngil aynish bilan birga kechadi, bu esa qayt qilishga olib kelishi mumkin. Boshi aylanayotgan kishi tanasini nazorat qilishdan mahrum bo’ladi va yiqilib tushishi mumkin.

Shunday qilib, bosh aylanishiga o’xshash holatlar haqida gapirib, bir narsani ta’kidlash kerak: behuzurlik — vaqtincha holat bo’lib, u biron-bir kasallikning namoyon bo’lishi yoki tashqi sharoitning yomonlashishi tufayli yuzaga kelishi mumkin. Muntazam bosh aylanishi esa fiziologik buzilishlardan gapiradi va o’z-o’zidan tashxis bo’lib xizmat qiladi. Ushbu kasallik «vertigo» deb nomlanadi. Bu kasallik bosimning keskin tushib ketishi, o’tirish yoki yotish holatidan tezda ko’tarilishda kuzatilishi mumkin. Vertigoni davolash uchun nevrolog-shifokorga murojaat qilish kerak.

Bosh aylanishi shakllari

Namoyon bo’lishiga ko’ra bosh aylanishining quyidagi shakllari ajratiladi:

Bundan tashqari, bosh aylanishining bir-biridan tubdan farq qiluvchi ikki shakli farqlanadi:

Bosh aylanishi turlari: tizimli va tizimsiz

Bosh aylanishi turlarining yana bir tasnifi mavjud — tizimli va tizimsiz. Birinchi holda, bosh aylanishi atrofdagi ob’yektlar va bemor tanasining fazodagi joylashuvining o’zgarishi, ularning aylanishi, u yondan bu yonga egilishi bilan tavsiflanadi. Hamrohlik qiluvchi belgilarga vahima, eshitish qobiliyatining pasayishi, nistagm, qayt qilish, ko’ngil aynishi, ko’p terlash (gipergidroz) kabilar kiradi. Odatda, bosh aylanishining bunday shakli inson vestibulyar apparatining zararlanishi fonida rivojlanadi. Masalan, infektsion labirintitlarda, posttravmatik va pozitsion bosh aylanishi, vestibulyar neyronit yoki Menier sindromida. Bunday turdagi tizimli bosh aylanishlari ko’pincha xurujlar bilan, epizodik tarzda rivojlanadi.

Ba’zi ototoksik, ya’ni vestibulyar retseptorlarga nojo’ya ta’sir ko’rsatuvchi dorilar qabul qilish fonida bosh aylanishi doimiy xarakter olishi mumkin. Doimiy bosh aylanishi ba’zan kalla-miya asablari VII juftlarining maxsus tolalari yoki muvozanat hissiga javob beruvchi labirintning jarohatlanishi yoki infektsion shikastlanishlarida ham kuzatiladi.

Tizimli guruhidagi bosh aylanishining uch xil shakli ajratiladi:

Lipotomik holatlar

Lipotomiyani ko’proq bosh aylanishi emas, balki hushdan ketish reaktsiyasi, aniqrog’i hushdan ketishning eng zaif turi deb atasa bo’ladi. Ushbu turdagi bosh aylanishining xarakterli alomatlari orasida — hushdan ketishdan oldingi holat: inson hozi hushdan ketib qolishini sezadi, uning rangi oqarib ketadi, u kuchsizlik, vahima qo’zg’ashi, ko’zlari qorong’ulashishi, ko’p terlashi va ko’ngil aynishini his qiladi. Ushbu turdagi bosh aylanishi ko’pincha quyidagi hollarda rivojlanadi:

Lipotomik bosh aylanishidan ko’proq homilador ayollar va qandli diabet kasalligiga chalingan bemorlar aziyat chekadi. Keksa kishilarda yosh o’tishi bilan yurakning funktsional buzilishlari rivojlanadi, past yurak chiqarilimi sindromi (sistolik qon hajmining sezilarli kamayishi) kuzatilishi mumkin. Bu a’zo va to’qimalarga (shu jumladan miyaga ham) boradigan kislorod va oziqa moddalarining kamayishiga olib keladi. Bundan tashqari, keksa odamlarda miyaga qon yetkazib beradigan arteriyalar devorlarida aterosklerotik to’planmalar ham lipotimik bosh aylanishiga olib keladi.

Aralash tabiatli bosh aylanishi

Olimlar vertigoning ushbu guruhiga uning sababi shifokorlar va olimlar tomonidan to’liq tushunilmagan shakllarini kiritadi. Aralash tabiatli bosh aylanishining sabablari ro’yxatiga tug’ma anomaliyalar (Arnold-Kiari sindromi), osteoporoz, osteoxondroz va boshqa umurtqa pog’onasining bo’yin bo’limi kasalliklari kiradi. Bunda mazkur sohada to’qimalarning degenerativ o’zgarishlari yuz beradi va bu u yerdan o’tuvchi umurtqa arteriyalarining qisilishiga olib keladi.

Psixogen bosh aylanishlari

Bunday turdagi boshning aylanish sabablari orasida turli xil ruhiy buzilishlar mavjud: tushuntirib bo’lmas o’tkir qo’rquv bilan birga kechuvchi vahima xujumlari, tashvishlar.

Kuchli bosh aylanishi

To’satdan kuchli bosh aylanishi bosimning pasayib ketishi tufayli rivojlanishi mumkin. Ko’pincha bu hol yurak-tomir tizimi tashqi sharoit o’zgarishlariga tezda moslasha olmaydigan keksa odamlarda rivojlanadi.

Ko’p hollarda kuchli bosh aylanishi zaif vestibulyar apparatga ega shaxslarda kuzatiladi — transportda ketishda, attraktsionlarda uchishda va hokazo. Kishiga tashqi omil ta’sir qilishi to’xtagach, mazkur holat ham tezda o’tib ketadi.

Asta-sekin rivojlanadigan kuchli vertigo vestibulyar asab shikastlanishi yoki miya kasalliklarida kuzatilishi mumkin.

Keskin bosh aylanishi

Boshning birdan aylanishi hisob sanoqli daqiqalarda olib boriladigan jiddiy kasalliklar alomati bo’lishi mumkin. Misol uchun, miyacha infarktida qon quyulish rivojlanadi, bu keskin bosh aylanishiga olib keladi. Ko’pincha bunday holda ko’zlarning qorong’ilashuvini, ko’ngil aynishi, kuchsizlik, yurak urish chastotasinining kuchayishi yoki aksincha, sekinlashishi ham rivojlanadi.

Shunga qaramay, keskin vertigo, og’ir patologiyalar bilan bog’liq bo’lmagan, masalan, kuchli charchash, qizib ketish yoki to’yib ovqatlanmaslik kabi funktsional buzilishlar haqida ham gapirishi mumkin.

Bosh aylanib, ko’ngil aynishi

Ko’ngil aynishi — bu qayt qilish — oshqozondagi tarkibni shoshilinch tarzda tashqariga chiqarib tashlashga reflektor chaqiruvdir. Ko’ngil aynishi sabablarining bir necha asosiy guruhlari mavjud:

So’nggi ikki holatda bosh aylanishi kuzatilmaydi. Agar u va ko’ngil aynishi bir vaqtning o’zida kuzatilsa, shifokorlar quyidagi qoidadan foydalanadi: agar ko’ngil aynishi organizmning zaharlanishi bilan bog’liq bo’lmasa, u ham bosh aylanishini chaqirgan kasallik tufayli yuzaga kelgan bo’ladi.

Yuqoridagi ikki alomat birgalikda turli xil holatlar va kasalliklarda kuzatilishi mumkin:

Osteoxondrozda

Osteoxondroz — bu kasallikda umurtqa arteriyasi ko’pincha bo’yin umurtqalari tomonidan qisilishi kuzatiladi, bunda miyaga boradigan qon tanqisligi yuzaga keladi. Miya to’qimalariga, xususan miyaning koordinatsiya va muvozanatni saqlashga ma’sul bo’lgan qismlariga ham qon borishi kamaygach, gipoksiya — kislorod yetishmovchiligi yuzaga keladi.

Osteoxondrozda bosh aylanishi quyidagi harakatlardan so’ng rivojlanishi mumkin:

Quloqlarda shovqin bilan

Quloqda shovqin tinnitus deb ataladi. Ushbu tushuncha inson «eshitadigan» turli xil shovqinlarni uyg’unlashtiradi. Tinnitus muntazam yoki vaqti-vaqti bilan kuzatilishi, u jarangsiz yoki tiniq bo’lishi mumkin. Quloqlardagi shovqin bemorlarga ayniqsa tunda, ularni boshqa turdagi shovqinlar bezovta qilmaydigan vaqtda eng ko’p noqulaylik yetkazadi. Tunngi tinnitus uyqusizlik, surunkali uyquga to’ymaslik va bularning natijasida ikkinchi darajali ruhiy buzilishlar va boshqa salomatlik muammolarini rivojlanishiga sabab bo’ladi. Quloqdagi shovqinga odatda qo’zg’aluvchanlik, depressiv holatlar, bosh og’rig’i, eshitish buzilishi va hatto fobiyalar hamrohlik qiladi. Ushbu ro’yxatga bosh aylanishi ham kiradi.

Tinnitusda kishida makonda atrofdagi predmetlarni hisobga olgan holda orientatsiya olish qobiliyati buziladi, uning harakatlari beqaror va ishonchsiz bo’ladi. Osteoxondroz holatida bo’lgani kabi, quloqda shovqin bo’lganda keskin bosh aylanishining triggeri sifatida o’rnidan tezda turish, tana yoki boshni keskin burishlar xizmat qiladi.

Bosh og’rig’i va bosh aylanishi

Har doim ham bosh aylanishi jiddiy muammolarning belgisi hisoblanmaydi. Ko’pincha bosh og’rig’i, vertigo va boshqa alomatlarning kombinatsiyasi — tananing yosh bilan bog’liq kuchsizlanishi yoki turli tashqi ta’sirlarga fiziologik reaktsiya hisoblanadi. Bosh og’rig’i fonida bosh aylanishi sog’liq uchun jiddiy tahdid solmaydigan vaziyatlarni ko’rib chiqamiz.

Shunday qilib, bosh og’rig’i, bosh aylanishi va kuchsizlanish rivojlanishi mumkin bo’lgan vaziyatlar ro’yxati quyidagilarni o’z ichiga oladi:

Stress

Bu holatda qonda adrenalin va noradrenalin gormonlari miqdori keskin ravishda ko’tariladi, natijada qon tomirlari torayadi. Shu sababli miyaga kislorod va oziq moddalar borishi kamayadi, bu bosh og’rig’i va yengil bosh aylanishiga olib keladi. «Stress» tushunchasi har qanday kuchli hissiyotni, jumladan, ijobiy hissoytlarni ham boshdan kechirishni o’z ichiga oladi. Stress shunisi bilan xavfliki, analogik hodisalar — bosh og’rig’i, bosh aylanishi va zaiflik — kuchli hissiyotlar bilan bog’liq hollarda keyinchalik adrenalinli turtkisiz ham sodir bo’lishi mumkin.

Tana holatini tezda o’zgartirish

Ayniqsa yotgan holatdan tezda tik turgan holatga ko’tarilganda, shuningdek tez burilish va egilishlarda.

Bu holatda keskin bosh aylanishining sababi zaif qon tomirlar bo’lib, keksalar fiziologiyasi va o’smirlarda ulaning mushak, skelet va tomirlari nomutanosib ravishda o’sishi davri uchun xosdir.

Muayyan ozuqa moddalarining yetishmasligi

Bunday holatlarning sababi ovqatlanish tartibi yo’qligi, moliya yetishmasligi, shuningdek, oshqozon-ichak trakti kasalliklari va modda almashinuvi buzilishlari bo’lishi mumkin.

Ko’zlarning toliqishi

Ofis ishi nafaqat o’troq turmush tarzi bilan, balki ko’zlarning ortiqcha toliqishi bilan ham xavflidir. Hozirgi zamonda insonning ko’zlariga qo’shimcha ravsishda ishdan keyin uyga ketayotganida transport, ko’chalardagi reklama bannerlari ekranlariga qarash ham salbiy ta’sir ko’rsatadi. Ko’zning ortiqcha zo’riqishi bosh og’rig’i va boshning aylanishiga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, ko’p hollarda muntazam jismoniy faollikning yo’qligi sharoitida rivojlanadigan orqa va bo’yin mushaklarining surunkali haddan ziyod zo’riqishi ham vaziyatni og’irlashtiradi. Spazm bo’lgan mushaklar miyaga qon olib ketuvchi tomirlarni qisadi, bu esa o’z navbatida bosh aylanishiga sabab bo’ladi.

Shuningdek, bosh og’rig’i va bosh aylanishiga olib kelishi mumkin bo’lgan bir qator kasalliklar va holatlar mavjud (migren, gipertenziya, infektsion labirintit), ammo ular har doim ham oddiy sabablarga ega bo’lmaydi.

Va nihoyat, bosh og’rig’i va bosh aylanishining sababi jiddiy va hayotga xavf tug’diruvchi bir nechta kasalliklar bo’lishi mumkin. Ularni zudlik bilan davolashni boshlash kerak. Bu ro’yxatga meningit, borrelioz, insult va miya o’smalari kiradi.

«Bo’yinli» deb atalmish bosh aylanishi

Ushbu turdagi bosh aylanishi bo’yin kasalliklari (spondiloz) yoki jarohatlarida uchraydi. Zararlangan bo’yin mushaklarining proprioretseptorlari boshni burganda bosh aylanishi, muvozanatning buzilishi va koordinatsiyani yo’qotishni keltirib chiqaradigan noto’g’ri impulslar hosil qiladi.

Quloq og’rishi bilan

Quloq og’rishi va boshning aylanishi — tez-tez uchrab turadigan juftlik. Bosh aylanishiga olib keladigan quloq kasalliklari ro’yxati o’z ichiga quyidagilarni oladi:

Ba’zida quloq bitishi va bosh aylanishiga odatiy «oltingugurtli tiqin» sabab bo’ladi. Katta miqdordagi oltingugurtli tiqin quloq nog’ora pardasiga bosim o’tkaza boshlaydi va og’ir hollarda vertigoga olib keladi.

Bosh aylanishining sabablari

Bosh aylanishi kuzatilishi mumkin bo’lgan kasalliklar ro’yxati juda keng. Shunday qilib, bosh aylanishi sababchilariga:

Tashxislash

Bosh aylanishini tashxislash nevrolog yoki terapevt tomonidan amalga oshiriladi. Ular tibbiy tekshiruv natijalariga ko’ra bemorni endokrinolog, otorinolaringolog, kardiolog, ginekolog, onkolog, neyroxirurg, narkolog va boshqa turdagi shifokorga yo’naltirishi mumkin.

Bosh aylanishini tashxislash uchun ko’pincha quyidagi muolajalar buyuriladi:

Bosh aylanishini davolash

Bosh aylanishi — vahima qilishga sabab bo’lmaydi. Avvalo, to’xtab, o’tirish uchun joy topish, shundan so’ng nazarni bironta qimirlamaydigan jismga jamlashga harakat qilish kerak. Bu holatda ko’zni yopish mumkin emas. Vaziyat yomonlashsa, ya’ni bosh aylanishi hissi o’tmasa, oyoq-qo’llar uvishsa, ko’krak qafasida yoki qorin sohasida og’riqlar yuzaga kelsa, nutq bilan bog’liq muammolar paydo bo’lsa, shoshilinch ravishda shifokorni chaqirish kerak. U kelguniga qadar, bosh aylanishini to’xtatish uchun gorizontal yuzaga yotib, boshni biroz balandroq qilish (kiyimni qatlab qo’yish, yostiq yordamida), imkon qadar harakatlar va qo’shimcha boshni aylantirishlarni istisno qilish lozim. Iloji bo’lsa, dimiq kiyimlarni yechib, tanaga toza havo tegishini ta’minlash kerak. Stressni kamaytirish uchun peshonaga suv yoki sirka kislotasizning suvdagi zaif eritmasiga namlangan sochiq qo’yish mumkin.

Bosh aylanishi va ko’ngil aynishi

Buni yengish uchun, birinchi navbatda, ko’ngil aynishi hamrohlik qiluvchi bosh aylanishining sababini aniqlash kerak. Sababiga ko’ra, odatda preparatlar buyuriladi. Qusish kuzatilganda birinchi navbatda hal qilinishi kerak bo’lgan asosiy muammo — suvsizlanish hisoblanadi.

Qayt qilish fonida bosh aylanishida buyurilgan dorilar ro’yxati quyidagilardan iborat:

Osteoxondrozda bosh aylansa

Osteoxondrozda asosiy chora-tadbirlar bevosita kasallikning o’zini davolashga, ya’ni bo’yin umurtqalarining harakatchanligini va bu hududda yaxshi qon aylanishini tiklashga qaratilgan. Bunday chora-tadbirlar quyidagilarni o’z ichiga oladi:

Osteoxondrozda bosh aylanishini davosida qo’llaniladigan dori-darmonlarga qo’shimcha ravishda terapevtik mashqlar buyuriladi.

Shu kabi yondashuv bo’yinli bosh aylanishida ham qo’llaniladi.

Bosh aylanib, quloqda shovqin bo’lsa

Quloq salomatligi va bosh aylanishi bir-biri bilan chambarchas bog’liq. Tinnitus odatda qandaydir kasallikka hamrohlik qiladi. Shuning uchun, bu holda, birinchi navbatda, bosh aylanishi sababini to’g’ri aniqlash kerak.

Agar gap gipertenziya, ateroskleroz yoki qon tomir tizimining boshqa kasalliklari haqida boradigan bo’lsa, umumiy qo’llab-quvvatlovchi terapiya amalga oshiriladi. Modda almashinuvi jarayonlarni barqarorlashtirish va miya to’qimalarining kislorod bilan ta’minlanishini yaxshilash uchun nootrop preparatlar ishlatiladi.

Agar bosh aylanishi va quloqdagi shovqin Menier kasalligining natijasi bo’lsa, unda davolanishni kechiktirmaslik kerak. Vaqt o’tishi bilan o’z vaqtida davolanmagan kishi umuman eshitish qobiliyatini yo’qotishi mumkin. Ushbu holatda vertigo kasalligini davolash faqat shifokor nazorati ostida amalga oshiriladi, chunki preparatlar juda zaharli. Lazeroterapiya o’tkazilishi ham mumkin.

Quloqda shovqin va bosh aylanishi quloqning yallig’lanishi tomonidan chaqirilgan bo’lsa, otitni davolash sayin ular ham yo’qolib ketadi. Yallig’lanish bilan kurashish uchun virusga qarshi (agar kasallikning sababi viruslar bo’lsa) yoki antibakterial (bakterial infektsiyalarda) preparatlar qo’llaniladi. Shuni esda tutish kerakki, bir qator dori vositalari (shu jumladan antibiotiklar) ototoksik ta’sirga ega bo’lib, o’zlarini bosh aylanishini chaqirishi mumkin. Shuning uchun mutaxassis bilan oldindan maslahatlashish majburiydir.

Vertigo va tinnitusni uyg’unlashtirgan boshqa jiddiy kasalliklar — yomon sifatli o’smalar, markaziy asab tizimi kasalliklari, insult — mutaxassis nazoratini talab qiladi.

Bosh og’rishi bilan kechsa

Bosh og’rig’i va bosh aylanishi fiziologik reaktsiyalar yoki yoshga bog’liq xususiyatlar bilan bog’liq bo’lsa ham, baribir shifokorga tashrif buyurish kerak:

Ko’pincha vestibulyar apparatni chiniqtirish uchun maxsus mashqlar va medikamentoz terapiya kompleksi ko’rsatiladi.

Agar tizimli bosh aylanishi va uning fonidagi og’riq haqida gapiradigan bo’lsak, unda birinchi navbatda ularni chaqirgan kasallikni aniqlash kerak.

Asoratlari

Bosh aylanishning asoratlari birinchi navbatda, odam makonda orientatsiya olish va tashqi qo’zg’atuvchilarga adekvat reaktsiya qaytara olmasligi bilan bog’liq. U shuningdek hushni yo’qotishga olib kelishi mumkin. Natijada, bu mumammoning eng ko’p uchraydigan asorati — jarohatlanishdir. Kishining yiqilishi boshga, oyoq-qo’llarga va turli a’zolarga jiddiy jarohat yetkazishi mumkin.

Bundan tashqari, tez-tez bosh aylanishiga olib keladigan kasalliklar eshitish qobiliyatini yo’qotish shaklida ham jiddiy asoratlar qoldirishi mumkin. Ushbu holat ba’zi holatlarda bosh aylanishi bilan uzviy bog’liq bo’lganganligi sababli, ularni ham asorat deb hisoblash kerak.

Bosh aylanishini oldini olish

Kattalarda bosh aylanishining oldini olish

Kattalarda vertigo profilaktikasi quyidagi asosiy choralarni o’z ichiga oladi:

Tug’ruqdan keyin bosh aylanishini oldini olish uchun ginekolog huzurida muntazam ko’rikdan o’tib turish, to’g’ri ovqatlanish va yetarlicha dam olish kerak, oxirgi tavsiyani amalga oshirish uchun yosh onaning yaqinlari ko’proq ma’suldirlar.

Va eng muhim maslahat: sog’liq uchun xavfsiz bo’lgan sabablar bilan tushuntirib bo’lmaydigan bosh aylanishida, shuningdek, agar u qisqa vaqt ichida ikki marta va undan ortiq takrorlangan bo’lsa, darhol nevrologga murojaat qilish kerak. Bosh aylanishini o’z vaqtida davolash — uning mumkin bo’lgan asoratlarini oldini olishning eng yaxshi usuli hisoblanadi.

Bolalarda bosh aylanishini oldini olish

Bolalarda bosh aylanishiga sabab bo’lgan ko’pgina holatlar yosh o’tishi bilan o’z-o’zidan o’tib ketadi. Biroq, bosh aylanishi alomatlari ota-onalar tomonidan e’tiborsiz qoldirmasligi kerak. Bolaning eshitish qobiliyatini kuzatib borish, bosh og’rig’i va migren xurujlarini qayd etish, shuningdek, me’yordan og’ishda eng kichik shubha bo’lganda ham bolalar nevrologiga murojaat qilish kerak.

Bolalarda bosh aylanishi vestibulyar apparat zaifligi tufayli kelib chiqqan bo’lsa, bunday sharoitda bolani sport to’garagiga berish mumkin. Transport vositalarida safar qilayotganda, dengiz kasalligiga qarshi vositalardan foydalanish yordam beradi.

O’smirlik davrida bosh aylanishi mushaklar, skelet va yurak-tomir tizimining rivojlanishi nomutanosibligi sababli yuzaga kelishi mumkin. Tomirlar tez o’sib borayotgan o’smir organizmini qon bilan to’laqonli ta’minla olmay qoladi, bu o’smirlarda bosh aylanishining tez-tez uchraydigan sababidir. Vaqt o’tishi bilan bu holat o’tib ketadi.

Qizlarda o’z qomatiga yuqori darajada e’tibor qaratish davrida bosh aylanishi qat’iy cheklovli parhezlardan gapirishi mumkin.

Bosh aylanishi va terlashga nima sabab bo’lishi mumkin?

Bosh aylanishi – bu sizning boshingiz aylanayotgan, beqaror yoki zaiflashayotganingizni his qilasiz. Agar siz boshingizni aylantirsangiz, sizda vertigo deb ataladigan yigiruv hissi paydo bo’lishi mumkin.

Ko’p narsalar bosh aylanishiga olib kelishi mumkin. Shuningdek, unga turli xil alomatlar hamroh bo’lishi mumkin, ulardan biri terlashdir.

Xo’sh, bosh aylanishi va terlash birgalikda sodir bo’lganda bu nimani anglatadi? Bosh aylanishi va terlashning mumkin bo’lgan sabablarini va qachon tibbiy yordamga murojaat qilish kerakligini bilib olsak, o’qishni davom eting.

Bosh aylanishi va terlashning mumkin bo’lgan sabablari

Bosh aylanishi va terlashning ba’zi ehtimoliy sabablarini va nima uchun bu alomatlar bir vaqtning o’zida sodir bo’lishi mumkinligini batafsil ko’rib chiqamiz.

Gipoglikemiya

Gipoglikemiya – bu qonda shakar miqdori past bo’lgan payt. Ushbu holat insulin kabi diabetga qarshi dorilarning mumkin bo’lgan yon ta’siridir. Bu, shuningdek, ovqatdan voz kechish, etarlicha ovqatlanmaslik yoki kasal bo’lish tufayli sodir bo’lishi mumkin.

Gipoglikemiya alomatlari odatda to’satdan paydo bo’ladi va bir kishidan boshqasiga o’zgarishi mumkin. Sizda bosh aylanishi va terlashdan tashqari, boshqa alomatlar ham bo’lishi mumkin:

Alomatlarni his qila boshlaganingizda ko’pincha uglevodlarni o’z ichiga olgan oziq-ovqat yoki ichimliklarni iste’mol qilish orqali qon shakarini oshirishingiz mumkin. Masalan, meva, meva sharbati, kraker, qattiq konfet yoki gazlangan ichimliklar.

Gipertireoz

Gipertireoz – bu sizning qalqonsimon bezingiz tiroid gormonini juda ko’p ishlab chiqarishi. Tiroid gormoni metabolizm, oshqozon va yurak uchun muhimdir.

Terlashning ko’payishi gipertireozning alomatidir. Bosh aylanishi tez yoki tartibsiz yurak urishi tufayli ham paydo bo’lishi mumkin. Gipertireozning ba’zi boshqa alomatlari quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

Gipertireozni davolash usullaridan ba’zilari dorilar va radioaktiv yod bilan davolashni o’z ichiga oladi. Ba’zi hollarda shifokor qalqonsimon bezning hammasi yoki bir qismi olib tashlanadigan jarrohlik amaliyotini tavsiya qilishi mumkin.

Issiqlik

Issiqlik charchashi tanangiz qizib ketganda sodir bo’ladi. Buning sababi uzoq vaqt issiqda bo’lish yoki issiq havoda o’zingizni haddan tashqari ko’tarish.

Kuchli terlash va bosh aylanishi har ikkisi ham issiqdan charchash belgisidir. E’tibor qilish kerak bo’lgan boshqa alomatlar quyidagilarni o’z ichiga oladi:

Siz salqinroq joyga ko’chish, ortiqcha kiyimlarni echib olish va salqin kompresslar qo’yish kabi choralarni ko’rish orqali issiqlikning charchashini yumshata olasiz. Qayta tiklash uchun suv ichish ham foydali bo’lishi mumkin.

Yurak huruji

Yurak xuruji yurakka qon oqimi to’sib qo’yilganda sodir bo’ladi. Bu shoshilinch tibbiy yordam. Agar siz yoki boshqa birovda yurak xuruji alomatlari bo’lsa, 911 raqamiga qo’ng’iroq qiling.

Yurak xurujining asosiy alomati ko’krak qafasidagi og’riqdir. Shu bilan birga, sovuq terlash va bosh aylanishi ham bo’lishi mumkin. Yurak xurujining boshqa belgilariga quyidagilar kiradi.

Alomatlar erkaklar va ayollar o’rtasida farq qilishi mumkinligini bilish muhimdir. Ko’krak qafasi og’rig’i ikkalasi uchun ham asosiy simptom bo’lsa, ayollarda yurak xurujidan oldin boshqa alomatlar ko’proq uchraydi, masalan:

Yurak xuruji dorilar bilan, ba’zan esa stent qo’yish yoki bypass kabi jarrohlik yo’li bilan davolanadi.

Harakat kasalligi

Harakat kasalligi sizning miyangiz tanangizning harakati va holati to’g’risida qarama-qarshi ma’lumot olganda yuz beradi. Bu ko’pincha avtomobil, qayiq yoki samolyot orqali sayohat paytida yuz berishi mumkin.

Alomatlar orasida bosh aylanishi va sovuq terlash, ko’ngil aynishi va qayt qilish bo’lishi mumkin.

Harakatsiz kasallikni davolash uchun retseptsiz va retsept bo’yicha qabul qilingan dori vositalaridan foydalanish mumkin. Shuningdek, siz harakatlanish kasalliklarini oldini olish uchun quyidagi choralarni ko’rishingiz mumkin:

Issiq chaqmoqlar

Issiq chaqnashlar tana haroratining to’satdan, qisqa muddatli ko’tarilishidir. Ular menopauzaning odatiy alomatidir. Issiq chaqishlar estrogen gormoni pasayishi tufayli sodir bo’ladi.

Tana haroratining ko’tarilishi qizarish va terlashga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, issiq chaqnash paytida yurak urishi tezlashishi mumkin, bu esa bosh aylanishiga olib kelishi mumkin.

Gormonlarni almashtirish terapiyasi ba’zi hollarda ayollarga yordam beradi. Sovuq suvni yoki muzli paketni ushlab turish va osongina olinadigan qatlamlarni kiyish kabi uy sharoitida davolanish usullari ham yordam berishi mumkin.

Vahima hujumi

Vahima buzilishi – bu tashvishlanishning bir turi. Vahima buzilishi bo’lgan odamlarda vahima qo’zg’atadi, ular davomida kuchli qo’rquv yoki xavotir hissi paydo bo’ladi. Vahima hujumlari odatda to’satdan paydo bo’ladi va bir necha daqiqa yoki undan ko’proq davom etishi mumkin.

Bosh aylanishi va terlash vahima hujumining jismoniy alomatlaridir. Boshqa alomatlar quyidagilarni o’z ichiga oladi:

Vahima buzilishi odatda ruhiy kasalliklar bo’yicha mutaxassis tomonidan davolanadi. Davolash odatda dorilarni, psixoterapiyani yoki ikkalasini ham o’z ichiga oladi.

Xavfsiz paroksismal pozitsion vertigo (BPPV)

BPPV – bu ichki quloqqa ta’sir qiladigan holat. BPPVga chalingan odamlar boshning holatini o’zgartirganda, masalan, egilish yoki tezda burilish kabi og’ir vertigo hissiyotlarini boshdan kechirishadi. BPPV epizodlari odatda bir daqiqadan kam davom etadi.

Sizning ichki qulog’ingizda sizning boshingizning joylashishini kuzatadigan kristallar mavjud. BPPV bu kristallar joyidan chiqib ketganda sodir bo’ladi. Bu hech bo’lmaganda paydo bo’ladigan kuchli bosh aylanishi sehrini keltirib chiqarishi mumkin.

BPPV bilan og’rigan ba’zi odamlar bosh aylanishi yoki vertigo tuyg’ulariga bardosh berganda ham terlashlari mumkin. Boshqa alomatlar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

BPPVni davolash Epley manevrasini o’z ichiga oladi, bu sizning qulog’ingizga joyidan chiqqan kristallarning o’rnini bosishga yordam beradi. Ba’zi hollarda jarrohlik amaliyoti tavsiya etilishi mumkin.

Hushidan ketish

Hushidan ketish – vaqtincha ongni yo’qotganda. Agar miyangiz etarli miqdorda kislorod olmasa, siz hushidan ketishingiz mumkin. Bu ko’pincha qon bosimining keskin pasayishi tufayli sodir bo’ladi.

Hushidan ketishdan oldin odamda bosh aylanishi yoki bosh aylanishi hissi paydo bo’lishi mumkin. Ba’zi hollarda terlash ham sodir bo’lishi mumkin. Bilishingiz kerak bo’lgan boshqa alomatlar quyidagilarni o’z ichiga oladi:

Ko’p marta hushidan ketish xavotirga sabab bo’lmaydi. Biroq, ba’zi hollarda, bu jiddiyroq yotgan holatning belgisi bo’lishi mumkin. Davolash sizning hushidan ketishingizning aniq sabablarini ko’rib chiqishni o’z ichiga oladi.

Damping sindromi

Damping sindromi – bu oshqozonning tarkibi juda tez bo’shashadigan holat. Eng keng tarqalgan sabab – bu qizilo’ngach yoki oshqozon bilan bog’liq jarrohlik. Boshqa mumkin bo’lgan sabablarga diabet va o’n ikki barmoqli ichak yarasi kiradi.

Terlash va bosh aylanishi yoki bosh aylanishi demping sindromining alomatlari bo’lishi mumkin. Boshqa alomatlar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

Damping sindromi dorilar yordamida, ba’zan esa jarrohlik yo’li bilan davolanadi. Shifokor, shuningdek, dietangizni o’zgartirishni tavsiya qilishi mumkin, masalan, ozroq ovqat iste’mol qilish, ozroq uglevodlar va ko’proq tolalar, oqsillar va yog’lar.

Qachon yordamga murojaat qilish kerak

Agar siz bosh aylanishi va terlashini tushunarsiz, tez-tez sodir bo’ladigan yoki kundalik faoliyatingizga xalaqit berishni boshlasangiz, shifokoringizga murojaat qiling. Ular sizning alomatlaringizga nima sabab bo’lishi mumkinligini aniqlashga yordam beradi.

Agar sizda birlamchi tibbiy yordam ko’rsatadigan shifokor bo’lmasa, Healthline FindCare vositasi sizning hududingizda shifokorni topishga yordam beradi.

Quyidagi alomatlar bilan yuzaga keladigan bosh aylanishi va terlash paytida shoshilinch tibbiy yordamga murojaat qiling:

Asosiy sabab qanday aniqlanadi?

Bosh aylanishi va terlash sabablarini aniqlash uchun shifokor birinchi navbatda:

Ba’zida, shifokor sizning alomatlaringiz, anamnezingiz va fizik tekshiruvingiz asosida sizning ahvolingizni aniqlay olishi mumkin. Biroq, ular qo’shimcha sinovlarni ham amalga oshirishi mumkin. Bunga quyidagilar kirishi mumkin:

Pastki chiziq

Bosh aylanishi va terlash birgalikda paydo bo’lishi mumkin bo’lgan vaqtlar mavjud. Ushbu alomatlarni keltirib chiqaradigan turli xil holatlar mavjud. Ba’zi shartlar jiddiy emas. Biroq, boshqa kasalliklar, masalan, yurak xuruji, shoshilinch tibbiy yordamni talab qiladi.

Agar sizning alomatlaringiz takrorlansa, kundalik faoliyatingizga ta’sir etsa yoki mavjud holat bilan izohlanmasa, shifokor bilan uchrashuvga boring.

Ko’krak qafasi og’rig’i, nafas olish qiyinlishuvi yoki kuchli bosh og’rig’i kabi boshqa alomatlar bilan yuzaga keladigan bosh aylanishi va terlash uchun doimo shoshilinch yordamga murojaat qiling.

Bosh aylanishi: turlari, eng ko’p uchraydigan sabablari, alomatlari va davolash usullari

Juda issiq. Biz ovqat yemadik. Biz mashinada sayohat qilamiz. Biz uzoq vaqt yotgandan keyin birdan uyg’onamiz. Ehtimol, ushbu holatlarning ba’zilarida biz to’satdan boshimiz aylanib, bizni erga yiqilishga yoki tahdidga solishga tahdid soladi.

Ko’p odamlar hayotlarida bosh aylanishi bilan og’riganligini bilishadi va ehtimol azob chekishgan. Ammo bu nima va u nima uchun ishlab chiqarilgan? Ushbu maqolada biz qilamiz bosh aylanishi, uning sabablari, alomatlari va davolash haqida gapiring.

Bosh aylanishi: ta’rifi va asosiy belgilari

Bosh aylanishi tushunchasi nazarda tutiladi keskin va to’satdan bezovtalik hissi Bu to’satdan harakatlar, qon glyukoza darajasining o’zgarishi yoki stress kabi turli xil holatlarda paydo bo’ladi. Bu o’z-o’zidan buzilish emas, lekin odatda tanamizda qandaydir o’zgarishlar mavjudligining alomati.

Bizning boshimiz aylanayotganini ko’rsatadigan asosiy alomatlar vertigoning mavjudligi (unda narsalar aylanayotgani hissi bor) va xiralik shaklida buzilgan yoki tor ongni his qilish, biz ishtirok etadigan idrok sohasining cheklanishi bilan birlashishi mumkin.

Loyqa ko’rish, bosh og’rig’i va qo’zg’alish odatiy holdir. Boshqa odatiy element – bu postural beqarorlik va mushaklarning ohangini yo’qotish. Odatda kardiorespiratuar ritm o’zgaradi va ko’ngil aynishi yoki qayt qilish kabi ovqat hazm qilish alomatlari ham paydo bo’lishi odatiy hol emas.

Ba’zan bu senkop shaklida ongni vaqtincha yo’qotishiga olib keladi va biz ruhiy sekinlashish va nutqda qiyinchiliklarga duch kelishimiz mumkin, shuningdek kuchli terlash va quloqlarda jiringlashimiz mumkin.

Bosh aylanishi turlari

Bosh aylanishi uning turg’unligi yoki tashqi ko’rinishi uslubi kabi jihatlarga asoslangan holda turli xil tasniflarga ega, garchi u vertiginous kabi turli xil kasalliklarda va sindromlarda paydo bo’lishi mumkin. Keyin biz ulardan birini, xususan GAES aks ettirganini ko’ramiz.

1. O’tkir bosh aylanishi

Ushbu turdagi bosh aylanishi to’satdan ro’y beradi va o’z-o’zidan yo’qolguncha bir necha soat davom etadi, go’yo bu epidemiya. Bir muncha vaqt o’tgach, ushbu kasallik yana paydo bo’ladi. Eshitish qobiliyatini yo’qotish bilan birga paydo bo’lish odatiy holdir.

2. To’satdan bosh aylanishi

Bu beqarorlik va bezovtalik hislarining to’satdan paydo bo’lishi bilan tavsiflanadi. Garchi u bir necha oy davom etishi mumkin bo’lgan davrda davom etsa-da, vaqt o’tishi bilan kamayib boradi. Ushbu turdagi taniqli benign pozitsion vertigo mavjud, to’satdan harakatlar yoki quloqning o’z yallig’lanishidan kelib chiqadi.

3. Doimiy bosh aylanishi

O’shandan beri eng xavotirli odatda asab yoki miya kasalliklari yoki hatto o’smalar bilan bog’liq, doimiy bosh aylanishi – bu hiyla-nayrang bilan yuzaga keladigan va vaqt o’tishi bilan tobora ko’payib boradigan narsa.

Nima uchun ular paydo bo’ladi?

Bosh aylanishining sabablari odatda kichik va oson davolash mumkin, ammo har doim ham ular katta yoki kichik darajada og’irlikdagi patologiyalar mavjudligining alomati bo’lishi mumkinligini yodda tutish kerak.

Shu tarzda, shu ravishda, shunday qilib, agar u boshqa alomatlar bilan birga bo’lsa, shifokorga murojaat qilish yomon fikr emas yoki aniq bir sababni unga bog’lash mumkin emas. O’zgarish odatda vestibulyar tizim darajasida sodir bo’ladi yoki unga yoki u taqdim etgan ma’lumotlarning birlashishiga ta’sir qiladi.

1. Oziqlanish va hidratsiya

Bosh aylanishi mumkin bo’lgan sabablardan biri bu bilan bog’liq tanamizda ba’zi bir ozuqaviy moddalarning haddan tashqari ko’pligi yoki yo’qligi bizning dietamiz orqali yoki hidratsiya bo’lmagan taqdirda.

Masalan, bosh aylanishi eng ko’p uchraydigan paytlardan biri biz gipoglikemiya bilan og’riganimizda. Bunday hollarda qonda etarli miqdordagi glyukoza yo’qligi zaiflashuv va bosh aylanishini keltirib chiqaradi, bu esa hushidan ketishga olib keladi.

Ushbu buzuqlikning bosh aylanishi etarlicha ovqatlanmaslik yoki kamqonlikdan, qon shakarini yoqadigan darajada mashq qilishdan yoki diabet kabi kasalliklarga duchor bo’lishdan kelib chiqishi mumkin (bu xavfli bo’lishi mumkin va shakar tezda iste’mol qilinadi). Shuningdek, temir kabi boshqa muhim tarkibiy qismlarning yo’qligi kamqonlik tufayli bosh aylanishi mumkin.

2. Qon bosimi

Qon bosimining ko’tarilishi yoki pasayishi – bu bosh aylanishi paydo bo’lishining yana bir sababi. Haddan tashqari haroratga duchor bo’lish Bu bizning boshimizni aylantirishi mumkin. Xuddi shu narsani hidratsiya etishmasligi haqida ham aytish mumkin.

3. Harakat

Bosh aylanishi paydo bo’lishining yana bir sababi – bu bizning vizual va vestibulyar tizimlarimizning bir-biriga zid kelishiga olib keladigan harakatlarning tezlashishi yoki sekinlashishi. Masalan to’satdan va tezkor harakatlardan oldin yoki sayohatlar paytida turli xil transport vositalarida (bu harakat kasalligi yoki harakat kasalligi).

4. Gormonlar va dorilar

Ba’zi bir dori-darmonlarni qabul qilish gormon bilan bir qatorda bosh ta’sirini keltirib chiqarishi mumkin. Masalan, bu juda kam emas hayz paytida yoki homiladorlik paytida paydo bo’lishi mumkin.

5. Jiddiy kasalliklar

Ba’zida aytganimizdek, bosh aylanishini keltirib chiqaradigan o’zgarishlar jiddiy bo’lishi mumkin. Bosh aylanishi yurak-qon tomir muammolari mavjudligini ko’rsatishi mumkin miyokard yoki miya infarkti, diabet mellitus kabi (bemor tomonidan oldindan ma’lum bo’ladimi yoki yo’qmi), qon tarkibidagi o’zgarishlar, gerpes kabi yuqumli kasalliklar, umurtqa pog’onasi yoki ichki quloqdagi muammolar yoki hatto o’smalar.

Va nihoyat, biz psixologik sabablarga ko’ra bosh aylanishini topishimiz mumkin: stress, depressiya, xavotir yoki fobiya ba’zida bunday noqulaylikni keltirib chiqaradi.

Davolash

Ko’pgina hollarda bosh aylanishi vaqti-vaqti bilan ro’y beradi va davolanishni talab qilmaydi. Shu bilan birga, davolanish qo’llanilishi kerak bo’lgan holatlarda bosh aylanishi sababiga bog’liq bo’ladi.

Masalan, agar bu tibbiy kasallik tufayli bo’lsa, ko’rib chiqilayotgan davolanish uni keltirib chiqaradigan zararlangan hududga va kasallikning o’ziga bog’liq bo’ladi. Anemiya yoki ovqatlanish bilan bog’liq muammolar bo’lsa Ratsionga o’zgartirishlar kiritilishi kerak, shuningdek, tegishli ravishda mashq qilish bo’yicha ko’rsatmalar.

Hidratsiya orqali qon bosimi darajasini oshiring yoki tegishli ravishda dori-darmon yoki sarumni kiritish zarur bo’lishi mumkin, shuningdek, yuqori harorat ta’siridan uzoq vaqt saqlanish kerak. Ko’pincha etarli dam olish vaqtlarini belgilash, to’g’ri ovqatlanish va faol hayot kechirish tavsiya etiladi.

Bilan bog’liq bo’lgan bosh aylanishi holatida stress kabi psixologik muammolar, trankvilizatorlarni iste’mol qilish va odatlanish yoki dam olish kabi muolajalarni amalga oshirish juda foydalidir, shuningdek, vaziyatlarni engishning yangi usullarini o’rganish katta yordam beradi.